Pyotr Qruzinski
Knyaz Pyotr Petroviç Qruzinski (Baqration Qruzinski; gürc. პეტრე პეტრეს ძე გრუზინსკი (ბაგრატიონ-გრუზინსკი); 28 mart 1920, Tiflis – 13 avqust 1984, Tbilisi) — Baqrationi Evinin rəhbəri (1939-1984), sonuncu gürcü çarı XII Georgi sülaləsi nümayəndəsi, gürcü sovet ssenaristi, şairi, tərcüməçisi, kinoaktyoru, Gürcüstan SSR-nin əməkdar artisti (1979).
| Pyotr Qruzinski | |
|---|---|
| gürc. პეტრე პეტრეს ძე გრუზინსკი (ბაგრატიონ-გრუზინსკი) | |
| Təxəllüsü | Tamarişvili |
| Doğum tarixi | 28 mart 1920 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 avqust 1984 (64 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | aktyor, şair, ssenarist, teatr rejissoru, tərcüməçi |
| Fəaliyyət illəri | 1933—1984 |
| Əsərlərinin dili | gürcü dili |
Həyatı redaktə
Pyotr Baqrationilər nəslindəndir. O, knyaz Pyotr Aleksandroviç Qruzinskinin (1888-1922) və knyagina Tamara Aleksandrovna Dekanozişvilinin (1897-1977) oğludur. Ərinin ölümündən sonra Tamara iki dəfə Gürcüstandan sürgün edilib (böyük oğlu Konstantinin ölümü zamanı Başqırdıstanda sürgündə idi).
1920-ci il martın 28-də Tiflisdə anadan olmasına baxmayaraq, Qruzinskiyə doğum haqqında şəhadətnamə yalnız 1922-ci ildə, atasının ölümündən sonra verilib. Bu fakt, David Baqrationi-Muxranski vəkil vasitəsilə Pyotrun və onun nəslinin əsl soyadının Sixarulidze olduğunu və onların Baqrationu ailəsinə aid olmadığını elan edikdən sonra 2019-cu ildə məhkəmə prosesinin predmetinə çevrilib.[1]
Pyotr Tiflisdəki 5 saylı dəmir yolu məktəbini bitirdikdən sonra 1937-ci ildə Tbilisi Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin almanşünaslıq bölməsinə daxil olur və daha sonra gürcü filologiyası şöbəsinə keçid edir. 1941-ci ildə buraxılış imtahanlarını verməsinə baxmayaraq, lakin ona diplomunu müdafiə etməyə icazə verilmədi.[2]
Böyük qardaşı Konstantinin ölümündən sonra 1939-cu ildən ömrünün sonuna kimi o, Gürcüstanın sonuncu kralı XII Georginin nəslinin ən böyüyü idi. Gürcü monarxistlərinin bir hissəsi kral taxt-tacına iddialı sayılırdı.
Pyer Kobaxidzenin rəhbərliyi ilə Tbilisi Dövlət Universitetində tələbə teatrı açıldı, burada Pyotr Qruzinski rejissor assistenti kimi çalışmağa başladı və Puşkinin "Kiçik faciələr" və Lermontovun "Demon" əsərlərini səhnələşdirdi. Daha sonra A.S. Qriboyedov adına Tbilisi Rus Dram Teatrında rejissor assistenti işləyir və Xaşuri şəhərində əyalət teatrının direktoru olmaq təklifini alır. Gürcüstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi yanında mədəniyyət şöbəsinin müdiri Pyotr Qruzinskiyə Mərkəzi Komitənin tövsiyəsi ilə Sergey Gerasimov adına Ümumrusiya Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun (müharibə zamanı Alma-Atada yerləşirdi) rejissorluq şöbəsinə daxil olmağı məsləhət bilsə də,o, bundan imtina edir.[2]
Universitetin yazıçı gəncləri arasında ədəbi klub təşkil ediləndə Pyotr Qruzinski onun rəhbəri olur. Əlyazma ilə yazılmış “Anatemas” ədəbi antologiyası (“Anatema”; iki nömrəsi gənc yazıçılar tərəfindən nəşr edilmişdir; birincisi 1942-ci ildə, ikincisi 1944-cü ildə, üçüncüsü 1945-ci ildə hazırlanırdı) hakimiyyətin diqqətini cəlb edir. Pyotr 1945-ci il martın 27-də Gürcüstan SSR Dövlət Təhlükəsizliyi Nazirliyi tərəfindən "O, özünü Gürcüstanın sonuncu kralının ilk və yeganə varisi hesab edərək, orada monarxiya sistemini bərpa etmək arzusunda idi” ittihamı ilə həbs edildi.[2]. İş Gürcüstan SSR Ali Məhkəməsinin 8 aprel 1947-ci il tarixli hökmü ilə müxtəlif müddətlərə azadlıqdan məhrum edilmiş beş nəfərdən ibarət idi.
