Qurtulan Bert
Qurtulan İsmayıl oğlu Bert (karaçay-balkarca:Гуртуланы Исмаилны жашы Берт,25 oktyabr (7 noyabr) 1910, Belaya Reçka (Kabarda-Balkariya), Kabardin-Balkariya – 12 fevral 2001, Kabardin-Balkar MSSR) — qaraçay-balkar şairi, yazıçısı, SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü (1934), Kabardin-Balkar Respublikasının Xalq yazıçısı, Əməkdar mədəniyyət işçisi
| Qurtulan İsmayıl oğlu Bert | |
|---|---|
| Təxəllüsü | Qurtulan Bert |
| Doğum tarixi | 25 oktyabr (7 noyabr) 1910 |
| Doğum yeri | Ağsu kəndi, Kabardin-Balkar Respublikası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ağsu kəndi, Kabardin-Balkar Respublikası |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya |
| Milliyyəti | qaraçay-balkar türkü |
| Təhsili | Pedaqoji Məktəb |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair |
| Əsərlərinin dili | qaraçay-balkarca |
| Janrlar | şeir, poema, hekayə, tərcümə |
| Mükafatları |
 |
Həyatı
redaktəBert Qurtulan 25 oktyabr (7 noyabr) 1910-cu ildə indiki Kabardin-Balkar Respublikasının Ağsu (qaraçay-balkarca: Акъ суу) kəndində yoxsul maldar ailəsində anadan olmuşdur. Pedaqoji Məktəbi bitirmişdir.[1] 1934-cü ildən SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvüdür. İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş, siyasi bölmədə fəaliyyət göstərmişdir. 1944-cü ildə bütün balkar xalqı ilə birlikdə sürgün olunmuşdur. Vətənə döndükdən sonra Kabardin-Balkar Respublikası Yazıçılar Birliyində məsul katib və “Dostluq” («Шуёхлук») dərgisinin baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır. 12 fevral 2001-ci ildə doxsan yaşında vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
redaktəBert Qurtulanın yaradıcılığında İkinci Dünya müharibəsində sovet xalqının qələbəsi və kommunizm quruculuğu önəmli yer tutur. Onun şeir və poemaları həmçinin vətənpərvərlik ruhu ilə seçilir. Şairin poemaları qaraçay-balkar poeziyasının inkişafında mühüm rol oynamışdır. Müəllifin nəsr yaradıcılığında "Bəkir", "Adil Gəray", "Yoldakı maneə" povestləri, romanları, "Yeni talisman" xüsusi yer tutur. O, tərcümə yaradıcılığı ilə də məşğul olmuş, Ə.Nəvai, A.S.Puşkin, M.Y.Lermontov, F.Şiller, Raynis, S.Stalski, İ.Çavçavadze, V.Mayakovski və başqa şairlərin əsərlərini qaraçay-balkar dilinə çevirmişdir.
Mükafatları
redaktə- Kabardin-Balkar Respublikasının Xalq yazıçısı
- Kabardin-Balkar Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi
- «Şərəf nişanı» ordeni
Kitabları
redaktəQaraçay-balkar dilində
redaktə- «Qızıl səs» (1935)
- «Aydın səhər» (1958)
- Адилгерий. Повестле бла хапарла, Нальчик, 1961;
- Шуёхла арасында, Нальчик, 1963;
- Жангы талисман, Нальчик, 1970.
Rus dilində
redaktə- Светлые дали : Стихи и поэмы / [Пер. с балкар. С. Виленского и Я.Серпина]. - Нальчик : Кабард.-Балкар. кн. изд-во, 1960. - 200 с.
- Навстречу ливню: Стихи и поэма ["Жулдузхан"] / Авториз. пер. с балк. Р. Казаковой ; [Ил.: Т.А. Хализова]. - Нальчик : Эльбрус, 1972. - 123 с.
- Новый талисман : Роман / Берт Гуртуев ; Перевод с балкар. А. Мусатова [Худож. В.И. Бекетов]. - Нальчик : Эльбрус, 1975. - 335 с
- Моя песня : Стихи и поэма : Пер. с балкар.,- М. : Сов. Россия, 1987. – 78 c.
Ədəbiyyat
redaktə- Поэты Балкарии: Стихи, Пер. с балкар. - Москва : Сов. писатель, 1958. - 234 с.
- Берт Измайлович Гуртуев: (Библиогр. памятка) / Сост. А. Созаева ; М-во культуры КБ АССР. Респ. б-ка им. Н.К. Крупской. Библиогр. отд. - Нальчик : Б. и., 1960. - 12 с.