Qəm yemə!

"Qəm yemə!" (gürc. არ იდარდო!) — rejissor Georgi Daneliyanın 1968 çəkdiyi sovet komediya-dram bədii filmi. Film fransız yazıçısı Klod Tilierin "Dayım Benjamin" tragikomediya romanının adaptasiyasıdır.

Qəm yemə!
rus. Не горюй!
Janr	komediya filmi, dram filmi, komediya-dram
Rejissor	Georgi Daneliya
Ssenari müəllifi	Revaz Qabriadze
Baş rollarda	Vaxtanq Kikabidze Yevgeni Leonov Serqo Zakariadze Sofiko Çiaureli Veriko Ancaparidze Ariadna Şengelaya
Bəstəkar	Giya Kançeli
İstehsalçılar	Gürcüstanfilm, Mosfilm
İlk baxış tarixi	22 dekabr 1969, 8 may 1970, 1969
Müddət	94 dəq.
Ölkə	SSRİ
Dillər	rus dili, gürcü dili
Rəng	rəngli
IMDb	ID0123186

Məzmun

Gürcüstan, 19-cu əsrin sonu. Benjamin Qlonti (Vaxtanq Kikabidze) Sankt-Peterburqda həkim ixtisası üzrə təhsil alır və doğma şəhərinə qayıdır. O, təhsil borclarını ödəməyə və xəstələri müalicə etməyə hec tələsmir, dostları, Benjaminin yeznəsi olan katib Luka və vəkil Dodo ilə əylənmək üçün vaxt keçirir. Benjaminin bacısı Sofiko (Sofiko Çiaureli) onu və böyük ailəsini saxlamalıdır. Qardaşını evləndirməyə çalışaraq, onu yerli loğman həkim Tsintsadzenin varlı ailəsindən olan və poruçik İşxnelini sevən qızı Meri (Məryəm) ilə bir araya gətirir və tanış edir. Benjaminin qayğısız həyatı birdən-birə çox mürəkkəbləşir. O, evlənməkdə maraqlı deyil, daha çox meyxanəçi arvadı Marqo ilə görüşməyə üstünlük verir, lakin Sankt-Peterburqda təhsil almaq üçün Benjaminə borc verən və indi borcunu tələb edən Abesalom Şalvoviç gəldiyindən və Qlontini həbslə hədələdiyindən Benjamin Sofikonun qərarına tabe olur. Benjaminin Meri ilə görüşməsini qadağan edən poruçik Aleks İşxnelinin meydana çıxması vəziyyəti daha da ağırlaşdırır ki, bu da onun qürurunu incidir.

Həkim Levanı ziyarət edən Benjamin, Tsintsadzeni onun kimi eyni cür qayğısız insan olması ilə heyran edir. Ona görə də Tsintsadze Benjamini Məryəmlə evləndirmək qərarına gəlir. Üstəlik, poruçik İşxnelinin özünün təkəbbürlu olmasına və valideynlərinin mirasını israf edib, bütün pulları maşın almağa xərclədiyinə gorə Levan onu sevmir.

Meşə ilə evə gedərkən, Benjamin Qlontidən ona baş əyməsini tələb edən özündən razı, lovğa knyaz Vameh Vahvari ilə qarşılaşır. Benjamin imtina edir, buna görə knyaz öz qulluqçularına onu döyüb əl-qolunu bağlamağı əmr edir, bundan sonra isə Benjamini yançağından öpməyə məcbur edir. Alçaldılmış Benjamin dağlarda yaşamağa gedir. Bir müddət sonra knyaz Vahvari alabalıq yeyərkən boğazında sümük qalır, lakin knyaz tərəfindən alçaldılacaqlarından ehtiyat etdiklərinə görə heç bir həkim onu müalicə etmək istəmir. Benjamin knyazın yanına gəlir, sümüyü zəhərli elan edir və ona kömək edəcəyinə söz verir, lakin bir şərtlə: bu dəfə knyaz Vahvari özü Qlontinin yançağından öpməlidir ki, onlar kvit olsunlar. Qəzəblənən knyaz xidmətçilərə Benjamini öldürməyi əmr edir, lakin arvadının təkidlərindən sonra o, şərtlə razılaşır.

Ertəsi gün bütün şəhər öyrənir ki, knyaz Vahvari Benjaminin yançağından öpüb. Knyaz öz qulluqçusu ilə Benjaminə susması qarşılığında 100 rubl pul göndərir, lakin o, pulları qəbul etməyob deyir: "Knyaz mənə borcunu artıqlaması ilə ödəyib, susmağa gəldikdə isə artıq gecdir". Orada olan və bunu görən Abesalom Şalvoviç özündən çıxır, pulu qəbul etməsini tələb edir, əks halda məhkəməyə şikayət edəcəyini deyir. Məhkəməyə şikayətdən sonra Benjamin borclarını ödəmədiyi üçün həbsxanaya düşür. Bir müddət sonra Sofiko və Luka evi sataraq onu həbsdən çıxarıb meşə daxmasına köçürlər və orada başqa uşaqları olur.

Benjamin Meriyə baş çəkməyə gəlir. Orada olan poruçik İşxneli Sofikonu və onun ailəsini çirkin şəkildə təhqir etməyə başlayır, buna görə Qlonti poruçiki Tsintsadzenin evinin eyvanından həyətə atır. Qəzəblənən poruçik Benjamini duelə çağırır. Benjamin Məryəmdən onun hamilə və porucik İşxnelinin isə gələcək uşağının atası olduğunu öyrənir.

