Tükcüklü yağıotu

Tükcüklü yağıotu (lat. Epilobium hirsutum) — bitkilər aləminin mərsinçiçəklilər dəstəsinin onaqrakimilər fəsiləsinin yağıotu cinsinə aid bitki növü.

Tükcüklü yağıotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Mərsinçiçəklilər Fəsilə: Onaqrakimilər Yarımfəsilə: Onagroideae Triba: Epilobieae Cins: Yağıotu Növ: Tükcüklü yağıotu
Beynəlxalq elmi adı
Epilobium hirsutum L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   27305 NCBI   210355 EOL   582985

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 50-150 sm, gövdəsi düz, çox budaqlanmış, aşağı hissədə az tilli, yuxarı hissədə dəyirmidir, uzun bizvari tüklərlə örtülü olan çoxillik ot bitkisidir. Payızda uzun, qalın, pulcuğabənzər yarpaqları olan lətli budaqlar əmələ gətirən qalın kökümsovu vardır. Yarpaqları (təpə yarpaqlarından başqa) qarşı-qarşıya düzülmüşdür, oturaqdır, uzunsov və ya uzunsov neştərvaridir, gövdənin həcmini artırandır, sivri dişlidir, dişcikləri qabağa əyilmişdir, hər iki tərəfdən uzun nazik tüklərlə örtülmüş və uzunluğu 3-12 sm, eni isə 1-3 smdir. Çiçəkləri təkdir, yuxarı yarpaqların qoltuğunda yerləşmişdir. Tac enli qıfşəkillidir, alqırmızı rəngdədir, iridir; ləçəkləri dəyirmi əksinə yumurtaşəkilli olub, iki bölümlüdür, uzunluğu 10-18 mm-dir, eni də eyni ölçüdədir. Qutucuq qismən tüklüdür, uzunluğu 4-8 (10) sm, eni 2 mm-ə qədərdir. Toxumları qonur rəngli olub, üzərində sıx məməciklər yerləşmiş, təpə hissədə dəyirmi, aşağıya doğru isə daralmış formadadır, uzunluğu 2,5 mm, eni 0,5 mm-dir. İyun-sentyabr aylarında çiçəkləyir, iyul-oktyabr aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın bütün rayonlarında. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

Bataqlıqlarda, çayların, arxların sahilində rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Balverən bitkidir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Chamaenerion hirsutum (L.) Scop.
• Epilobium hirsutum subsp. grandiflorum Ehrh.

Heterotipik sinonimləri

• Chamaenerion grandiflorum (Weber) Moench
• Epilobium amplexicaule Lam.
• Epilobium aquaticum Thuill.
• Epilobium dubium Borbás
• Epilobium foliosum Hochst.
• Epilobium grandiflorum Weber
• Epilobium grandiflorum All.
• Epilobium himalense Royle
• Epilobium hirsutum var. africanum H.Lév.
• Epilobium hirsutum f. alboroseum D.C.McClint.
• Epilobium hirsutum var. foliis-variegatis André
• Epilobium hirsutum subsp. foliosum Merino
• Epilobium hirsutum var. glabriusculum Mert. & W.D.J.Koch
• Epilobium hirsutum var. laetum Wall. ex C.B.Clarke
• Epilobium hirsutum f. minor Gančev
• Epilobium hirsutum var. minus Merino
• Epilobium hirsutum f. minus Gančev
• Epilobium hirsutum subsp. parviflorum Ehrh.
• Epilobium hirsutum var. sericeum Benth. ex C.B.Clarke
• Epilobium hirsutum var. subglabrum W.D.J.Koch
• Epilobium hirsutum var. tomentosum (Vent.) Boiss.
• Epilobium hirsutum f. valdepilosum Saut.
• Epilobium hirsutum var. villosissimum Mert. & W.D.J.Koch
• Epilobium hirsutum var. villosissimum W.D.J.Koch
• Epilobium hirsutum var. villosum H.Hara
• Epilobium hirsutum var. villosum Hausskn.
• Epilobium incanum Pers.
• Epilobium mirei Quézel
• Epilobium nassirelinulci Stapf
• Epilobium ramosum Huds.
• Epilobium serratum Jacquem. ex C.B.Clarke
• Epilobium tomentosum Vent.
• Epilobium velutinum Nevski
• Epilobium villosum Thunb.