Sadhu

Sadhu (sanskr. साधु, sādhu^IAST)

Sadhu Hinduizmdə və Hindistan mədəniyyətində artıq hinduizmdə həyatın üç məqsədinə çatmağa can atmayan asketlər, müqəddəslər və yogilər üçün istifadə edilən bir termindir: kama (hissi həzz), artha (maddi inkişaf) və hətta dharma (vəzifə).

Bir sadhu meditasiya və Allahı tanımaqla mokşaya (azadlığa) nail olmağa tam sadiqdir.

Sadhular imtinanı simvolizə etmək üçün tez-tez oxra paltar geyinirlər.

Müasir Hindistanda sadhular

Katmandu, Nepalda sadhu

Adətən sadhular dünyadan və maddi həzzlərdən imtina etmiş rahiblərdir. Onlar Hindistanın mağaralarında, meşələrində və ya məbədlərində yaşayırlar.

Sadə insanlar çox vaxt sadhuya baba deyirlər. Bir çox hind dillərində baba ata və ya əmi deməkdir. Bəzən babaya hörmət göstəricisi olan ci — babaci şəkilçisi əlavə olunur.

2007-ci ilin statistikasına əsasən Hindistanda 4 ilə 5 milyon arasında sadhu var idi. Müasir Hindistanda onlara böyük hörmət bəsləyirlər, insanlar onlara müqəddəsliklərinə görə hörmət edirlər və əsasən onların lənətlərindən qorxurlar. Hesab olunur ki, sadhular öz asket təcrübələri (tapas) sayəsində həm öz karmalarını, həm də bütövlükdə cəmiyyətin karmasını yox edirlər. Bunu cəmiyyətə fayda kimi dəyərləndirən bir çox insan onlara ianə ilə kömək edir. Ancaq sadhuya hörmət Hindistanın hər yerində eyni deyil. Həm tarixi, həm də müasir kontekstdə sadhulara, xüsusən də şəhər əhalisi arasında bir qədər narazılıqla yanaşılır. Bu gün xüsusilə məşhur ziyarət yerlərində bir çox dilənçilər özlərini sadhu kimi göstərərək bu yolla özlərinə çörək qazanırlar.

Natha — yogilər — əsasən şaivitlərdir, yogi ordeninin ən böyüyüdür.

Naqa babalar — saqqallı və iri dolaşıq saçlı çılpaq sadhulardır.

Aqxori — çox vaxt qəbiristanlıqlarda, şmaşanalarda ruhlarla birlikdə yaşayan sadhuların bir kateqoriyasıdır. Hinduizmdə Allaha aparan çoxlu sayda yolları var. Bu mənəvi özünüifadə yolları müxtəlif sadhu qrupları tərəfindən izlənilir.

Dini cərəyanlar

Sadhu şagirdi ilə Assam şəhərində, Hindistan

Paşupatinatha məbədində Naqa Sadhu, Nepal

Sadhular müxtəlif mənəvi təcrübələr keçirlər. Bəziləri özünə sərt məhdudiyət tətbiq edir, digərləri isə dua, mantra oxumaq və ya meditasiyaya diqqət cəmləyirlər.

Sadhu cəmiyyətində iki əsas cərəyan var: Sadhu-Şaivitlər — həyatlarını Şivaya həsr edən zahidlər və sadhu-Vaişnavalar — Vişnunun və onun Rama və Krişna kimi avataralarının fədailəri. Bu ikisi ilə müqayisədə daha kiçik bir qrup — ilahi qadın enerjisi, Tanrının qadın hipostazı olan ilahə Şaktinin fədailəri sadhu-şaktilərdir. Bu əsas cərəyanların içərisində müəyyən fəlsəfi məktəblərə və ya ənənələrə, sampradayalara əməl edən çoxlu kiçik cərəyanlar və qruplar mövcuddur.

Ən böyük Şaivit sampradayası daşanami — "on ad" adlanır. Mənəvi inisiasiya mərasimi zamanı həmin sampradayanın sadhuları on addan birini alır. Bu Şaivit sampradayanın əsasını VIII əsr hind filosofu Şankaranın qoyduğu güman edilir, baxmayaraq ki, bu sampradayanın mənşəyi haqqında tam və etibarlı məlumat yoxdur. Ən çox saylı davamçısı olan Vaişnava sampradaya sadhu, eyni zamanda müasir Hindistanda ən böyük sadhu sampradayasıdır, — bu, Ramananda adlı orta əsr bhakti (Allaha sədaqət) müəllimi tərəfindən qurulduğu güman edilən Ramanandidir.

Saiva sadhuları sannyasislər və ya dünya həyatını rədd edənlər kimi tanınır, Vaişnavalar isə özlərini vayraqlar və ya imtina edənlər adlandırırlar.

Bu terminlər iki qrupun müxtəlif dünyagörüşlərini əks etdirir: Şaiva asketizm və imtina fəlsəfəsi bir çox cəhətdən Vaişnavadan daha sərt və radikaldır.

Saiva asketlərinin dünyagörüşündə əsas rolu dünyanı tamamilə rədd etmək və samsara dövründən qurtulmağa həsr etmək oynayır.

Halbuki Vaişnavalar şəfqət üzündən cəmiyyətə xidmət edərək qeyri-sadhu cəmiyyətində iştirak etməyi üstün tuturlar.

