Bakı quberniyası

Bakı quberniyası
	Gerb
	40°21′59″ şm. e. 49°50′06″ ş. u.
Ölkə	Rusiya İmperiyası; AXC
İnzibati mərkəz	Bakı
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1859
Ləğv edilib	1920
Sahəsi	39.162.248.620 m²;
Əhalisi
Əhalisi	826.716 nəf. (1897);
Rəsmi dili	Azərbaycan
	Bakı qəzası Quba; qəzası Şamaxı qəzası Göyçay; qəzası Cavad qəzası Lənkəran; qəzası ;
Ardıcıllıq
← Rusiya İmperiyası; ← Rusiya Respublikası	Azərbaycan Demokratik Respublikası →
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bakı quberniyası — Çar Rusiyası dönəmində Cənubi Qafqazda bölgə. 1859-cu ildə yaranıb. Şamaxı zəlzələsi ilə əlaqədar olaraq quberniya mərkəzi Bakıya köçdü və adı dəyişdirilərək Bakı quberniyası adlandırıldı. 1860-cı ildə Dərbənd quberniyası ləğv olundu. Quba qəzası Bakı quberniyasının tərkibinə daxil olundu.

Quberniyaya daxil olan qəzalar:

QubernatorlarRedaktə

Konstantin Tarxanov-Mouravov, 1859–1863
Mixail Kolyubakin, 1863–1872
Dmitri Staroselski, 1872–1875
Valeri Pozen, 1875–1882
Justin von Huebsch Grostal, 1882–1888
Vladimir Rogge, 1888–1899
Dmitry Odintsov, 1899–1904
Mixail Nakaşidze, 1904–1905
Andrey Fadeyev, 1905
Vladimir Alişevski, 1905–1915
Lev Potulov, 1916–1917
Rəşid bəy Axundzadə, 1919
Əmir bəy Nərimanov, 1919–1920

ƏraziRedaktə

Qafqaz regionunun baş xəritəsi, 1858-ci il

Qafqaz regionunun ətraflı xəritəsi, 1869-cu il

10 aprel 1840-cı ildə yaradılan Kaspi vilayəti 14 dekabr 1846-cı ildə ləğv edildi, Quba və Dərbənd qəzaları və yeni işğal olunmuş digər Dağıstan əraziləri ilə birlikdə Dərbənd quberniyası yaradıldı. Quba və Dərbənd qəzalarından başqa Kaspi vilayətinin tərkibinə daxil olan digər qəzaları əhatə edən Şamaxı quberniyası təşkil edildi. 1859-cu ildə adı dəyişdirilərək Bakı quberniyası adlandırılmışdır. 5 aprel 1860-cı ildə Dərbənd quberniyası ləğv edildi onun tərkibinə daxil olan Quba qəzası Bakı quberniyasına qaytarıldı, Dərbənd quberniyasının mərkəzi olan Dərbənd şəhəri və onun inzibati mərkəz olduğu Dərbənd qəzası yeni yaradılan Dağıstan vilayətinin tərkibinə daxil edildi, Dərbənd şəhəri 1966-cı ilədək Dağıstan vilayətinin inzibati mərkəzi oldu. Bakı quberniyası 19 fevral 1868-ci il tarixinədək 57,696 kvadrat verst idi. Qeyd edilən tarixdə Yelizavetpol quberniyasının yaradılarkən Nuxa və Şuşa qəzaları Bakı quberniyasının tərkibindən çıxardılaraq Yelizavetpol quberniyası tərkibinə daxil edildi. Beləliklə Bakı quberniyası ərazisi azalaraq 34,286 kvadrat verst oldu.

ƏhaliRedaktə

Milli tərkibRedaktə

**1859-1864-ci il tarixinə Bakı quberniyası əhalisinin milli tərkibi^[2]**
Etnik qrup	Bakı q.	Cavad q.	Göyçay q.	Şamaxı q.	Lənkəran q.	Quba q.	Toplam
azərbaycan tatarı	37 401	49 925	49 804	43 031	35 035	75 047	291 223
tat	1834	...	...	1709	...	9516	13059
talış	...	...	...	...	34 344	...	34 344
kürəli	...	...	...	...	...	28 641	28 641
erməni	...	...	...	18 183	...	528	18 711
rus	...	252	128	6 533	5 534	157	12 604
yəhudi	...	...	...	1 065	...	...	1 065
haputlu	...	...	...	659	...	...	659
cekli	...	...	...	...	...	9 767	9 767
buduqlu	...	...	...	...	...	3 420	3 420
xınalıq	...	...	...	...	...	2 315	2 315
milliyyəti göstərilmədən	12 217	10 789	121	25 143	4 345	10 854	63 469
toplam	51 452	60 966	50 053	96 303	79 258	130 245	468 277

**1880-ci il tarixinə Bakı quberniyası əhalisinin milli tərkibi^[3]**
Etnik qrup	Sayı	Nisbəti
azərbaycan tatarı	364 049	68.22 %
tat	19 112	3.93 %
talış	42 999	7.95 %
kürəli	42 243	7.81 %
erməni	27 791	5.14 %
rus	18 229	3.37 %
yəhudi	6 415	1.19 %
fars	5 941	1.1 %
cekli (haputlu daxil)	5 635	1.04 %
qrız	4 795	1.55 %*
xınalıq	2 196	*
bilinməyən	658	*
yekun	540 773	100 %

Qeyd: 1880-ci ilin əvvəlinə olan 540,773 nəfər əhalinin 11,556 nəfəri Bakı quberniyasında 1879-cu ildə məskunlaşmışdır.^[3] Onlardan 5,941 nəfərini farslar, 4,121 nəfərini kürəlilər, 740 nəfərini azərbaycan tatarları, 664 nəfərini ermənilər, 92 nəfərini yəhudilər, 28 nəfərini isə ruslar təşkil edirdilər.^[3]

İstinadlarRedaktə

↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=61
↑ Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. стр. 79
↑ ¹ ² ³ Тифлис, типография Главного Управления Наместника Кавказского. 1880. "Кавказский календарь на 1881 год"./П. Пространство и население Завказскаго Наместничества. стр.22

Həmçinin baxRedaktə

Xarici keçidlərRedaktə

[_5bac4bdce64c8afa-1] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=61

[стр._79-2] Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. стр. 79

[стр.22-3] ¹ ² ³ Тифлис, типография Главного Управления Наместника Кавказского. 1880. "Кавказский календарь на 1881 год"./П. Пространство и население Завказскаго Наместничества. стр.22

[1]

[2]

[3]