Məhəmməd Olcaytu
Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. (iyun 2022) |
Sultan Məhəmməd Olcaytu xan (1280[1][2] – 16 dekabr 1316, Sultaniyə, Zəncan ostanı) — Qazan xanın qardaşı, Arqun xanın ikinci oğlu, elxan.
| Qiyasəddünya vəd-Din Məhəmməd Xüdabəndə Olcaytu Sultan | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| monq. ᠦᠯᠵᠡᠢᠲᠦ ᠺᠬᠠᠨ | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Sələfi | Qazan xan | ||||||
| Xələfi | Əbu Səid Bahadur | ||||||
| Şəxsi məlumatlar | |||||||
| Doğum tarixi | |||||||
| Vəfat tarixi | (34 yaşında) | ||||||
| Vəfat yeri | Sultaniyyə | ||||||
| Sülalə | Elxanilər | ||||||
| Atası | Arqun xan | ||||||
| Anası | Uruk xatun | ||||||
| Həyat yoldaşı | məlum olan - Hacı Xatun | ||||||
| Uşaqları | |||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||||
HəyatıRedaktə
Olcaytu xan 24 mart 1282-ci ildə[3] doğulmuşdur. Arqun xan və xristian Uruk xatunun oğludur. İlk adı Nikolas idi.[4] Əvvəlcə buddist, daha sonra qardaşı Qazan ilə birlikdə sünni olmuşdu. Daha sonralar - 1310-cu ildə, Əllamə Hillinin təsiri ilə şiə olmuşdur. Bundan sonra adını Məhəmmədə çevirmişdir.
HakimiyyətiRedaktə
1304-cü ildə qardaşı Qazan xanın yerinə xan seçilmişdir. Həmin il Arqun xan dövründən bəri salınmağa başlamış Sultaniyyə şəhərinin tikintisi bitmişdir. Xan, Sultaniyyəni paytaxt, Bağdadı isə qış iqamətgahı kimi istifadə edirdi. 1309-cu ildə Şirazda "Seyyidlər evi"nin əsasını qoymuş, hər il 10000 dinar maaş vermişdi. 1312-ci ildə Məmlüklərə qarşı monqolların son yürüşünü başlatmış və məğlub olmuşdur.
1305-ci ildə Olcaytu Bizans imperatoru II Androniklə ittifaqa girmiş və birlikdə Osman bəyi məğlub etmişdilər.
Ticarət münasibətləriRedaktə
Hakimiyyətinin ilk ilində Genuya respublikası ilk dəfə Təbrizdə konsulluq açmışdır. Bundan əlavə 1306-cı ildə Venesiyalılara da azad ticarət hüququ verilmişdi. Avropa ölkələrindən gətirdiyi mancanaq ustaları sayəsində Herat şəhərini ələ keçirmişdi. Olcaytunun Avropalılarla Məmlüklərə qarşı yeni müharibə planı baş tutmamışdı. Bu isə 1313-cü ildə Kebek xanın Xorasana daxil olmasına bəhanə verdi. Çağatay ordusunda Yasavur xanın elxanilərin tərəfinə keçməsi ilə Kebek xan məğlub oldu. Ölcaytu, Yasavur xana Badğis vilayətini verdi.
ÖlümüRedaktə
Məhəmməd Olcaytu 38 yaşında vəfat etmişdir. Yerinə oğlu Əbu Səid Bahadur keçdi.
AiləsiRedaktə
Oğulları
- Süleymanşah (gənc yaşda öldü)
- Sultan Əbu Səid Bahadur xan (1316-1335)
- Bəstam
- Bəyazid
- Teyfur
- Əbülxeyr
Qızları
- Sultan Satıbəy xatun (1339-1340)
İstinadlarRedaktə
- ↑ Uljaytu // British Museum person-institution thesaurus.
- ↑ Oljeitu // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Fasix əl-Xəvəfi - Mücməl-i Fasixi
- ↑ Histoire de l'Empire Mongol, Jean-Paul Roux, səh.408
Həmçinin baxRedaktə
Xarici keçidlərRedaktə
- "Fəzlullah Rəşidəddinin "Oğuznamə"dən sonra ən böyük əsəri: Xüdabəndə günbəzi - REPORTAJ" (az.). apa.tv. 2015-10-28. 2016-04-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-02.
| SƏLƏF Sultan Mahmud Qazan xan |
|
Sultan Məhəmməd Xudabəndə Olcaytu xan Elxanilər |
|
XƏLƏF Sultan Əbu Səid Bahadur xan |