Qırğızıstanda kənd təsərrüfatı
Qırğızıstada kənd təsərrüfatı — Qırğızıstan iqtisadiyyatında əhəmiyyətli bir yer tutur. Ümumdünya Faktlar Kitabına görə, bu, ümumi ÜDM-in 18% -ni, ümumi işçi qüvvəsinin isə 48% -ni təşkil edir. Ümumi ərazinin yalnız 6,8% -i kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün istifadə olunur, lakin torpaqların 44% -i heyvandarlıq üçün otlaq kimi istifadə olunur. Qırğızıstanın çoxsaylı dağları səbəbindən heyvandarlıq əkinçiliyə nisbətdə əhəmiyyətli təsərrüfat sahəsi olaraq qalır.
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin becərilməsi Fərqanə vadisi, Talas vilayətində və Çuy vilayətində cəmlənmişdir.
Qırğızıstanın kənd təsərrüfatı məhsulları arasında tütün, pambıq, kartof, tərəvəz, üzüm, meyvə və giləmeyvə üstünlük təşkil edir. Ümumi istehsal baxımından əsas məhsulu ölkənin mal-qarasını qidalandırmaq üçün müxtəlif növ heyvan yemləri təşkil edir. İkinci ən böyük məhsul isə arpa, qarğıdalı və düyüdən sonra payızlıq buğdadır.
Mühüm heyvandarlıq məhsullarına qoyun, keçi, mal-qara və yun daxildir. Ölkədə toyuq, at və donuz da saxlanılır. Bəzi bölgələrdə vəhşi yaklar da saxlanılır.
Əsas ixrac məhsulları pambıq və tütündür. Digər məhsullarla müqayisə də daha az miqdarda ət də ixrac olunur. Bununla birlikdə, ölkədə 9 milyon hektardan çox otlaq sahəsi və heyvandarlıq istehsalının inkişafı üçün əlverişli şərait vardır. 2012-ci ildə Qırğızıstan Səudiyyə Ərəbistanına ət ixracı üçün müqavilələr bağladı.[1]
Tütün sənayesindəki korrupsiya
redaktə2010-cu ildə Qırğızıstan tütününün alınması ilə məşğul olan, mərkəzi ABŞ-nin Şimali Karolina şəhərində yerləşən qlobal tütün yarpağı satıcısı olan Alliance One International Inc-in Qırğızıstandakı rəsmi distiribyuter şirkəti AOI-Kyrgyzstan, Qırğızıstan rəsmilərinə verilən rüşvətlə əlaqədar Xarici Korrupsiya Tətbiqləri qanununun (FCPA) pozulmasında günahkar olduğunu etiraf etdi.[2]
Geni dəyişdirilməmiş kənd təsərrüfatı
redaktəTəbii kənd təsərrüfatı məhsullarının yetişdirilməsi Qırğızıstanda 2004-cü ildə başlandı. O vaxt bununla 34 fermer məşğul idi. Bu gün orqaniq kən təsərrüfatı məhsullarının yetişdirilməsi, mindən çox sertifikatlı kənd təsərrüfatı işçisini bir araya gətirir, pambıq, günəbaxan toxumu, lobya, dərman və aromatik bitkilər və quru ərik kimi üzvi məhsulların yetişdirilməsinə təkan verir. Mütəxəssislərin fikrincə, orqanik əkinçilik ən kiçik təsərrüfatları, ucuz işçi qüvvəsi və kapital çatışmazlığı olan ölkələr üçün əlverişlidir.[3] Nəticə etibarı ilə, orqanik əkinçilik Qırğızıstan üçün ideal gələcək ola bilər. Əslində Qırğızıstan parlamenti qeyri-üzvi əkinçiliyi ləğv edərək 2028-ci ilə qədər 100% orqanik əkinçiliyə keçmək üçün bir plan açıqladı.[4]
İstinadlar
redaktə- ↑ "Kyrgyzstan Intends Exporting Meat to Saudi Arabia". The Gazette of Central Asia. Satrapia. 2012-05-29. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-08.
- ↑ US DoJ. "Alliance One International Inc. And Universal Corporation Resolve Related FCPA Matters Involving Bribes Paid To Foreign Government Officials". US DoJ. 1 January 2011. 9 May 2012 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Agriculture in the Black Sea Region, Kyrgyzstan: Organic farming may become Kyrgyzstan's perfect future". 2013-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-25.
- ↑ "Kyrgyzstan to start producing only organic products". AzerNews.az (ingilis). 2018-12-13. 2018-12-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-03.
Xarici keçidlər
redaktə- Qırğızıstanda Heyvandarlıq (ing.)
- Qırğızıstanda kənd təsərrüfatı (ing.)