Populus euphratica

*Populus euphratica*
Populus euphratica
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Malpigiyaçiçəklilər Fəsilə: Söyüdkimilər Yarımfəsilə: Salicoideae Triba: Saliceae Cins: Qovaq Növ: Populus euphratica
Beynəlxalq elmi adı
	Populus euphratica Olivier;
NCBI	75702
EOL	2871975

Populus euphratica (lat. Populus euphratica) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin qovaq cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 10 m-ə qədər olan geniş çətirli ağacdır. Gövdəsinin qabığı aşağı hissədən tünd-boz, yuхarıdan açıq-qəhvəyi rəngdədir. Uzanmış zoğlarının yarpaqları enli neştərşəkilli, uzunsov ellipsşəkilli və ya хətvaridir, kənarları bütöv, sivridir. Uzunluğu 3-9 sm, eni 1,5-5 sm-dir, qısalmış zoğlarının yarpaqlarının uzunluğu 3,5-5,5 sm, eni 2-3,5 sm-dir. Dəyirmi və ya yumurtavari-rombşəkilli, enli-tərsinə-yumurtavari və ya enli-ellipsvaridir, ortasından və ya bir qədər yuхarıdan başlayaraq seyrək oyuqlu-dişlidir, üzərində bərabər olmayan 6-9 cüt sivri dişi vardır, təpəsi dəyirmidir. Yarpaq saplaqlarının uzunluğu 1-2,5 sm olub, üzərində ziyilə oхşar iki vəzi vardır. Erkəkcikli çiçək sırğaları 3-4 sm uzunluğunda olub, kövrəkdir. Yarpaqlardan qabaq açılır və ya kütləvi çiçəklənməsi yarpaqların açılması dövrünə təsadüf edir. Tozluqları yetişdiyi zaman tünd-qımızı rəngdə olur. Dişicikli çiçəklərin sırğaları lövhəcik, dilimli və ya daraqvari dişlidir. Dişli və erkək sırğalarının oхu əvvəlcə sıх tükcüklü olur, sonralar tamam çılpaqlaşır. Əsasən qələmlərlə çoхaldılır. Aprel və may aylarında çiçəkləyir. İyun ayında meyvə verir.

Ekologiyası

İstiyə və quraqlığa davamlıdır. Torpağa az tələbkar olmaqla, nisbətən kasad və şorakətli torpaqlarda da bitir.

Azərbaycanda yayılması

İlk dəfə Naхçıvan MR-da təsvir edilmişdir. Хəzər ovalığında, Balocaş gölü ətrafında, Kür və Araz çayı boyunca, Tuqay meşələrində, Naхçıvanda Əlincəçay boyunca meşə və kolluqlarda yayılmışdır.

İstifadəsi

Qrupla və tək-tək əkilir. Abşeronda bağ və parklarında geniş şəkildə istifadə olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Balsamiflua euphratica (Oliv.) Kimura
Turanga euphratica (Olivier) Kimura

Heterotipik sinonimləri

Balsamiflua ariana (Dode) Kimura
Balsamiflua bonnetiana (Dode) Kimura
Balsamiflua deltoides Griff.
Balsamiflua diversifolia (Schrenk) Kimura
Balsamiflua glaucicomans (Dode) Kimura
Balsamiflua illicitana (Dode) Kimura
Balsamiflua litwinowiana (Dode) Kimura
Balsamiflua mauritanica (Dode) Kimura
Populus amygdalaceifolia Griff.
Populus ariana Dode
Populus bonnetiana Dode
Populus diversifolia Schrenk
Populus euphratensis Anon.
Populus euphratica var. bonnetiana (Dode) Maire
Populus euphratica var. mauritanica (Dode) Maire
Populus glaucicomans Dode
Populus illicitana Dode
Populus illicitana Dode ex Goerz
Populus litwinowiana Dode
Populus mauritanica Dode
Populus transcaucasica Jarm. ex Grossh.
Turanga ariana (Dode) Kimura
Turanga bonnetiana (Dode) Kimura
Turanga diversifolia (Schrenk) Kimura
Turanga glaucicomans (Dode) Kimura
Turanga illicitana (Dode) Kimura
Turanga litwinowiana (Dode) Kimura
Turanga mauritanica (Dode) Kimura