Qazaxıstan çayları

Qazaxıstanda 85 022 çay vardır; onlardan 84 694-nün uzunluğu 100 km qədər, 305-inin uzunluğu 500 km qədər, 23-nün üzunluğu isə 500–1000 km arası təşkil edir. Ən yüksək çay şəbəkəsi sıxlığı (0,4-1,8 km/km²) Altayın yüksək hündürlüklü sahələri üçün xarakterizə olunur. Ən az şay şəbəkəsi sızlığı isə Aralönü və Xəzərönü ərazilərdə (0,03 km/km²) müşahidə edilir. Qazaxıstanda 7 min çayın uzunluğu 10 kilometri keçir[1]

Qazaxıstan Respublikasında su hövzələri

Qazaxıstan ərazisində axan çayların böyük qismi qapalı hövzəllərə aidddir:Xəzər dənizi, Aral dənizi, Balxaş gölü, Tengiz gölü. İrtış, Tobol və İşim çayları isə suyunu Kara dənizinə axıdır.

Qazaxıstan ərazisi adətən səkkiz su hövzəsinə bölünür: Aral-Sırdərya su hövzəsi, Balxaş-Alakol su hövzəsi, İrtış su hövzəsi, Ural-Xəzər su hövzəsi, İşim su hövzəsi, Nur-Sarısu su hövzəsi, Şu-Talas su hövzəsiTobol-Turqay su hövzəsi.

Qazaxıstanın iri çayları

redaktə

Qazaxıstan ərazisindən axan 6 çayın 100 m³/s - 1000 m³/s, 7 çayın 50 m³/s - 100 m³/s və 40 çayın 5 m³/s - 50 m³/s su sərfiyyatı olur.

Uzunluğu 1000 km-ə qədər və 1000-dən çox olan çaylar

redaktə
Çay Ümumi uzunluğu Qazaxıstan ərazisindən keçən hissəsi
İrtış 4 248 km 1 700 km
İşim 2 450 km 1 400 km
Ural 2 428 km 1 082 km
Sırdərya 2 219 km 1 400 km
Tobol 1 591 km 800 km
İli 1 439 km 815 km
Çu 1 186 km 800 km

Uzunluğu 500 km-dən yuxarı olan çaylar

redaktə
Çay Ümumi uzunluğu Qazaxıstan ərazisindən keçən hissəsi
Nura 978 km 978 km
Turqay 825 km 825 km
Uil 800 km 800 km
arısu 800 km 800 km
Emba 712 km 712 km
Talas 661 km 453 km
Böyük Uzen 650 km 260 km
Kiçik Uzen 638 km 395 km
İlek 623 km 623 km
İrgiz 593 km 593км
Sagiz 511 km 511 km
Şiderti 502 km 502 km

Karaqanda vilayəti

redaktə

11 çayın uzunluğu 100 kilometri keçir. Ulı-Jılanşık – 422, kulanotpes – 364, Kalmakkırqan – 325, Tuındık – 303, Tokrau – 298, Jarlı – 193, Taldı – 129.[2]

Kostanay vilayəti

redaktə

Vilayət ərazisində 310 çayın uzunluğu 10 kilometrdən çoxdur. Bu çayların yarıdan çoxunun uzunluğu isə 20 km uzunluğa malikdir. Uzunluğu 100 km olan çayların sayı 21, 500 km olan isə bir dənədir (Tobol)[3]

Pavlodar vilayəti

redaktə

130 müvəqqəti axar və kiçik çaylar. iri çayları: Şidertı, Olentı, Selentı, Aşısu, Tundık, Karasu.[4]

İri çayları: Akkanburlık – 176 km, İmanburlık – 177 lm.[5]

Vilayətdə 122 çay var.[6]

İstinadlar

redaktə
  1. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-07.
  2. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-07.
  3. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-07.
  4. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-07.
  5. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-07.
  6. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-07.

Ссылки

redaktə