Qazaxıstan Kommunist Partiyası (1936)

Qazaxıstan Kommunist Partiyası

*qaz.* Қазақстан Коммунистік партиясы
Qazaxıstan Kommunist Partiyası; qaz. Қазақстан Коммунистік партиясы
Quruluş tarixi	1936, 23 aprel 1937
Dağılma tarixi	1991
Baş qərargah	Astana; Almatı;
İdeologiya	marksizm-leninizm, kommunizm
İdeoloji spektr	İfrat solçuluq

Qazaxıstan Kommunist Partiyası — Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası tərkibində kommunist partiyası.

Qazaxıstan Sovet Sosialist Respublikasının (Qazaxıstan SSR) hakim siyasi partiyası. 7 sentyabr 1991-ci ildə partiya rəsmi olaraq ləğv edildi^[1].

Tarixi

1921-ci ilə qədər müasir Qazaxıstan ərazisində bolşeviklərin vahid partiya mərkəzi yox idi, lakin 1918-ci ilin iyununda yaradılan, Sırdərya, Semirechensk, Torqay və Ural bölgələrinin hissələri. 30 aprel 1920-ci ildə RKP (b) Mərkəzi Komitəsi RKP (b) -nin Qırğızıstan Regional Bürosunu yaratdı, tərkibinə A. Avdeyev, A. Aitiyev, A. Əlibeyov, S. Argançeyev, A. Cangildin, M Murzaqaliyev, S. Pestkovski. 1921-ci il iyunun 11-dən 18-dək Orenburqda regional partiya komitəsini seçən 1-ci Qırğızıstan Bölgə Partiya Konfransı keçirildi. 1922-ci ilin aprelində RKP (b) Mərkəzi Komitəsinin Qırğızıstan Bürosu yaradıldı.

İlk illərdə Sovet Qazaxıstanının partiya təşkilatında az sayda etnik qazax var idi. 1922-ci ildə 1481 qazax kommunisti var idi ki, bu da Qırğızıstan ASSR partiya təşkilatının 8,9% -i idi^[2].

1924-cü ildə Lenin Çağırışı çərçivəsində partiyaya 6000-dən çox işçi və xeyli sayda təsərrüfat işçisi daxil olmaqla təxminən 8000 nəfər üzv qəbul edildi. Qırğızıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasında qazax kommunistlərinin sayı 7 dəfə artdı: 1924-cü ildəki 1539 nəfərdən 1926-cı il yanvarın 1-dək 11 634 nəfərə çatdı^[2]. Qazaxlar arasından yeni partiya üzvlərinin əhəmiyyətli bir hissəsi əlifba sırası ilə savadsız idi. 1 yanvar 1926-cı il tarixinə 11.634 qazaxıstanlı kommunistdən 4.432 qazax kommunisti (% 38) savadsız idi^[2]. Bununla yanaşı, 1926-cı il yanvarın 1-dək Qazaxıstanın rus kommunistləri arasında yalnız 4% -i savadsız idi^[2].

1 yanvar 1926-cı ildə Sovet Qazaxıstan partiya təşkilatının milli tərkibi aşağıdakı kimidir^[2]:

Qazaxlar — 46,8%;
Ruslar -% 32.9;
Ukraynalılar -% 9,7;
Özbəklər — 1,6%;
Uyğurlar -% 1.1.

7 sentyabr 1991-ci ildə Mərkəzi Komitəsinin keçmiş birinci katibi N. A. Nazarbayeva Fövqəladə XVIII Partiya Qurultayının qərarı ilə ləğv edildi.^[3]

Daha sonra onun əsasında Qazaxıstan Sosialist Partiyası quruldu^[4].

Sonra Qazaxıstan Kommunist Partiyası (Prezident N. A. Nazarbayev rejiminə qarşı) Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Serikbolsyn Abdildin (Qazaxıstan Respublikası Parlamentinin keçmiş sədri) ilə yenidən yaradıldı.

İstinadlar

↑ Казиев С. Ш. Советская национальная политика и проблемы доверия в межэтнических отношениях в Казахстане (1917–1991 годы). Диссертация на соискание ученой степени доктора исторических наук. — М.: Б.и., 2015. — С. 303.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ Казиев С. Ш. Советская национальная политика и проблемы доверия в межэтнических отношениях в Казахстане (1917–1991 годы). Диссертация на соискание ученой степени доктора исторических наук. — М: Б.и., 2015. — С. 235.
↑ s:Постановление Конституционного Суда РФ от 30.11.1992 № 9-П/Часть IV
↑ "Коммунистическая партия Казахстана". 2017-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-04.

[1] Казиев С. Ш. Советская национальная политика и проблемы доверия в межэтнических отношениях в Казахстане (1917–1991 годы). Диссертация на соискание ученой степени доктора исторических наук. — М.: Б.и., 2015. — С. 303.

[автоссылка1-2] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ Казиев С. Ш. Советская национальная политика и проблемы доверия в межэтнических отношениях в Казахстане (1917–1991 годы). Диссертация на соискание ученой степени доктора исторических наук. — М: Б.и., 2015. — С. 235.

[3] s:Постановление Конституционного Суда РФ от 30.11.1992 № 9-П/Часть IV

[4] "Коммунистическая партия Казахстана". 2017-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-04.

[1]

[2]

[3]

[4]