Türk mifoloji fiqurlarının siyahısı

Tanrılar

Əsas tanrlar

Göy Tanrı – Baş tanrı.
Kayra – Yaradıcı tanrı. Göy tanrının oğlu.
Erlik – ölülərin və yeraltı dünyasının tanrısı. Sonralar, ehtimal ki, Zərdüştiliyin təsiri altında olan şər tanrısına çevrilib.
Ülgən – xeyirxahlıq tanrısı. Kayranın oğlu. O, bəzi türk və monqol miflərində yaradıcı tanrıdır.
Mergen — Ağıl tanrısı. Kayranın oğlu. O, türklərin bolluq və bilik tanrısıdır.
Qızağan – Avropa hunlarının döyüş tanrısı. İlk türklərin döyüş tanrısı yox idi. Qızağan Kayranın oğlu və Ulgənin qardaşıdır.
Umay – məhsuldarlıq ilahəsi. O, həmçinin bakirəlik ilahəsidir və buna görə də qadınlar, analar və uşaqlarla əlaqəlidir
Kübey – Doğum və uşaqlar ilahəsi. O, doğum edən qadınları qoruyur. Uşaqlara ruh verir.
Kuyaş – Günəş Tanrısı. Kuyaş Göy tanrının və Yer ilahəsinin oğludur.
Ağ Ana – yaradılış ilahəsi. Ağ Ana türk xalqlarının yaradıcı ilahəsidir. Həm də su ilahəsi kimi tanınır.
Ay Ata – Ay tanrısı. Gün Ana ilə birlikdə səmanın altıncı qatında yaşayır.
Gün Ana – Günəş ilahəsi.
Yel Ana – Küləklər ilahəsi. Macar folklorunda ona "külək kraliçası" da adlanır.
Yel Ata – küləklərin tanrısı. Macar folklorunda onu "külək kralı" kimi də adlandırırlar.
Bürküt Ata – Qartal Tanrısı. Bürket günəşi və gücü simvollaşdırır.
Öd Tanrı – zaman tanrısı. Türk mifologiyasında zamanın təcəssümü kimi görünür. Adətən əjdaha kimi təsvir olunur.
Boz Tanrı – Tanrı daha çox yerin və çöllərin tanrısı kimi görünür
Ayzıt — gözəllik ilahəsi. Həm də olan yakutların ana ilahəsidir.
Su Ana – su ilahəsi. Su Ananın pəriyə bənzər siması olan çılpaq gənc qadın kimi təsvir edilir.
Su Ata – su tanrısı. O, qurbağaya bənzəyən üzü, yaşılımtıl saqqalı, bədəni yosun və palçıqla örtülmüş yaşlı bir adam kimi görünür.
Od Ana – od ilahəsi. Evlilik ilahəsi də adlandırılır. Monqol folklorunda onu "od kraliçası" adlandırırlar.
Od Ata – od tanrısı. Monqol folklorunda onu "od kralı" adlandırırlar. O, Monqolustanın şamanizm ənənələrində od ruhudur.
Etügen — Yer ilahəsi. Onun adı qədim türklərin bərəkət ilahəsi və müqəddəs dağ Ötükəndən gəlir.
Körmöz – ruhların Tanrısı. O, həmçinin monqol mifologiyasında və şamanizmdə 55 tanrının başçısı kimi təsvir edilən bir tanrıdır.
Yayıx — çayların tanrısı. O, əvvəllər Altay mifologiyasında Dayık adı ilə tanınan tanrıdır. 17 çayın qovşağında yaşayır.
Alaz xan – türk mifologiyasında od tanrısı. Alaz-Batır və ya bəzən Alaz Xan kimi də tanınır .
Bayanay — Ov ilahəsi. O, həm də yakutların meşə və sevincin ilahəsidir.

Digər tanrılar

Adaqan – Dağ Tanrısı. Dağları və orada yaşayan canlıları qoruyur. Adının mənası qurban qəbul edən deməkdir.
Ağbuğa – tibb tanrısı. O, qədim türk ənənəsində sağlamlıq və şəfa tanrısıdır. Onun ağ ilanı var.
Şalıx – Ov, vəhşi heyvan, çöl ilahəsi və meşələrin qoruyucusu idi.