Ertəsi gün səhər Benjamin və Luka duelə meşəyə gəlirlər, burada artıq poruçikin nümayəndəsi (sekundantı) Qabriadze onları gözləyir. O, tapançaları yoxlayır və tapançalardan birinin tətiyinin daha sərt olduğunu sözarası deyir. Bu zaman Levan Tsintsadze at belində gəlir, Məryəmin poruçik İşxneli ilə evdən qaçdığını bildirir və Benjamindən qızını tapıb qaytarmağı xahiş edir. Poruçik və Məryəm evlərini həmişəlik tərk edərək qatarla Tiflisə qaçmağa hazırlaşırlar. Qatara bilet alan zaman poruçik stansiyanın yeməkxanasında şampan içən knyaz Vahvari ilə qarşılaşır. İşxneli növbəsiz knyaza xidmət edən ofisiantdan iki şüşə mineral selters suyu xahiş edir. Özünə qarşı bu cür hərmətsizlikdən təəccüblənən knyaz Vahvari poruçikin ona təzim etməməsinin səbəbini özündən razı şəkildə soruşur. Buna cavab olaraq İşxneli knyazı kobud adlandırır. Bu sözdən hiddətlənən knyaz bokalındakı şampan şərabını poruçikin üzünə atır. Təhqir olunmuş poruçik knyaz Vahvarini duelə çağırır. Vağzal binasında knyaz İşxnelini öldürür. Şokdan Məryəm vaxtından əvvəl doğuşa başlayır və doğuş zamanı ölür.

Bir müddət sonra Benjamin qoca və ağır xəstə Levan Tsintsadzenin yanına gəlir. Levan Benjamindən hələ nə qədər yaşayacağını soruşur. Benjamindən cavab alan Tsintsadze həyatında son ziyafət təşkil etmək qərarına gəlir və buraya bütün dostlarını dəvət edir. L.Tsintsadze öldükdən sonra onun üçün yas tutmamağı xahiş edir və evini Benjaminə miras olaraq qoyur. Qarşıdan gələn qışda Benjamin Meri və poruçik İşxnelinin yetim uşağını övladlığa götürür. O, Luka və Sofikonun ailəsi ilə yaşamaq üçün qayıdır.

Rollarda

• Serqo Zakariadze — Levan Nikolayeviç Sinsadze, yaşlı loğman həkim;
• Vaxtanq KikabidzeVahtanq Kikabidze — Benjamin Varlamoviç Qlonti, gənc həkim;
• Sofiko Çiaureli — Benjaminin bacısı Sofiko;
• Anastasiya Vertinskaya — Levanın qızı Meri Sinsadze;
• Liya Qudadze — Vanonun həyat yoldaşı Marqo;
• Veriko Ancaparidze — Koka Kalandadzenin anası;
• Sesil Takaişvili — Domna xala;
• Ariadna Şengelaya — Knyaz Vahvarinin arvadı;
• Georgi Kavtaradze — Sofikonun əri, katib (mirzə) Luka;
• İppolit Xviçia — Sandro, küçə musiqiçisi;
• Karlo Sakandelidze — Dodo, hüquqşünas;
• David Abaşidze — Knyaz Vameh Vamehoviç Vaxhvari;
• Kote Dauşvili — Ata Hermogenes;
• Yevgeni Leonov — Yeqor, istefada olan əsgər;
• Sergey Filippov — Eros, bərbər:
• Abessalom Loria — Savle, əczaçı
• Levan Şamilov — Sofikonun oğlu Varlam;
• İya Ninidze — Sofikonun qızı Tsitsino;
• Nana Kandelaki — malyariya xəstəsinin qızı Kato
• Baadur Tsuladze — meyxanaçı Vano;
• Merab Kokoçaşvili — poruçik Aleks İşxneli (səsləndirən Feliks Yavorski);
• Qia Badridze — kapitan Qabriadze, uğursuz dueldə sekundant;
• David Kobaxidze — Abessalom Şalvoviç, kreditor;
• Frunzik Mkrtçyan — qaçaqmalçısı;
• Zurab Kapianidze — Knyaz Vahvarinin qulluqçusu;
• Alexandre Kupraşvili - Kosta, Benjaminin xəstəsinin nəvəsi;
• Viktor Deisadze — həbsxana gözətçisi;
• İrakli Nijaradze - Domna xalanın əri Pyotr;
• Revaz Baramidze - Benjaminin xəstəsi Koka Kalandadze;
• Qriqol Talakvadze — Vaneçka, nağaraçı;
• Marika Çiçinadze — Knyaz Vahvarinin qızı;
• Georgi Daneliya — stansiyada zabit;
• Rene Hobua — (uydurma aktyor).

Musiqi

Levan (Serqo Zakariadze) ilə dostlarının son görüşünün sonunda Benjamin gürcü kilsə mahnısı olan " Şen khar venakhi… " ("Sən üzümsən") Serqo Zakariadze Almaniyada üzüm bağı tapdığı epizodda " Əsgər atası " filmində eyni mahnını oxuyur.

Ədəbiyyat

• Мачерет А. В. Оптимистическая трагикомедия // Советский экран. № 23. 1969.
• Саввина И. Умение радоваться // Искусство кино. № 2. 1970.

Həmçinin bax

• Dayım Benjamin — Klod Tilierin əsərinin fransız filminə uyğunlaşdırılması

Bağlantılar

• Mosfilm saytında "Ağlama"