Vikipediya

Soltan Əlizadə

din xadimi, islamşünas alim

Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə (21 dekabr 1958, Buzovna) — Azərbaycan yazıçısı, tədqiqatçı, şair. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü; Buzovna Cümə məscidinin Axundu, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin nəzdində Elmi-dini şuranın üzvü, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Xəzər rayonu üzrə Qazisi[1].

Soltan Əlizadə
Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə
Doğum tarixi 21 dekabr 1958(1958-12-21) (65 yaş)
Doğum yeri
Fəaliyyəti xristian din xadimi[d], yazıçı, şair, publisist, tədqiqatçı
İstiqamət qəzəl, qoşma, gəraylı, publisistika
Üzvlüyü
Mükafatları "Aşıq Ələsgər – 200" yubiley medalı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

Soltan Əlizadə 1958-ci il dekabrın 21-də Bakının Buzovna qəsəbəsində zəhmətkeş bir ailədə anadan olub. 1966–1974-cü illərdə 125 saylı orta məktəbdə oxuyub. Buzovnadakı 55 saylı texniki-peşə məktəbinə daxil olmuş, qaynaqçı peşəsinə yiyələnmişdir. Həqiq hərbi xidməti sovet ordusu sıralarında Uzaq Şərqdə keçirmişdir.[2] 1979-cu ildə ordu sıralarından qayıdır və işləmək üçün Neft Daşlarını seçir. Orada dəmirçi-qaynaqçı vəzifəsində işə düzəlir. Hələ məktəbli ikən sovet rejimin qadağalarına baxmayaraq məsciddə dini ayinlərə qoşulması və dindarlar arasında qazandığı hörmət onu Buzovna qəsəbəsinin Axundu rütbəsinə qədər yüksəldir. 1988-ci ildə Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadənin əmri ilə Buzovnadakı Məşədi Qərib məscidinə Axund təyin olunmuşdur. Hal-hazıra qədər Buzovna Cümə məscidinin axundudur.

1990-cı ildə Məşhəd, 1991-ci ildə Məkkə və 1993-cü ildə Kərbəla ziyarətgahlarında olmuşdur.

İlk dini təhsilini Axund Məşhədi Məzahirdən alsa da sonradan Məhəmmədəli Natəvani, Molla Həsən, Molla Məhəmməd və Axund Hacı Əhməd Şeyx Qüdrət oğlundan da dini dərslər alır və dini təhsilini kamilləşdirir.[3]

Soltan Əlizadə həmçinin dövrünün böyük alim və şairləri ilə yaxından dostluq edir, onların dərin fikirlərindən qidalanırdı. Füzulişunas-alim Hacı Mail, Hacı Hidayət Səməd oğlu, Əhmədağa Əhmədov, Şeyx Məhəmməd Şeyx Qüdrət oğlu, Baskallı Hacı Həbib və Məddah Əlisöhbət kimi şəxslərlə oturub-durması qəlbindəki imanının artmasına, yetkinləşməsinə, elminin daha da kamilləşməsinə gətirib çıxarmışdır.

Bütün bunlardan əlavə Hacı Soltan yüzlərlə ədəbi-bədii, tənqidi, elmi-nəzəri publisist məqalələrin və neçə-neçə kitabların reddaktoru, rəyçisi və ön sözünün müəllifidir. Xatırlamalıyıq ki, yazıçılıq fəaliyyəti ilə yanaşı Hacı Soltan incə ruhlu qəzəllər, qəsidələr yazan şair təbiətli bir insandır. Buna onun "Divan"ı əyani sübutdur.[4]

