Suriya Türkman Ordusu
Suriya Türkman Ordusu (türk. Suriye Türkmen Tugayları, ərəb. التركمان جيوش سورية), həmçinin Birləşmiş Türkman Ordusu (türk. Birleşik Türkmen Ordusu) — Suriya vətəndaş müharibəsi zamanı Suriya türkmanları tərəfindən qurulan hərbi birləşmə. Suriya Silahlı Qüvvələri, İraq Şam İslam Dövləti (İŞİD) və Suriya Demokratik Qüvvələrinə qarşı vuruşan Suriya türkmanları Məclisinin hərbi qanadını təşkil edən suriyalı türkmanlərdən və türklərdən ibarət qeyri-rəsmi silahlı müxalifət quruluşudur.[4] Suriya müxalifətinə yaxındır və artilleriya və hava dəstəyi ilə birlikdə maliyyə və hərbi təlim keçən Türkiyə tərəfindən dəstəklənir.[5][6][7] Qruplar islamçılıqdan dünyəvi türk millətçiliyinə qədər geniş bir ideologiyanı təmsil edir.
| Suriya Türkman Ordusu | |
|---|---|
| türk. Suriye Türkmen Tugayları ərəb. التركمان جيوش سورية | |
 | |
| Yaranma tarixi | 2012 - müasir dövr |
| Ölkə |
 Suriya |
| Tabedir |
Suriya türkmanları məclisi ** Suriya Türkman Milli Bloku ** Suriya Demokratik Türkman Hərəkatı |
| Sayı | 5000 min nəfər[1] |
| Qərargah | Türkman dağları, Latakiya vilayəti |
| Rəngləri | Açıq mavi, Ağ, Qırmızı / Bənövşəyi |
| Müharibələr | Suriya vətəndaş müharibəsi |
| Döyüşlər |
Homs mühasirəsi 2012-ci il Homsa hücum Hələb Döyüşü (2012–2016) Əl-Haffah döyüşü Türkman dağı, Bayırbucak, Salib Türkman uğrunda Latakiya kampaniyası[2] 2014-cü il Latakiya hücum 2015–2016-cı illər Latakiya hücum 2015-ci il Rusiya Suxoy Su-24 vuruşu 2016-cı il Latakiya hücumçuları[3] Fərat Qalxanı əməliyyatı Əl-Ray döyüşü (Avqust 2016) Şimali əl-Bab hücumu (sentyabr 2016) |
| Komandanlıq | |
| Komandir | Əbu Bəkir Məhəmməd Abbas |
Suriyanın şimalındakı Türkman kəndlərində yaşayan insanlar vətəndas müharibəsi başlayarkən müxalifət tərəfdən döyüşlərə qatıldı.[8] Suriya Türkman Ordusunun sayı on min nəfər civarındadır.[9] Komandiri və qurucusu polkovnik Əbu Bəkir Məhəmməd Abbasdır. Suriya Türkman Ordusu Latakiya, İdlib və Hələbdə aktivdir. Bundan əlavə, Hama, Homs, Kuneytra və Raqqada ərəblərin rəhbərliyi altında müxalifət sıralarında türkman briqadaları mövcuddur.
Tarixi
redaktə2015-ci ilin noyabrında Suriya türkman Briqadaları və Nusra Cəbhəsi döyüşçüləri Şiə könüllüləri və Rusiya Hava Qüvvələri tərəfindən dəstəklənən Suriya hökumət qüvvələrinə qarşı ağır döyüşlərdə iştirak edirdilər.[10] türkman qüvvələri 2015-ci ildə ağır Rusiya bombardmanının hədəfi olmuş və xeyli sayda mülki itkilər olmuşdur. Rusiya bu addımla yerli əhalini qorxudaraq bölgədəki etnik vəziyyəti dəyişdirmək məqsədi daşımaqda ittiham edilmişdir.[11][12][13]
24 noyabr 2015-ci ildə Türkiyə General Dynamics F-16 Fighting Falconu dağların üzərində uçan Rusiyaya məxsus iki Suxoy Su-24 döyüş təyyarəsindən birini vurmuşdu. Hər iki pilot təyyarəni tərk edə bilsə də, lakin pilotlardan biri türkman ordusu döyüşçüləri tərəfindən havadaca yerə düşmədən öldürülmüşdü.[14][15]
Hərbi quruluş və birliklər
redaktəHələb
redaktəSultan Murad Diviziyası 2013-cü ilin əvvəlində yaradıldı və əsasən Hələb valiliyində fəaliyyət göstərir və 2016-cı il tarixinə qədər 1300 döyüşçüsünü olduğu iddia edilir. Oradakı qruplara Mehmed Fateh Briqadası,[16] Suriya türkman Cəbhəsi,[17] 1-ci alay və türkman Şəhidlər Briqadası, Sultan Murad Briqadası, Şəhid Zəki Türkmani Briqadası, Əşbal Akida Briqadası, Həmzə və Abbas Briqadası, Əhli Sünnə və İcma Briqadası, Yarmuk Alayı daxildir.[18] Onların daha bir üstünlüyü Hələb valiliyində türkman üsyançı könüllü Müntəzir Billah Briqadasıdır.[19]
1 noyabr 2016-cı ildə Hələbin şimalında "Alp Arslanın Qüvvələri" adlı daha bir qrup quruldu. Qrupun loqosu "Boz Qurdlar"ın dəyişdirilmiş nişanəsidir.[20]
Latakiya
redaktə2015-ci ilin iyul ayında qurulan 2-ci Sahil Diviziyası Latakiya valiliyində fəaliyyət göstərən əsas türkman üsyançı qrupudur və Türkiyə tərəfindən vurulan Su-24-dən paraşütlə tullanan Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri pilotunu öldürməsi ilə diqqət çəkir.[21] Briqadanın komandiri Alparslan Çelik "Boz Qurdlar"ın üzvüdür. Bölmələrə Dağ Türkmanları Briqadası, Fateh Sultan Mehmet briqadası, Sultan Səlim briqadası və basqın briqadası-1071 daxildir.[22] 2015-ci ilin sonundan etibarən, 2-ci Sahil Dviziyasında 500-dən az döyüşçü var idi, baxmayaraq ki, qrup 2000-ə qədər qzvə sahib olduğunu iddia edir.[23]