O, 1984-cü il avqustun 13-də Tbilisidə vəfat etmişdir. 1996-cı ildə Mtsxetada, Svetitsxoveli kafedralında yenidən dəfn edilib.[3]
Poeziya redaktə
Şeirlərini 13 yaşından Tamarişvili təxəllüsü ilə yazmağa başlayıb. Yaradıcılıq fəaliyyətində ilk dəstəkçiləri "Mavi buynuzlar" ədəbi birliyinin üzvləri Titian Tabidze və Paolo Yaşvili olmuşdur.[2] Yaşviliyə yazdığı məktubda Boris Pasternak Moskvadan Pyotr Qruzinskiyə salamlarını göndərir, onu doğma adı ilə “Tezik” adlandırır.
Bir sıra film mahnıları sözlərinin bəstəkarıdır, musiqili komediyaların librettosunun müəllifidir. Pyotr Qruzinskinin sözlərinə məşhur mahnılar arasında - "Mimino" filmindən "Çito-qvrito" ("Balaca quş") (musiqi Giya Kançeli) mahnısı və Tbilisi şəhərinin himni "Tbiliso" (ad vokativ halda şəhərə müraciət kimi tərcümə olunur, musiqisi Revaz Laqidze) mahnıları da vardır. Kançeli və Laqidzedən başqa, Andrey Balançivadze, Otar Taktakişvili, Otar Tevdoradze də Qruzinskinin sözlərinə musiqilər yazıblar.
Ailəsi redaktə
Onun birinci həyat yoldaşı Ketevan Filimonovna Siradze (09.04.1915 -?) ilə 1939-cu ildə nikah bağlayır və bu nikah 1942-ci ildə pozulur. Onun bu evlilikdən Dali Petrovna Baqrationi-Qruzinskaya (17 oktyabr 1939-cu ildə anadan olub)adlı bir qızı dünyaya gəlir.
Qruzinskinin kinci həyat yoldaşı Liya Dmitriyevna Mqeladze (19.08.1926 (və ya 1924) -?) ilə 14 sentyabr 1944-cü ildə evlənirlər. Bu nikahdan Mzevinar Petrovna Qruzinskaya (d. 15.09.1945) və Nuqzar Petroviç Qruzinski (25.08.1950-ci il təvəllüdlü) adlı bir qız, bir oğlan övladı dünyaya gəlir.
İstinadlar redaktə
- ↑ "Царь не настоящий? Тяжба Багратиони может довести до эксгумации тел предков". sputnik-georgia.ru. Sputnik Georgia. 2019-03-13. 2021-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-21.
- ↑ 1 2 3 4 Рапопорт Александр Моисеевич. "«Сакартвело я помню страною гордых женщин и смелых мужчин…» Наблюдательное дело поэта Петра Багратиони-Грузинского". voplit.ru. Вопросы литературы. 2021, № 1. 2021-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-21.
- ↑ Манюта Олег. "Об авторе слов "Песни о Тбилиси"". rusmonitor.com. Русский Монитор. 2016-10-02. 2021-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-21.
Xarici keçidlər redaktə
- Генеалогия картли-кахетинских Багратионов (ing.)
- Стихотворения Петра Грузинского (gürc.)
- Список песен на стихи Петра Грузинского
Kateqoriya:Gürcüstan SSR əməkdar artistləri