Kitabları

redaktə
  1. Axund Hacı Kərbəlayi Soltan Əlizadə. "Azərbaycan dərvişləri və rövzəxanları". Bakı, "Boz Oğuz", "Nicat", 1995
  2. Axund Hacı Kərbəlayi Soltan Hüseynqulu oğlu. "Şah İsmail Xətai" (xronoloji-tarixi məlumatlar). Bakı, "Ozan", 1997
  3. "İslamda idman və boks şahı Məhəmməd Əli" (Bakı, "OZAN" 1997)
  4. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu. "Xətaişünaslığa hədiyyə". Bakı, "Ozan", 1998
  5. "Yaşamaq, yaşatmaq, yaratmaq". Bakı, "OZAN" 1998–1999, (iki kitab)
  6. "İslam idman antalogiyası". Bakı, "OZAN" 1999
  7. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu. "Məsumnamə". Bakı, "Ozan", 1999
  8. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu. "Xətai və Füzuli". Bakı, "Ozan", 2000
  9. "Məsumnamə" (Bakı, "OZAN" 2000)
  10. "Hidayət yolu" (Bakı, "OZAN" 2000)
  11. "Şəhadət yolu" (Bakı, "OZAN" 2000)
  12. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu. "Divan". Bakı, "Ozan", 2000
  13. "Dübeytlər, rübailər, tüyuqlar" (Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2001)
  14. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu. "Həzrət Əli (ə) və dünya ədəbiyyatı". Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2001
  15. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə. "Duayi-Heydəri və ya Həzrəti-Əli (ə) zirvəsinə bir baxış". Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2002
  16. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu. "Gizli xəzinələrdən incilər". Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2002
  17. "Allah eşqi, insan eşqi, söz eşqi" (Bakı, "OZAN", 2003)
  18. "Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və İslam" (Bakı, ADMİU, 2003)
  19. "Həzrət Əli (ə) kimdir?" (Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2004)
  20. "Azərbaycan şairə qadınları və islam" (Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2004)
  21. "Əli (ə) hardadır?" (Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2005)
  22. "Bir şəmsən aləm sənə pərvanə Hüseynim" (Bakı, "Tural-Ə" NPM, 2005)
  23. "Qarabağ azad olan gün" (Bakı, "OZAN" 2006)
  24. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə. "Həzrət Əli (ə) və Azərbaycan". Bakı, "Ozan", 2006
  25. "Kürdəxanı" (Bakı, "QARABAĞ" 2008)
  26. "Mən Əli (ə) şairiyəm". Bakı, "Qarabağ", 2008
  27. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə. "Qədir-Xum həqiqətləri". Bakı, "Ozan", 2011
  28. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə. "Bunu hamı bilməlidir". Bakı, "Ozan", 2011
  29. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə. "Azərbaycanda Həzrət Əli (ə) qədəmgahları və ziyarətgahları". Bakı, "Ozan", 2011
  30. Axund Hacı Soltan Hüseynqulu oğlu Əlizadə. "Həzrət Əli (ə.) qədəmgahı zəvvarların gözü ilə". Bakı, "Ozan", 2011
  31. "Mazandaran pələngi İmaməli Həbibi" (Bakı, "OZAN" 2012)

Keçirtdiyi yubley tədbirləri

redaktə
  1. Şah İsmayıl Xətainin 510 illiyi
  2. Məhəmməd Asinin 150 illiyi
  3. Cəfər Seyyid Əzim Şirvaninin oğlunun yubileyi
  4. Şeyx Şamilin yubileyi
  5. Axund Kamiyabın yubileyi
  6. Məhəmməd Füzulinin yubileyi
  7. Abbasqulu Ağa Bakıxanovun yubileyi
  8. Xalq qəhrəmanı Buzovnalı Hacı İskəndərin yubileyi
  9. Dərbənd şairi Qumri Dərbəndinin yubileyi
  10. Şeyx Bəhaəddinin yubileyi
  11. Azərbaycan soyqırım qurbanlarının matəm mərasimi
  12. "20 Yanvar" şəhidlərinin hər il ildönümü

Mükafatları

redaktə
  • Beynəlxalq İmam Əli mükafatı
  • Qızıl qələm mükafatı
  • İmam Rza mükafatı
  • "Vətən övladı" altun medalı
  • "Şah İsmayıl" qızıl medalı
  • "Türk birliyi" qızıl medalı
  • "Atilla" qızıl medalı
  • "İlin ən yaxşı dini xadimi" medalı
  • "Ziya" fəxri diplomu
  • "Heydər Əliyev" Vətənpərvərlik fəxri diplomu
  • "Qalib Sultan" diplomu
  • "Fədakar təbliğatçı" diplomu
  • "Abbasqulu Ağa Bakıxanov" mükafatı
  • "Həzrət Əli" fəxri mükafatı
  • "Mir Möhsin ağa" diplomu
  • "Hacı Zeynəlabidin Tağıyev" diplomu
  • "Uluslararası Barış elçisi" diplomu
  • "Buzovna Əli qədəmgahı" medalı
  • "Nizami Gəncəvi" qızıl xatirə sikkəsi
  • "Beynəlxalq qızıl ulduz" medalı
  • "Qızıl ürək" medalı
  • "Akademik" diplomu
  • "Aşıq Ələsgər – 200" yubiley medalı — 26.04.2023

Titulları

redaktə
  1. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Xəzər rayonu üzrə Qazisi
  2. Buzovna Cümə məscidinin Axundu
  3. Buzovna dini icmasının başçısı
  4. Buzovna Əli ayağı qədəmgahının fəxri Axundu
  5. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin nəzdində yerləşən Elmi-dini şuranın üzvü
  6. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
  7. Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü

Haqqında yazılanlar

redaktə
  1. "Söz mülkünün Soltanı". (məqalələr toplusu). Bakı, "QARABAĞ", 2008, 424 səh.
  2. Sona Xəyal (Sonaxanım Tağıyeva). "Hacı Soltan Əlizadə-60". Bakı, "APASTROF-A", 2021

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Gözəl xüsusiyyətlərin insan həyatındakı önəmi – Hacı Soltan Əlizadə
  2. ↑ Azər Buzovnalı yaradıcılığında mənəvi dəyərlərimiz [Mətn /S. Əlizadə] [ölü keçid]
  3. ↑ Tədqiqatçı alim Hacı Soltan Əlizadənin 60 illik yubileyi qeyd edilib
  4. ↑ Azər Buzovnalı yaradıcılığında mənəvi dəyərlərimiz [ölü keçid]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Soltan_Əlizadə&oldid=7485302"