Qaraqaşlı yemişan

Qaraqaşlı yemişan (lat. Crataegus atrofusca) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Qaraqaşlı yemişan
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Yemişan Növ: Qaraqaşlı yemişan
Beynəlxalq elmi adı
Crataegus atrofusca
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Təbii yayılması

Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 3-5 m-ə qədər olan koldur. Gövdə qabığı qəhvəyi və ya bozdur. Çətiri kürəvi və ya yumurtavari, tikanlıdır. Yarpaqları növbəli, adətən dilimlidir. Çiçəkləri mürəkkəb qalxanvarı çiçək qrupuna toplanmaqla budaqların ucunda yerləşmişdir. Kasayarpaqcıqları və ləçəkləri 5-dir. Yumurtalıq 1-2-5 meyvə yarpaqcığından əmələ gəlmişdir. 1-2 yuvalıdır. Çiçək yatağı bir qədər qapalı və meyvə yarpaqcıqlarına bitişikdir. Meyvələri ətli, almayaoxşar olub, qaramtıldır, daxilində 1-5 çəyirdəyi vardır.

Ekologiyası

Rütubətə, işığa, kölgəyə davamlıdır. Torpağa tələbkar deyildir.

Azərbaycanda yayılması

Talışda, Lənkəranda təbii yayılmışdır.

İstifadəsi

Ballı bitkidir, dadı xoşagələndir və yeyilir. Meyvələrindən kisel, kompot, qəhvə surroqatı hazırlanır, qurudulub döyülmüşündən isə şirin çörək bişirilməsində istifadə edilir.

Yemişanın saxlanılmış maye ekstraktı preparatlarından sinir xəstəliklərində, ürək nevrozlarında və yüksək qan təzyiqi xəstəliklərinin müalicə edilməsində istifadə edilir.

Yaşıl yarpaqları mal-qara üçün yararlı deyildir, payız yarpaqlarını və xəzəlini keçi və qoyunlar yeyir. Qışda meyvələri quşlar üçün yemdir.