Şalyk — Ovlayan Tanrı. O, türklərin ov, vəhşi heyvan, çöl ilahəsi və meşələrin qoruyucusu idi.

İnehsit – Doğuş və doğum sancıları ilahəsi. O, doğuş zamanı qadınların ilahi köməkçisi idi.
Kovaq Ovlayan Tanrı. O, türklərin ov, vəhşi heyvan, çöl ilahəsi və meşələrin qoruyucusu idi. Göy Tanrısı. O, hər gün yeni bir günəş doğur; bu səbəbdən onu dayandırmaq və tam qaranlığa səbəb olmaq üçün Yelbeğen tərəfindən ovlanmağa çalışılır.
Üren Ovlayan Tanrı. O, türklərin ov, vəhşi heyvan, çöl ilahəsi və meşələrin qoruyucusu idi. məhsul ilahəsi. O, taxıllara və yerin münbitliyinə rəhbərlik edirdi.
Zarlıx – hökm ilahəsi. O, ədalət, ədalətli hökmlər və hüquqlar ilahəsi idi.
Zada — Külək Tanrısı. O, küləklərin hökmdarı və Yada Daşının (Külək Daşı) sahibidir.
Ukulan — Su Tanrısı. Çayların, bulaqların, dərələrin, çeşmələrin başçısıdır.
Izıh xan – vəhşi heyvanların tanrısı. O, xüsusilə azad edilmiş heyvanların tanrısıdır.
Çokqu — xoş arzular ilahəsi. İstəklərini yerinə yetirir.
Talay və ya Dalay — Okeanların Tanrısı. O, dünyanı əhatə edən nəhəng çay olan Dünya Okeanının təcəssümü idi.
Kvara və ya Kuara – Bulqar mənşəli İldırım Tanrısı (Skandinav tanrısı Tor ilə müqayisə edilə bilər)

Məxluqlar

Əbədə – Meşə ruhu. Tatar mifologiyasında yaşlı qadına bənzəyən məsum ruhdur. Sibir xalqlarının mifologiyalarında da təmsil olunur. Meşədəki quşları, ağacları və heyvanları qoruyur.
Ələrə – Orta Asiyada Baykal gölündən olan məşhur su pərisi bir neçə türk xalqının qeydlərində və folklorunda rast gəlinir. O, qırıq ürəkləri düzəltmək üçün ona ehtiyacı olanlara görünür.
Albasdı – Qadın şeytan ruhu. O, qədim qadın ruhudur, təqsirkarlığın təcəssümüdür, bütün Qafqaz dağlarında folklorda rast gəlinir, mənşəyi Şumer mifologiyasına qədər gedib çıxır .
Arçora – Meşə canavarı. Arçura adətən kişi kimi görünür, lakin o, ölçüsünü otdan çox hündür ağaca qədər dəyiş
Ərdov – boğularaq ölən, öz ölümünün elementində yaşayan insan ruhlarıdır. İnsanları bataqlıqlara və göllərə sovurur, həmçinin durğun suların yaxınlığında duran heyvanları öldürürlər. busların ruhu.
Basdı – kabusların ruhu. Basdı ən çox forma dəyişdirmə qabiliyyəti ilə tanınır və türk folklorunda insanların yatarkən sinəsinə minən və kabuslar gətirən şər ruhdur.
Biçura – Tatar / türk folklorunda məişət ruhu. Ənənəvi olaraq hər evdə Biçura olduğu deyilir. Biçuranın pişik və ya it kimi görünə biləcəyi də deyilir. Qırmızı paltar geyinir.
Bulaq iyəsi – quyularda və ya fəvvarələrdə yaşayan və gəncləri boğulmağa sövq edən pişik formalı ruh.
Xortdan və ya Xortlaq – Qəbirlərdən çıxan canavar. Xortdanlar Azərbaycan mifologiyasının məxluqlarıdır , pis ruhların, ölülərin ruhlarının təmsilçisidir.
İrşi – Pəri kimi ruh. O, ümumiyyətlə gözəl bir qız kimi təsvir olunur. Sehrli güclərə sahibdir. Çox vaxt gənc, bəzən qanadlı, uzun boylu, nurlu, mələk ruhları kimi təsvir olunurlar.
İye – Müəyyən bir elementə, heyvana, yerə məxsus ruh.
.
Körmöz — mərhumun ruhu.
Korbolko — yerə od gətirən və insanlara od yandırmağı öyrədən od quşu.
Məçkəy — vampirin ağasıdır. Türk (və xüsusilə tatar) folklorunda vampirə bənzəyən varlıqdır. İki ürək və iki ruhla doğulan insanların Məçkəy olduğuna inanılırdı.
Mu şuvu – quşa bənzər məxluqa çevrilmiş qızın ruhu.
Örək — Türk folklorunda cadu kimi mistik vasitələrlə həyata qaytarılmış canlandırılmış cəsəd, zombi.
Şürele — Meşə demonu. Rəvayətə görə, Şürele meşələrdə yaşayır. Uzun barmaqları, alnında buynuzu, yun bədəni var. O, qurbanları cənginə çəkir və onları ölümə qıdıqlayır.
Susulu – türk mifologiyalarında su pərisi . O, dişi insan bədəni və balıq quyruğu olan əfsanəvi su canlısıdır. Dəniz padşahının qızıdır.
Ubır — Vampirə bənzər bir canavar. Türk mifologiyasında ölməmiş insan və ya varlıq olmasından asılı olmayaraq canlıların həyat mahiyyəti (ümumiyyətlə qan şəklində) ilə qidalanaraq yaşayan mifoloji varlıqdır.
Uylax – İnsanlara bulaşmış cadugər və ya ruh. Uylak hər hansı bir heyvana və ya hər hansı bir əşyaya çevrilə bilər. O, ata, güvə və ya canavar şəklini dəyişməyi bacarır. O, Arçuranın sehrlərinə də davamlıdır.
Yuvxa — ilanların kraliçası. Məşhur inanclara görə, hər 100 yaşlı ilan Yuxaya çevrilir. Nağıllarda Yuvxa övlad sahibi olmaq üçün kişilərlə evlənən gözəl bir qız kimi təsvir edilir.

