Qazax-türk liseyləri
Bilik-innovasiya liseyləri (qaz. Білім-инновация лицейі) — Qazaxıstanda KATEV (türk. Kazak-Türk Egitim Vakfi) fondunun idarəçiliyi altında olan məktəblər şəbəkəsi.
KATEV
redaktəKATEV fondu 1992-ci ildəki Türkiyə və Qazaxıstan arasında imzalanan razılaşmasının əsasında 1997-ci ildə Türkiyə tərəfindən təhsil müəssisələrinin idarəsi üçün yaradılıb. Fondun idarəçiliyi altında 28 qazax-türk liseyi, Süleyman Dəmirəl Universiteti, Süleyman Dəmirəl adına kollec-lisey, Taraz şəhərindəki Jambıl iqtisadi kolleci, və "SPECTRUM" və "GALAXY" adlı beynəlxalq məktəblər fəaliyyət göstərir.[1]
Sonra fond adını dəyişib "Bilik-innovasiya" olub. Hazırda qəyyum fondunun sədri Qazaxıstan təhsil və elm naziridir. Bütün özəl məktəblər isə Bilik-orda fondunun idarəçiliyi altına düşüb. Onun başçısı da Qazaxıstan vətəndaşıdır. Fondun məktəblərində 10-dan çox müxtəlif ölkədən müəllimlər işləyir. Bilik-innovasiya fondunda ümumiyyətlə 1200 müəllim işləyir. Onların 90%-i Qazaxıstan vətəndaşlarıdır.[2]
Tənqidi
redaktəBəzi siyasətçilər, alimlər və jurnalistlər şübhə edirlər ki, bu təhsil müəssisələrinin proqramlarında sekulyar rejimləri üçün təhlükəli türkpərəst və dini fikirlər var.[3]
2016-cı ildə Türkiyənin Qazaxıstana xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri Nevzat Uyanık Qazaxıstan hökumətini qazax-türk liseylərinə qarşı tədbirlər görməyə çağırıb. Bundan başqa səfir iddia edib ki, Qazaxıstan Respublikasında "qazax-türk məktəbi" və ya "qazax-türk" liseyi adı işlədən təhsil müəssisələri bizim ölkəmizin dövlət orqanları ilə heç bir münasibəti yoxdur..[4] Az sonra Qazaxıstan Təhsil və Elm Nazirliyi buraxdığı bəyanətdə deyilirdi ki, liseylər bağlanmayacaq və onların şagirdləri başqa məktəbləri axtarmağa məcburiyyətində deyillər. Bəyanət onların Türkiyəyə əlaqəsi olmadığını təsdiqləyib, amma eyni zamanda, KATEV-in Qazaxıstan ilə Türkiyə arasında ikitərəfli razılaşmaya əsasən yaradıldığını qeyd etmişdi:[5]
|
Qazax-türk liseylərinin Qazaxıstanın təhsil sistemində yeri var və onların fəaliyyəti başqa ölkələrdəki siyasi vəziyyətinə əlaqəli deyil. Nə qədər ki, onlar Qazaxıstanın və Qazaxıstan vətəndaşlarının məktəbləridir, onlara heç kim təsir edə bilməz. | 
|
Həmin ilin avqustun 5-də Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev Ankaraya səfəri zamanı gülənçilik ilə əlaqələri olan türkiyəli müəllimləri ölkədən qovmağa vəd verib:[6]
|
|
Türkiyəyə qarşı nəsə eləmək bizim marağımızda deyil. Biz razılığa gəldik. |
|
İstinadlar
redaktə- ↑ "Katev Қазақ-Түрік Халықаралық Қоғамдық Қоры". 2013-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-28.
- ↑ Еркебулан, Айша. "Повлиял ли отъезд турецких учителей на качество образования в КТЛ". www.forbes.kz (rus). 2018-05-29. 2018-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-18.
- ↑ "В Центральной Азии критикуют турецкие лицеи". 2013-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-11.
- ↑ "Турция ожидает от Казахстана срочных мер по отношению к казахско-турецким лицеям". 2016-09-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-12.
- ↑ "Kazakh-Turkish lyceum to continue functioning in Kazakhstan". 2020-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-15.
- ↑ "Kazakhstan to expel teachers linked with Gulen movement: Nazarbayev". 2022-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-25.