Salix Battalov
Salih Battalov (tatar. Салихҗан Вазыйх улы Батталов; 5 yanvar 1905 – 14 mart 1995, Kazan) — tatar yazıçı, şair və dramaturq.
| Salix Battalov | |
|---|---|
| tatar. Салихҗан Вазыйх улы Батталов | |
| Doğum tarixi | 5 yanvar 1905 |
| Vəfat tarixi | 14 mart 1995 (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair, Test pilotu |
| Partiyası | |
Bioqrafiyası redaktə
Salih Battal böyük bir kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Qardaşları arasında Mübarək Battal və Abdullah Battal da var.
Salih doğma kəndinin mədrəsəsində və Çistopoldakı Şiqab həzrət mədrəsəsində oxuur. Ancaq Rusiya vətəndaş müharibəsi zamanı Ağ Çexlər Çistopolu ələ keçirlir, mədrəsə bağlanılır və Salih evə dönür. 1922-ci ildə böyük bacısı Leylinin ailəsi ilə birlikdə Moskva ətrafına yola düşür.
Moskva ətrafında Salih Battal həyatını müxtəlif zəhmətlərlə qazanır — xüsusi bağlarda tərəvəz yığmaqdan vaqon boşaltmağa qədər. Sonra şeir yazmağa başlaır. Onun şeirləri əvvəlcə işə düzəldiyi Sobolevo-Şyolkovskaya toxuculuq fabrikindəki Zarya Molodyoji divar qəzetində, daha sonra Moskvadakı tatar qəzetində "Eşçe" (İşçi) nəşr olunur. Misraları yazıçı Mahmud Maksud tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.
Eyni zamanda (1924–1926) iki illik Tatar-Başqırd ümumi təhsil kurslarında oxuduğu zaman şeirləri mütəmadi olaraq dövri mətbuatda dərc olunmağa başlanılır. Elə həmin dövrdə Moskvadakı fəhlə teatrının səhnəsində qoyulan ilk tamaşasını yazır. Kursları bitirdikdən sonra Salih Battal, Moskva ətrafında Verbil çini fabrikində işçi olaraq işə düzəlir.
1927-ci ildə Qırmızı Ordunun Hava Qüvvələrinin Leninqrad Məktəbinə daxil olur. Elə həmin il Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasına üzv üzv olur. Orenburq Hava Döyüş Məktəbində təcrübə keçir, müxtəlif növ hərbi təyyarələri idarə etmək təcrübəsinə yiyələnir. Təhsilini uğurla başa vurduqdan sonra üç il ərzində Bryansk və Kazan eskadrilyalarında xidmət edir. 1933-cü ilin aprelindən — Hərbi Hava Qüvvələri Tədqiqat İnstitutunda Xüsusi Dizayn Bürosunun sınaq pilotu olur.
Əsgərlik dövründə ədəbi işinə davam edir: şeir, pyes yazır. Tatar ədəbiyyatına qəhrəman uçuş romantikası mövzusunu ilk gətirən o olur. 1929-cu ildə Moskvada SSRİ Xalqları Mərkəzi Nəşriyyatında ilk şeirlər toplusu olan "Ellər jiri" ("Zaman melodiyası") nəşr olunur. İki il sonra eyni adlı ikinci topliusu buraxılır. 1928-ci ildə dəfələrlə Moskva Mərkəzi Tatar Fəhlə Teatrının səhnəsində qoyulmuş "Təşkilatçı" komediyasını yazır. Digər bir əsəri ("Çadralı") Kazandakı Tatar Dövlət Akademik Teatrında uğurla səhnəyə qoyulur.
İkinci Dünya müharibəsi dövründə, Sakitokean Donanmasının Hərbi Hava Qüvvələrində təyyarəçi vəzifəsini icra edir, Yaponiya ilə müharibədə iştirak edir. Böyük Vətən müharibəsi mövzusu tatar yazıçısının ədəbi fəaliyyətində — "Kapitan Qastello" poemasında (1942), "Səkkizinci kimdir?" romanında ayrın şəkildə əks olunur. 1934-cü ildə Yazıçılar Birliyinin üzvü olur. Salih Battal ədəbiyyatın inkişafındakı xidmətlərinə görə Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif edilmişdir (1957).
Salih Battal 12 mart 1995-ci il tarixdə, 89 yaşında evindəki yanğın zamanı dünyasını dəyişmişdir.
Mənbə redaktə
- Стихи Салиха Баттала на татарском языке
- Татарская электронная библиотека. Салих Баттал Arxivləşdirilib 2020-04-30 at the Wayback Machine
- Алексеевское. Ru. Салих Баттал
- Дорога из прошлого в будущее проходит через музей[ölü keçid]
- История Татарстана. Глава 56. Культурное строительство и национальное самосознание: обретения и потери
- Сайт, посвящённый братьям Баттал