Polşa markası (pol. marka polska) — 1917–1924-cü illərdə Polşa və 1921–1922-ci illərdə Mərkəzi Litvanın pul vahidi. 100 fenigə (pol. fenig) bölünürdü. 1917-ci ildən Polşa Borc Kassası, daha sonra Polşa Xəzinəsinin Emissiya Ofisi tərəfindən buraxılırdı.

Polşa markası
Dövriyyə ərazisi
Emitent ölkə
Tarixi
Dövriyyəyə buraxılma 1917
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Birinci Dünya müharibəsinin 1914 və 1915-ci il yürüşləri zamanı Rusiya imperiyasının tərkibində olan Polşa çarlığının ərazisi Almaniya və Avstriya-Macarıstan qoşunları tərəfindən işğal edildi. 1915-ci ildə işğal olunmuş əraziləri idarə etmək üçün Varşava General-Qubernatorluğu yaradıldı.

1916-cı ildə alman höküməti ostrubl adlı işğal pulunu buraxmağa başladı. General-qubernatorluğunun ərazisində ostrubl şərq bölgələrində istifadə olunurdu. 1917-ci ildə yeni işğal valyutası olan Polşa markasının buraxılışı başladıldı. 1916-cı ildə Polşa krallığının elan olunması və regen şurasının (hakimiyyəti formal olaraq onun əlində idi) yaradılmasına baxmayaraq, marka general-qubernatorluğunun adından buraxılırdı.

1917-ci ildə 12, 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 və 1000 marka dəyərində banknotlar[1] və 5, 10 və 20 feninq dəyərində sikkələr buraxıldı. 1918-ci ildə 1, 5, 10 və 20 feninq dəyərində sikkələr buraxıldı. Hər sikkənin üzərində "F" (Ştutqart) zərbxana işarəsi qeyd olunurdu.[2] 1918-ci ildə müstəqilliyin elan edilməsi ilə Polşa markası dövriyyədə qaldı və Polşa Xəzinəsinin Emissiya Ofisi tərəfindən daha müstəqil dövlətin pul vahidi olaraq buraxıldı.

Müstəqillik dövrünün markası yalnız kağız əskinas şəklində buraxılırdı:

  • 1919-cu il — 1, 5, 10, 20, 100, 500, 1000 marka,
  • 1920-ci il — 12, 5000 marka,
  • 1922-ci il — 10 000, 50 000 marka,
  • 1923-cü il — 100 000, 250 000, 500 000, 1 000 000, 5 000 000, 10 000 000, 50 000 000, 100 000 000 marka.[3]

Sərhədlərdəki dəyişiklik nəticəsində Polşanın tərkibinə müxtəlif valyutaların dövriyyədə olduğu yeni ərazilər daxil oldu, amma onlar da tədricən Polşa markası ilə əvəzləndi. Almaniya markası 20 noyabr 1919-cu ilədək, rubl 29 aprel 1920-ci ilədək və Avstriya-Macarıstan kronu 1920-ci il 15 yanvar—may ayınadək (100 kron = 70 marka nisbətində) dövriyyədə qala bilmişdilər.[4]

20 yanvar 1924-cü ildə zlotı pul vahidi elan edildi (1 zlotı = 1.800.000 marka). Marka 1 iyul 1924-cü ilə qədər dövriyyədə idi.

Sikkələr

redaktə
Şəkil Nominal Diameter,

mm

Çəki,

qr

Qalınlığı,

mm

Çevrəsi Material Zərb olunma yeri Tiraj
  1 feninq 1917 15 1.97 1.4 hamar Dəmir F məlumat yoxdur
  1 feninq 1918 15 1.97 1.4 hamar Dəmir F 51 484 000
  5 feninq 1917 18 2.6 1.5 hamar Dəmir F 18 700 000
  5 feninq 1918 18 2.6 1.5 hamar Dəmir F 22 390 000
  10 feninq 1917 21 3.56 1.65 hamar Dəmir F 33 000 000
  10 feninq 1918 21 3.56 1.65 hamar Dəmir F 14 990 000
  20 feninq 1917 23 3.9 1.65 hamar Dəmir F 1 900 000
  20 feninq 1918 23 3.9 1.65 hamar Dəmir F 19 259 800

Banknotlar

redaktə

1917-ci il banknotları

redaktə

1919–1923-cü il banknotları

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. Cuhaj, 2014. səh. 969—970
  2. Michael, 2016. səh. 1748
  3. Cuhaj, 2014. səh. 970—972
  4. Бутаков, 1987. səh. 203

Ədəbiyyat

redaktə
  • Бутаков Д.Д., Золотаренко Е.Д., Рыбалко Г.П. Валюты стран мира: Справочник (5-е изд., перераб. и доп). М.: Финансы и статистика. Под ред. С. М. Борисова, Г. П. Рыбалко, О. В. Можайскова. 1987.
  • Cuhaj G.S. Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368–1960 (15-е изд). Iola: Krause Publications. 2014. ISBN 978-1-4402-4267-0.
  • Michael T. Standard Catalog of World Coins 1901–2000 (44-е изд). Iola: Krause Publications. 2016. ISBN 978-1-4402-4654-8.