Qaradəniz kilkəsi

Qaradəniz kilkəsi
Qaradəniz kilkəsi
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sümüklü balıqlar Sinif: Şüaüzgəclilər Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Neopterygii İnfrasinif: Sümüklü balıqlar Koqorta: Otocephala Dəstəüstü: Clupeomorpha Dəstə: Siyənəkkimilər Yarımdəstə: Clupeoidei Fəsilə: Siyənəklər Cins: Ehiravinae Cins: Kilkə ???: Qaradəniz kilkəsi
Beynəlxalq elmi adı
	Clupeonella cultriventris Nordm.;
ITIS	161819
NCBI	501719

Qaradəniz kilkəsi^[2] (lat. Clupeonella cultriventris) — Siyənəkkimilər (Clupeidae) fəsiləsinə daxil olan sənaye əhəmiyyətli dəniz balığı. Əvvəllər Qaradəniz kilkəsi iki yarımnövə bölünürdü:Xəzər kilkəsi (Clupeonella caspia) və Carqalen kilkəsi (Clupeonella tscharhalensis)^[3]^[4].

Təsviri redaktə

Bədəninin uzunluğu 15 sm, çəkisi isə 22 q təşkil edir. Bədəni güclü şəkildə yanlardan sıxılmışdır. Kilkənin yanları boyunca 24–19 (ortalama 27) cərgə pulcuq olur. Başı uzun və enlidir. Bel üzgəcində 14–17 (ortalama 15), anal üzgəcində 17–21 (ortalama 18) şüa olur. Fəqərələrinin sayı 41–43 (ortalama 42), quyruqda 23–26 (ortalama 25) olur. Rəngi boz-yaşıldan, mavi-yaşıla qədər olan çalarlarda olur.

Bologiyası redaktə

Kilkələr əsasən 5 sm uzunluğa malik olurlar. 4–5 il yaşama sürmələri məlumdur. Əsasən sürü halında yaşayırlar. Zooplanktonlarla qidalanırlar. Azov dənizində aprel-avqust ayları Taqanroq körfəzimə keçərək kürüləyirlər. Bundan əlavə onlar Qara dənizin Dunay və Dnepr çayılarında kürüləyirlər. Dişi 2,3–2,8 min kürü tökür. Kürüləmə 4–5° — 24° С-də və 0–10‰ duzluğa malik sularda baş verir. Şirin sularda yaşaya bilir. Erklər ortalama 8 sm, dişilər isə 9 sm uzunluğa sahib olur. Əsasən Şaxəbığcıqlı xərçəngkimilərlə qidalanır. Onlarlada öz növbəsində Siyənək, Qılıncbalıq, Nərə və Scophthalmus maeoticus kimi balılqların yemini təşkil edirlər.

Azov dənizində kürüləmə dönəmi şirin sulara girirlər. Qışda isə dənizin sahildən kənar, sakit sularında olurlar. Mart-aprel aylarında Taqanroq körfəzinə miqrasiyası müşahidə edilir.

Əhəmiyyəti redaktə

Sənaye əhəmiyyətli balıqdır. Azov dənizində XX əsrin 30-cu illərdən başlanıəlmışdır. Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi Qaradəniz kilkəsini Mühafizə statusu olan növ olaraq qiymətləndirmişdir^[5].