Roald Hofman
Roald Hofman(ing. Roald Hoffmann; doğ. 18 iyul 1937, Zoloçev, Tarnopol voevodalığı, Polşa, indiki Lvov vilayəti, Ukrayna) — amerika kimyaçısı.Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1981).
| Roald Hofman | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 18 iyul 1937[1][2][3] (82 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Elm sahəsi | kimya |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Uilyam Lipskomb[d] |
| Üzvlüyü | |
| roaldhoffmann.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
HəyatıRedaktə
Amerika kimyaçısı Roald Hofman 1937-ci ilin iyulun 18-də Zloçevdə (Polşa) anadan olub. 1958-ci ildə Kolumbiya universitetini bitirib. 1965-ci ilə qədər Harvard universitetində (1960-1961-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetində təcrübə keçib) işləyib. 1965-ci ildən Kornell universitetində (1968-ci ildən professor) işləyib. Əsas tədqiqatları kimyəvi kinetikaya və kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsinə həsr olunub. 1964-cü ildə mürəkkəb üzvi molekulların konformasiyasını və molekulyar orbitalların quruluşunu öyrənərkən -elektronları sisteminin analizini və hesablamalarını həyata keçirmişdir; reaksiyaların hipotetik aralıq məhsullarının enerjisini hesablamışdır (o cümlədən karbokationun) ki, bu da aktivləşmə enerjisini qiymətləndirməyə və aktivləşmiş kompleksin daha əlverişli konfiqurasiyası haqqında nəticə çıxarmağa imkan vermişdir. 1965-ci ildə R.B. Vudvord ilə birlikdə razılaşdırılmış reaksiyalar üçün orbital simmetriyasının saxlanması qaydasını təklif etmişdir. (Vudvord-Hofman qaydası). 1965-1969-cu illərdə bu qaydanın siklin qapanması ilə gedən monomolekulyar reaksiyalara, siklobirləşmə bimolekulyar reaksiyalarına, - əlaqələnmiş qrupların yerdəyişməsinin siqmatrop reaksiyalarına iki τ-əlaqənin sinxron əmələ gəlməsi və ya qırılması reaksiyalarına tətbiq olunması mümkünlüyünü öyrənmişdir. 1970-ci ildə kimyəvi çevrilmələr yolunda energetik sədlərin fiziki mahiyyətini müəyyən etmişdir. 1978-1980-ci illərdə keçid metallarının karbonil, aromatik, olefin və asetilen liqandları ilə mono və birnüvəli komplekslərinin stereokimyası sahəsində tədqiqatları inkişaf etdirmişdir.
Hofman 1981-ci ildə “Kimyəvi reaksiyaların getməsi nəzəriyyəsini işləyib hazırladığına görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
İstinadlarRedaktə
- ↑ Encyclopædia Britannica
- ↑ Munzinger-Archiv — 1913.
- ↑ Brockhaus Enzyklopädie
- ↑ http://books.google.com/books/about/The_Same_and_Not_the_Same.html?id=2IieBLs4L6MC
- ↑ http://books.google.com/books/about/Solids_and_surfaces.html?id=Y--LO5YSU24C
- ↑ http://www.odt.co.nz/campus/university-otago/244410/remarkable-thinkers-due-dunedin
- ↑ http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-3527304134,subjectCd-CH01.html
- ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/647706/Woodward-Hoffmann-rules
- ↑ http://www.nndb.com/org/290/000161804/
- ↑ http://www.nytimes.com/2004/05/08/classified/paid-notice-deaths-hoffmann-ernst-fedor.html