Qabiden Mustafin
Qabiden Mustafin (qaz. Ғабиден Мұстафин; 26 noyabr 1902 – 20 yanvar 1985, Almatı) — Qazax Sovet yazıçısı, ictimai xadim, Qazaxıstan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1958), Qazaxıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvü.
| Qabiden Mustafin | |
|---|---|
| qaz. Ғабиден Мұстафин | |
 | |
| Doğum tarixi | 26 noyabr 1902 |
| Vəfat tarixi | 20 yanvar 1985 (82 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, siyasətçi, nasir |
| Əsərlərinin dili | rus dili |
| Mükafatları |
     |
Həyatı redaktə
Kəndlilərin Rusiyadan köçürülməsi ilə əlaqədar olaraq, 1907-ci ildə Elibay qəbiləsinin nümayəndələrinin altmış evi (Qabiden ailəsi də daxil olmaqla) Spasski zavodunun şərqində yerləşən Koktalzharyk qəsəbəsinə köçmək məcburiyyətində qaldı. On yaşlı Qabiden savadını aul mollasından, rus dilini isə fabrik xadiməsi Cusup Maukumovdan öyrənmişdir. Spassk zavodunun beş illik rus-qazax məktəbinin dördüncü sinfinə qəbul edilmişdir. İki illik təhsildən sonra Qabiden doğma kəndinə qayıtmışdır[1].
1927-ci ildə Mustafinin ilk hekayəsi "Sarsen və Mukaş" və "Early Birds" jurnallarında yayımlandı.
1929-cu ildə ilk hekayələr toplusu "Er Shoyin" Qızıl-Ordada nəşr olundu.
1930-cu ildə inşası davam edən Qaragandaya köçdü.
1933-cü ilin əvvəlində yerli şuranın qərarı ilə Qabiden Mustafin "Proletariat Karaqandı" qəzetinin məsul katibi vəzifəsinə namizəd göstərildi. Tezliklə Novosibirskə köçürüldü, burada "Kyzyl Tu" qəzeti qazax dilində çıxmağa başladı.
1938-ci ildən Almatı şəhərində yaşayır və "Adebiet Maidany" jurnalının redaksiyasında çalışır.
1940-cı ildə jurnalın baş redaktoru oldu. Elə həmin il, Karaqanda kömür hövzəsinin əmələ gəlməsindən bəhs edən ilk romanı "Həyat və ya Ölüm" nəşr olundu. 1940-cı ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasına üzv oldu.
1956-cı ildən Qazaxıstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvü.
1953–1956-cı illərdə Qazaxıstan Yazıçılar Birliyi idarə heyətinin sədri. 1962–1964-cü illərdə Qazaxıstan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin 1-ci katibi vəzifəsində çalışmışdır.
6-cı çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı[2] olmuşdur.
1983-cü ildə Qabiden Mustafinin beş cildlik əsərlər toplusu nəşr olunmuşdur[3].
Bədii əsərləri redaktə
1927-ci ildən bəri ilk hekayələr toplusu "Er Shoyin" nəşr olunmağa başladı, məcmuə 1929-cu ildə nəşr olundu.
- "Həyat ya da ölüm" romanı, 1941.
- "Şiqanak" romanı (1945, İ. P. Şeqolikhin tərəfindən rusca tərcüməsi, 1947).
- "Milyonçu" hekayəsi, 1948.
- "Karaqanda" romanı, 1952.
- "Fırtınadan sonra" romanı, 1959.
- "Şahid" romanı, 1963.
Mükafatları redaktə
- 2 Lenin ordenləri (10/28/1967; 11/24/1972)
- Oktyabr İnqilabı Sərəncamı (25.11.1982)
- 2-ci dərəcə Vətən müharibəsi ordeni
- 2 Qırmızı Əmək Bayrağı ordenləri (23/19/1962)
- medallar
- Qazaxıstan SSR-in Abay Kunanbayev adına Dövlət Mükafatı (1953) — "Karaqanda" romanına görə[4]
İstinadlar redaktə
- ↑ "Токаревки больше нет | NV.KZ". 2012-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- ↑ "Литературная жизнь". 2012-11-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-08.
- ↑ Сәдуақас, Тортай. Астана аймағы. Есіл-Нұра — Қарқаралы — Шыңғыстау, Көкше — Омбы, Жетісу желісі : тарихи-танымдық жинақ / Т. Сәдуақас. — Алматы : Дайк-Пресс, 2008. — 648 б.
- ↑ "Мустафин Габиден". МИА «Казинформ». 2010-07-10. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-16.