Purpur söyüd

Purpur söyüd (lat. Salix purpurea) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.

Purpur söyüd
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Malpigiyaçiçəklilər Fəsilə: Söyüdkimilər Cins: Söyüd Növ: Purpur söyüd
Beynəlxalq elmi adı
Salix purpurea L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   22574 NCBI   77065 EOL   584242

Təbii yayılması

İlk dəfə Cənubi Avropadan təsvir edilib. Skandinaviya, Atlantik və Orta Avropada, Aralıq dənizyani ölkələrində, Şimali Afrikada, Yaponiyada, Çində yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 2–3 m olan koldur. Budaqları nazik, zərif, elastik, çox vaxt qırmızıtəhərdir. Qabığı üst tərəfdən tünd qırmızıdır, bəzən üzərində göyümtül toz ləkəsi olur, qabığının iç tərəfi limonaoxşar sarıdır. Yarpaqları qısa saplaqlı, növbəli düzülüşlü, uzunluğu 3–6 sm, eni 1–1,5 sm, ensiz tərsinə yumurtavari və ya tərsinə neştərvari, yanları bütöv və ya qabaq tərəfdən narın sivri mişardişlidir. Cavan yarpaqları tüklüdür, sonralar çılpaqlaşır, üst tərəfdən göyümtül-yaşıl və ya bozumtul-yaşıldır. Yarpaqaltlıqları xətvari-neştərşəkilli olub, erkən töküləndir. Tumurcuqları xırda, 3–5 mm uzunluğunda, budağa sıxılmış vəziyyətdə, qırmızı-qonur rəngli, çılpaqdır. Çiçəkaltı pulcuqları ovalşəkilli, tüklüdür. Erkəkcikləri 2-dir, saplaqları ilə birləşib erkəkcik şəklini almışdır, təpəsində qırmızı rəngli dördyuvalı tozluqlar vardır, telləri tüklüdür. Yumurtalığı saplaqsız və yumurtavari, təxminən 1,5 mm uzunluğunda; sütuncuğu qısadır, dişicik ağzı 2–4 yerə bölünmüş qırmızı rənglidir. Mart-aprel aylarında çiçək açır, may-iyun aylarında meyvə verir.

Ekologiyası

İşıqsevən və torpağa az tələbkar bitkidir. İşıqsevən mezofitdir.

Azərbaycanda yayılması

Böyük və Kiçik Qafqaz, Talış və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Abşeronda yaşıllaşdırma geniş istifadə edilir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Knafia purpurea (L.) Opiz
• Salix helix var. purpurea (L.) Lej.
• Salix monandra Ard.
• Salix monandra var. purpurea (L.) Boenn.
• Vetrix purpurea (L.) Raf.

Yarımnövləri

• Salix purpurea subsp. eburnea (Borzì) Cif. & Giacom. ex S.Pignatti
• Salix purpurea f. gracilis Wimm.
• Salix purpurea subsp. leucodermis Yalt.
• Salix purpurea subsp. purpurea