Türk Siyah Qalam . Rəqs edən divlərin (şeytanların) təsviri Az – Türk Manichaen mənbələrində adı çəkilən Tamah (və ya Şəhvət) Cini. [9] Cin – İslam cinlərinin türkcə qarşılığıdır . Dərviş – Allah yoluna bağlı olan kimsə. O, hikmət mənbəyidir və möcüzələr ona çox vaxt aid edilir. Dev – Dev və ya nəhəng ; tez-tez sehrli qabiliyyətləri və xalq qəhrəmanlarının düşməni ilə. Yeraltı dünyasında yaşayır. Tez-tez ifrit ilə qarışdırılır . Xızır – çətinliyə düşənlərə kömək edən mələk və ya peyğəmbər. İblis – Allaha qarşı üsyan edən şeytan və ya ümumiyyətlə məxluq. Elbis ilə eyniləşdirilir . İfrit — yeraltı dünyasının sakini. Pis ruh. [10] Mələk — Allaha xidmət edən mələk , cinsiyyətsiz ruh. Peri – Qeyri-maddi varlıq. Pəri . Bəzən onları şər agentləri kimi təsvir edirlər; sonralar xeyirxah olurlar. Onlar mələklər və pis ruhlar arasında sıralanan incə, qanadlı, pəriyə bənzər canlılardır. Onlar bəzən fanilər səltənətini ziyarət edirlər. Simnu – Manixey Ahriman və ya Qaranlıq Şahzadəsinin uyğur ekvivalenti . [11] Semum — insanlara sahib ola bilən, insanlara həsəd aparan bir atəş və ya cin növü. Həmçinin şeytanın sağ əli. [12] Şeytan – pis ruhlar və ya cinlər. Zebani – Erlikin ixtiyarında olan, lənətlənmişlərin ruhları ilə cəhənnəmdə yaşayan iblis məxluq. [13] Antalya Yörüklərinin dediyinə görə , onlar səmavi qüvvələrə qarşı döyüşərkən ildırım vururlar. [14] Mənbələr Həmçinin bax İstinadlar xarici linklər Sonuncu dəfə 23 gün əvvəl 95.15.152.92 tərəfindən redaktə edilib ƏLAQƏDAR MƏQALƏLƏR Yel iyəsi Türk ruhu və ya külək tanrısı

Basti Türk folklorunda şər ruh

Arçura