Sadhular inisiasiyadan sonra öz kastasını tərk etməyə meylli olsalar da, onların nəsilləri qoşulduqları təriqətlərə təsir edir; müəyyən asket qrupları, məsələn, daşanami qrupundakı dandilər, ilk növbədə yerli brahmanalardan ibarətdir, digər qruplar isə öz sıralarına istənilən kastanın üzvlərini qəbul edirlər.

Sadhvi kimi tanınan qadın sadhular da var.

Çox vaxt imtina yolunu tutan qadınlar asket mühitində tənha həyat sürən dul qadınlardır.

Sadhvi çoxları tərəfindən Devinin təzahürləri kimi ibadət olunur.

Müasir Hindistanda Şri Anandamayi Ma kimi bir sıra xarizmatik sadhvilər din müəllimləri kimi məşhurlaşıblar.

Sadhu olmaq seçimi

Çox az adam sadhu olur.

Brahmaçarya mərhələsində rahib kimi təlim keçdikdən sonra, qrihastha mərhələsində ailə həyatı və vanaprasthada maddi dünyadan tamamilə imtina etməyə hazırlıq mərhələsini keçdikdən sonra maddi dünyadan tam imtina etmək hindlinin həyatının son mərhələsidir.

Sadhular çətin həyat sürürlər.

Sadhuların özlərin öldüyünə və Hindistan üçün vətəndaş olaraq rəsmi olaraq öldüyünə inanılır.

Çox vaxt sadhular öz dəfnlərində iştirak etdikləri xüsusi bir ritualdan keçirlər, bundan sonra onlar qurunu seçir və uzun illər onun ardınca gedir, ona xidmət edir və lazımi təcrübəni mənimsəyirlər.

Klassik sanskrit ədəbiyyatında hindu ənənəsi, sannyas və ya imtina həyatı həyatın dördüncü, son mərhələsi kimi təsvir olunsa da, bir çox cərəyanların ardıcılları gəncliklərində imtinanı qəbul edirlər.

Brahmin ailələrində böyüyən hindular ümumiyyətlə ənənəvi sistemə əməl edirlər və sadhu olmamışdan əvvəl uşaqlarını böyütməklə ev sahibi kimi yaşayırlar.

Nadir hallarda hindular sadhu həyatını seçir, çətin bir ailə və ya maddi vəziyyətdən xilas olmağa çalışırlar, bu da onlar üçün dözülməz oldu.

Namizədlər sadhuların sıralarına qəbul edilməzdən əvvəl çox vaxt qrup və ya cərəyandan asılı olaraq fərqlənən müəyyən rituallardan keçirlər.

Adətən, bir sadhu tələbəyə yeni ad və meditasiya təcrübəsinin bir hissəsi kimi təkrar etməli olduğu müəyyən bir mantra verən bir gurudan mənəvi təşəbbüs alır.

Guru asket ənənələrində son dərəcə mühüm rol oynayır, adətən ona Allahla eyni səviyyədə hörmət edilir və guruya, hətta ən sadəinə də xidmət etmək mühüm mənəvi təcrübə hesab olunur.

Qalereya

• 
  Nepalın Katmandu şəhərində Paşupatinatha məbədi yaxınlığında iki sadhu
• 
  Hindistanın Puşkar şəhərində sadhu. Şaivizim simvolikası.
• 
  Katmanduda Durbar Meydanında sadhu
• 
  Кааtе Svayambhu sadhu, Katmandu
• 
  Katmanduda sadhu
• 
  Muktinatda sadhu, Nepal

Ədəbiyyat

• Jaini, Padmanabh S. (1991), Gender and Salvation: Jaina Debates on the Spiritual Liberation of Women, University of California Press, ISBN 0-520-06820-3
• Indian Sadhus, by Govind Sadashiv Ghurye, L. N. Chapekar. Published by Popular Prakashan, 1964.
• Sadhus of India: The Sociological View, by Bansi Dhar Tripathi. Published by Popular Prakashan, 1978.
• The Sadhu: A Study in Mysticism and Practical Religion, by Burnett Hillman Streeter, Aiyadurai Jesudasen Appasamy. Published by Mittal, 1987. ISBN 0-8364-2097-7.
• The Way of the Vaishnava Sages: A Medieval Story of South Indian Sadhus : Based on the Sanskrit Notes of Vishnu-Vijay Swami, by N. S. Narasimha, Rāmānanda, Vishnu-Vijay. Published by University Press of America, 1987. ISBN 0–8191-6061-X.
• Sadhus: The Holy Men of India, by Rajesh Bedi. Published by Entourage Pub, 1993. ISBN 81-7107-021-3.
• Sadhus: Holy Men of India, by Dolf Hartsuiker. Published by Thames & Hudson, 1993. ISBN 0-500-27735-4.
• The Sadhus and Indian Civilisation, by Vijay Prakash Sharma. Published by Anmol Publications PVT. LTD., 1998. ISBN 81-261-0108-3.
• Women in Ochre Robes: Gendering Hindu Renunciation, by Meena Khandelwal. Published by State University of New York Press, 2003. ISBN 0-7914-5922-5.
• Wandering with Sadhus: Ascetics in the Hindu Himalayas, Sondra L. Hausner, Bloomington, Indiana University Press, 2007. ISBN 978-0-253-21949-7
• Naked in Ashes, Paradise Filmworks International — Documentary on Naga Sadhus of Northern India.