Qanşirəli böyürtkən

Qanşirəli böyürtkən (lat. Rubus sanguineus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü.

Qanşirəli böyürtkən
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Qızılgülkimilər Triba: Rubeae Cins: Moruq Növ: Qanşirəli böyürtkən
Beynəlxalq elmi adı
Rubus sanguineus Friv., 1835
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Təbii yayılması

Qafqazda, Rusiyada, Stavropolda, Kabardın Balkarda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Yarpaqları oval, saplaqlı, mürəkkəb, 3-7 yumurtavari xırda yarpaqlardan ibarətdir, gövdədə növbəli yerləşir. Yarpaq ayasının üstü tünd yaşıl, alt tərəfi ağımtıl, xırda tükcüklərlə örtülmüşdür. Yarpaqların qoltuqlarında qarışıq tumurcuqlar formalaşır. İkinci il onlardan yan budaqlar, salxımvari çiçək qrupunda toplanan ağ öz-özünü tozlanan, diametri təxminən 1 sm olan ikicinsli çiçəklər formalaşır. Çiçəkləmə dövrü iyun-iyulda baş verir və 20-25 gün davam edir. Şaxələnmiş çiçək yatağında tükcüklü, sarı, qırmızı və ya qara rəngli çəyirdək formalaşır.

Ekologiyası

Şaxtaya davamlı, işıqsevən bitkidır. Dəniz səviyyəsindən 2700 metr hündürlüklərdə rast gəlinir. Böyümə və inkişaf üçün 18-250C temperatur optimal hesab edilir. Qar altında -40-450С temperatura dözür. Rütubətli, münbit, drenajlı, ağır olmayan torpaqlara, istiyə tələbat duyur. Quraqlığı və nəmişli pis keçirir.

Azərbaycanda yayılması

Talışda təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Yaşıllaşdırmada rast gəlinmir. Tərkibində efir yağı vardır.