Suriya Türkman Milli Hərəkat Partiyasına görə, 2016-cı ilin əvvəlindən etibarən 2015–2016-cı illər Latakiya hücumunda üsyançıların məğlubiyyəti nəticəsində Latakiya Türkman dağındakı 40 kənddən yalnız üçü türkman üsyançılarının nəzarəti altında qalmışdır.[24] Bölgədəki bir çox türkman üsyançısı "Boz Qurdlar"la əlaqəli Türkiyə vətəndaşlarıdır. 2-ci Sahil Diviziyası 2015-ci ildə hökumət qüvvələri tərəfindən tutulan itirdiyi əraziləri geri qaytarmaq üçün 2016-cı ildə Latakiya hücumunda iştirak etdi. Hücum əsnasında üsyançılar Kinsabbayı tutdular.[3] Hücum zamanı bölük komandiri Riyad Qarrah Bijeq ölümcül yaralanmışdı.[3]
Digər yerlər
redaktəDəməşqdə İmam əz-Zəhabi və Fevral bölmələri Tartusda əl-Mitras Dərnəyi daha çox türkmanlər vardır. Hamada xüsusi bir briqada yoxdur və buradakı türkmanlar daha çox ərəb briqadalarında vuruşurlar.[2]
Səlcuq Briqadası (keçmiş Sultan Səlim Briqadasının üzvü; indi İnqilab Ordusunun üzvü) və Türkman Mənbic Taburu (İnqilabçı Ordunun Şimali Günəş Taburu)[25] Rojaviriyada fəaliyyət göstərən Suriya türkman qruplarıdır. Digər qruplardan Suriyanın demokratik qüvvələri ilə müttəfiqdirlər və Türkiyə tərəfindən dəstəklənmirlər.
Bayraqlar
redaktə.svg)
İstinadlar
redaktə- ↑ "Turkey, Syrian Turkmen team up to form United Turkmen Army". Yeni Safak. 2015. 2016-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ 1 2 ORSAM, 2013
- ↑ 1 2 3 Izat Charkatli. "Another rebel commander bites the dust". al-Masdar News. 4 August 2016. 10 August 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 August 2016.
- ↑ ORSAM, 2013. səh. 14
- ↑ Uğur Ergan. "Turkish military starts training missions in Iraq, Syria - MIDEAST". Hurriyetdailynews.com. 2011-09-13. 2017-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-02.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Turkey kills 55 IS fighters in Syria | SBS News". Sbs.com.au. 2016-05-08. 2017-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-02.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-11-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-12-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "After shooting down Russian jet, what's next for Turkey?". Al-Monitor. 26 noyabr 2015. 31 dekabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "Who Are Syria's Ethnic Turkmen And Why Is Russia Bombing Them? Russian Plane Shot Down Over Turkmen Mountain Region". 2020-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Turkey condemns attack on Syrian Turkmen village, summons Russian envoy". 2016-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Russian raids repeatedly hit Syrian Turkmen areas, Moscow's data shows". 2018-07-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Turkey 'shoot down warplane on Syria border'". BBC News. 7 March 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 November 2015.
- ↑ "Turkey downing of Russia jet 'stab in the back' - Putin". BBC News. 24 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 November 2015.
- ↑ "#Syria, Infographic- #FSA Sultan Murad Division | YALLA SOURIYA". Yallasouriya.wordpress.com. 2016-03-31. 2017-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-02.
- ↑ "Hassan Ridha on Twitter: "#Aleppo | #FSA Syrian Turkmen Front say they killed Khalid Iskef (a Kurd) because he was allegedly working with #YPG"". Twitter.com. 2016-04-13. 2017-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-02.
- ↑ "Sultan Murat Tümeni". 16 August 2016. 13 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2021.
- ↑ Umar Farooq. "Turks head to Syria to defend Turkmen 'brothers'". en:Middle East Eye. 16 February 2016. 14 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 September 2018.
- ↑ IvanSidorenko1. "New #FSA Turkish Group in #NorthernAleppo "Alb Arsalan Forces" Aiming to liberate Syria from #Assad & Iran & #ISIS & #Kurds" (Tweet). 1 November 2016.
- ↑ "Turkmen rebels say they killed both pilots in downed Russian plane". Times of Israel. 24 November 2015. 25 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2021.
- ↑ "Turkey's nationalist 'Gray Wolves' enter Syrian fray". Al-Monitor. 3 February 2016. 5 February 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2021.
- ↑ "The Factions of North Latakia". Aymenn Jawad Al-Tamimi. 10 December 2015. 21 September 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2021.
- ↑ "Turks head to Syria to defend Turkmen 'brothers'". Middle East Eye. 2021-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Who is taking part in Ghadab al-Firat campaign?". en:Hawar News Agency. 9 noyabr 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 mart 2017.
Ədəbiyyat
redaktə- ORSAM, redaktorMilitary Structure of Syrian Turkmens // Syrian Turkmens: Political Movements and Military Structure (PDF). ORSAM–Middle Eastern Turkmen Report. 22 (= ORSAM Report No. 150). Ankara. March 2013. 14–18. ISBN 978-605-4615-47-6.