Rəşid bəy Axundzadə
Rəşid bəy Axundzadə (tam adı: Rəşid bəy şeyxülislam Axund Əbdüssəlam oğlu Axundzadə; 1880, Salyan, Cavad qəzası – 1940) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü, Bakı qubernatoru, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası İşlər İdarəsinin müdiri.[1]
| Rəşid bəy Axundzadə | |
|---|---|
 | |
| 8 yanvar 1919 – 27 aprel 1920 | |
| Fraksiya | Müsavat və bitərəflər fraksiyası |
| Əvvəlki | vəzifə təsis olundu |
| Sonrakı | vəzifə ləğv olundu |
| 5 fevral 1919 – 25 avqust 1919 | |
| Əvvəlki | Müseyib bəy Əxicanov |
| Sonrakı | Əmir bəy Nərimanbəyov |
| 1 yanvar 1919 – 5 fevral 1919 | |
| Əvvəlki | Rüstəm xan Xoyski |
| Sonrakı | Pərviz Mirzə |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1880 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1940 |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | vəkil |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəÇarlıq dövrü
redaktəRəşid bəy Axundzadə 1880-ci il martın 28-də Salyanda nüfuzlu ruhani, sonralar (1894-cü ildən) Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin rəisi – şeyxülislam olmuş Əbdüssəlam Axundzadənin ailəsində doğulmuşdu. Anası Salyanın məşhur Muradxanovlar ailəsindən olan Ummu Salama Muradxanova idi.[1][2] 4 il Tiflis Real Məktəbində təhsil almış və sonrakı 4 illik təhsilini Tiflisin III gimnaziyasında davam etdirmişdir. O, burada bir əlavə təhsil almış, 1905-ci ilin 20 noyabrında VIII sinfi bitirmişdir. 1910-cu ildə Kiyev Müqəddəs Vladimir Universitetində hüquq fakültəsinə daxil olub[3]. Burada hüquq təhsili aldıqdan sonra Tiflisdə hüquq sahəsində işləməyə başlamışdır.[4] Bakıya köçdükdən sonra vəkil olaraq fəaliyyət göstərmişdir.[5][1]
1917-ci ildə o, Bakı qəzasının hüquq sistemində Məmməd Yusif Cəfərov, Rüstəm xan Xoyski, Əli xan Qandəmirov, Qasım Qasımov, Əbumüslim bəy İsrafilov və Həmid bəy Şahtaxtınski ilə birlikdə hüquqşünas kimi fəaliyyət göstərmişdir.[6]
AXC dövrü
redaktə1918-ci ildə keçmiş Cavad qəzasından Salyan nümayəndəsi kimi Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin parlamentinə millət vəkili seçilmişdir. Texniki mühəndis Baxış bəy Rüstəmbəyov Salyan şəhərindən parlamentə millət vəkili seçilmiş ikən, Rəşid bəy Axundzadə qəza nümayəndəsi kimi millət vəkili seçilmişdi.[1] O, 1919-cu il yanvarın 1-dən fevralın 5-dək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin işlər idarəsinin müdiri olmuşdur.
Fətəli xan Xoyski ilə olan yaxşı münasibətlərinə görə o, daha sonra 5 fevral 1919 tarixində Bakı qubernatoru təyin edildi.[7][8] Onun sonradan sələfi olacaq Müseyib Əxicanov onun müavini təyin edilir. Lakin onun bu vəzifədəki fəaliyyəti qısa müddət davam edir və o, 17 avqust 1919 tarixində özünün istefa ərizəsini yazır, 25 avqust 1919-cu ildə isə başqası ilə əvəz edilir.[9][10]
Aprel işğalından sonra
redaktə1920-ci ilin aprel ayının 28-də AXC Bolşevik Rusiyası tərəfindən işğal edildi. Bu işğaldan sonra o, işlərindən ayrılmağa məcbur oldu. 1923-cü ildə Rəşid bəy Azərbaycan Hüquq Bürosuna üzv oldu və bu sahədə fəaliyyət göstərdi. Lakin Böyük Təmizləmə zamanə həbs edildi və Kirov oblastına sürgün edildi. Çətin şəraitdə elə sürgündə 1940-cı ilin aprel ayında vəfat etdi.[2]
Ailəsi
redaktəRəşid bəy Axundzadə Sara Nəzirova (1898–1962) ilə ailə həyatı qurmuşdur. Məşhur dramaturq Nəcəf bəy Vəzirovun qızı olan Sara xanım ilə Rəşid bəyin 3 qızı olmuşdur:
- Gülnar Behbudova (1914–1996)
- Leyla Axundova (1919–2003)
- Validə Vəzirova (1920–2012) — Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasınnı bir zamanlar neft naziri olmuş Süleyman Vəzirovla[11] (1910–1973) evlənmişdir.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Əliyarlı, 2013
- ↑ 1 2 Mardanov, Misir. Rashid bey Akhundzadeh. 1920-ci ilädäk ali mäktäblärdä oxumuş azärbaycanlilar : ensiklopedik soraq kitabı (az.). Ädalät Tahirzadä. Bakı. 2018. ISBN 978-9952-518-03-0. OCLC 1138945132.
- ↑ Tahirzadə, Ədalət. "Ukraynada bir ay". anl.az ( az). Azərbaycan müəllimi qəzeti. 2012-09-28. 2018-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-07.
- ↑ Hüseynzadə, Tuncay. "İstiqlal fədailəri-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918-1920" [Martyrs of Independence - Ministers of Internal Affairs and comrades-in-arms of the Azerbaijan Democratic Republic: 1918-1920]. Presidential Library. 340–342. 2022-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- ↑ "Rəşid bəy Axundzadə". 2021-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-30.
- ↑ Alizadeh, Akif. "Azerbaijani advocacy - 100 years anniversary (1919-2019)" (PDF). Azerbaijani Lawyer (18): 46–47. 2021-06-14 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-24.
- ↑ Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты (PDF). Bakı: Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. səh. 417. 2022-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-29.
- ↑ "The period of the Democratic Republic of Azerbaijan :: Baku". bakucity.preslib.az. 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- ↑ "Biographies of the ADR founders :: Azerbaijan Democratic Republic". axc.preslib.az. 2021-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- ↑ "AXC qurucularının bioqrafiyası". 2018-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-19.
- ↑ "Oil and Industry October 2018 № 21". Issuu (ingilis). səh. 63. 2022-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-05.
Mənbə
redaktə- İltifat Şahsevən (Əliyarlı). İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920. Bakı: Mütərcim. 2013.