Roald Hofman
Roald Hofman(ing. Roald Hoffmann; doğ. 18 iyul 1937, Zoloçev, Tarnopol voevodalığı, Polşa, indiki Lvov vilayəti, Ukrayna) — amerika kimyaçısı.Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1981).
| Roald Hofman | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 18 iyul 1937[1][2][3][…] (83 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Elm sahəsi | kimya |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Uilyam Lipskomb[d] |
| Üzvlüyü | |
| roaldhoffmann.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
HəyatıRedaktə
Amerika kimyaçısı Roald Hofman 1937-ci ilin iyulun 18-də Zloçevdə (Polşa) anadan olub. 1958-ci ildə Kolumbiya universitetini bitirib. 1965-ci ilə qədər Harvard universitetində (1960-1961-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetində təcrübə keçib) işləyib. 1965-ci ildən Kornell universitetində (1968-ci ildən professor) işləyib. Əsas tədqiqatları kimyəvi kinetikaya və kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsinə həsr olunub. 1964-cü ildə mürəkkəb üzvi molekulların konformasiyasını və molekulyar orbitalların quruluşunu öyrənərkən -elektronları sisteminin analizini və hesablamalarını həyata keçirmişdir; reaksiyaların hipotetik aralıq məhsullarının enerjisini hesablamışdır (o cümlədən karbokationun) ki, bu da aktivləşmə enerjisini qiymətləndirməyə və aktivləşmiş kompleksin daha əlverişli konfiqurasiyası haqqında nəticə çıxarmağa imkan vermişdir. 1965-ci ildə R.B. Vudvord ilə birlikdə razılaşdırılmış reaksiyalar üçün orbital simmetriyasının saxlanması qaydasını təklif etmişdir. (Vudvord-Hofman qaydası). 1965-1969-cu illərdə bu qaydanın siklin qapanması ilə gedən monomolekulyar reaksiyalara, siklobirləşmə bimolekulyar reaksiyalarına, - əlaqələnmiş qrupların yerdəyişməsinin siqmatrop reaksiyalarına iki τ-əlaqənin sinxron əmələ gəlməsi və ya qırılması reaksiyalarına tətbiq olunması mümkünlüyünü öyrənmişdir. 1970-ci ildə kimyəvi çevrilmələr yolunda energetik sədlərin fiziki mahiyyətini müəyyən etmişdir. 1978-1980-ci illərdə keçid metallarının karbonil, aromatik, olefin və asetilen liqandları ilə mono və birnüvəli komplekslərinin stereokimyası sahəsində tədqiqatları inkişaf etdirmişdir.
Hofman 1981-ci ildə “Kimyəvi reaksiyaların getməsi nəzəriyyəsini işləyib hazırladığına görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
İstinadlarRedaktə
- ↑ Encyclopædia Britannica
- ↑ Munzinger-Archiv — 1913.
- ↑ Brockhaus Enzyklopädie
- ↑ The Same and Not the Same
- ↑ Hoffmann R. Solids and Surfaces: A Chemist's View of Bonding in Extended Structures
- ↑ Remarkable thinkers due in Dunedin // Otago Daily Times — 2013. — ISSN 0114-426X; 2624-4527
- ↑ Oxygen: A Play in 2 Acts — ISBN 978-3-527-30413-4
- ↑ Woodward–Hoffmann rules
- ↑ http://www.nndb.com/org/290/000161804/
- ↑ Paid Notice: Deaths HOFFMANN, ERNST FEDOR // The New York Times / D. Baquet — Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2004. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X