Stefana Velizar Teodoryanu
Stefana Velizar Teodoryanu (17 oktyabr 1897, Sankt-Morits, Qraubünden kantonu – 31 may 1995 və ya 30 may 1995[1], Rumıniya) — Rumıniyalı roman yazar, şair və tərcüməçi, yazıçı Yonel Teodorun həyat yoldaşı. Həyat yoldaşının təşviqi ilə ədəbiyyata gəlmiş, o, Rumıniya Ortodoksluğu ilə əlaqəli "mənəvi mövzular" ı ilə poporan ənənəsinin nümayəndəsi idi. İkinci Dünya Müharibəsi dövründə yaradılmış ilk əsərləri əsasən daxili münaqişələrə həsr olunmuş, rumınlardan və özü kimi əyalət qadınlarının "mənəvi zəfərlərindən" ibarətdir.[2]
| Stefana Velizar Teodoryanu | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 17 oktyabr 1897 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 31 may 1995 (97 yaşında) və ya 30 may 1995[1] (97 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair, tərcüməçi, yazıçı |
| Əsərlərinin dili | Rumın dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bir çox hallarda əsərlərini, ərinin işi ilə tamamlayırdı ki, bu bir zamanlar Stefan Teodoryanın tənqidçilər tərəfindən tərif qazanmasına səbəb olsa da, lakin sonradan " idiliya " və "didaktik" kitablar üçün onların mənfi rəylərinə məruz qaldı.
Velizar, onun anti kommunist həyat yoldaşı kimi, Rumıniyada kommunist rejim tərəfindən təqib olunan yazıçılara və siyasətçilərə kömək etdi. Daha sonra, 1960-cı illərin sonuna qədər ümumi tərcümə işinə başlamış və xüsusən rus ədəbiyyatını rumın dilinə tərcümə etməsi ilə tanınmışdır.[3]
"Kommunist təzyiqi" dövründə ərini vəfat etdi, qayınanası Pastorell, dostu Dinu Pilla həbs edildi və bir çox tanışı Rumıniyadan qaçdı. Daha sonra vəziyyət daha əlverişli hala gəldikdə, Velizar sakit və dinc həyat yaşamış və nəticədə Văratec monastırına getmişdir. Sonrakı fəaliyyəti, Teodor ilə xatirələrindən, habelə Pilla ailəsinə göndərdiyi məktubların dərcindən ibarət idi.
Bioqrafiya
redaktəStefana İsveçrənin Sankt-Morits şəhərində anadan olub, valideynləri diplomat Stefana Lupaşcu (1872–1946) və Fransa vətəndaşı Maria Mazurye idi. Stefananın atası, Mason lojası yüksək rütbəli üzvü olub, Moldova zadəgan nəslindən idi. Atasının tez-tez diplomatik və işgüzar səfərlərdə olması səbəbi ikə Stefana əsasən Rumıniyada qohumları tərəfindən yetişdirilirdi.
Daha sonra dostlarının verdiyi məlumata görə, Stefana Fransada ibtidai sinifdə oxudu. Daha sonra Buxarest şəhərindəki qızlar orta məktəbini bitirmişdir. 1920-ci ildə Stefan Yonel ilə evləndi. Mərasimdə Garabet İbreilyan da daxil olmaqla Viaţa Românească ədəbi dairəsinin üzvləri iştirak edirdi.[4]
Stefana Viaţa Românească da tez-tez qonaq idi. İlk işi 1929-cu ildə Bilete de Papagal jurnalında nəşr olunmuşdur. Stefana, Revista Fundaţiilor Regale və Familia jurnalları ilə əməkdaşlıq etdi.[5][6]
Onun "Velizar" təxəllüsü ərinin əsas işi olan "Medelli" (1925) romanında, Stefana üslubunda birbaşa yaradılmış xarakter üçün istifadə edilmişdir.
Velizar özü İkinci Dünya müharibəsindən qısa bir müddət əvvəl "Calendar vechi" (Köhnə Təqvim) romanını nəşr etdi və bunun üçün Rumıniya İntellektual Birliyinin mükafatını qazandı. Bu kitabın davamı olaraq, 1940-cı ildə "Viaţa cea de toate zilele " (Gündəlik həyat) romanı və 1943-cü ildə isə lirik qeyd kitabı "Cloşca cu pui " (Toyuq və qız) çap edilmişdir.[7]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- ↑ "Iubirile știute și neștiute ale lui Ionel Teodoreanu | Ziarul Metropolis". 2021-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
- ↑ "Între viaţă şi cărţi/ de Antonio Patraş". 2019-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
- ↑ "Lili Lupascu si Ionel Teodoreanu | Poveşti de altădată". 2019-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
- ↑ Viata cea de toate zilele (Romanian Edition)
- ↑ Evocari: Prin ani si peste ani cu Ionel Teodoreanu
- ↑ "Ştefana Velisar Teodoreanu, poetă, prozatoare şi traducătoare". 2019-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.