Türkiyə pasportu

Türkiyə pasportu — Türkiyə vətəndaşlarının beynəlxalq səyahətlərində istifadə etdikləri sənəddir və ilk dəfə 15 iyul 1950-ci il tarixli 5682 saylı pasport qanunu ilə istifadə müntəzəm olaraq həyata keçirilmişdir. Pasportlar əhali müdirliyi tərəfindən verilir. 2010-cu il iyunun 1-dən verilən pasportlar biometrik pasport xüsusiyyətinə malikdir və on ilədək etibarlıdır. Türkiyənin yetkinlik yaşına çatmış nüfusunun %14'ü pasport sahibidir.

Türkiyə pasportu
türk. Türkiye pasaportu
Cari Türkiyə biometrik pasportunun üz qabığı
Tərəfindən verilib	Türkiyə
İlk çıxış tarixi	1 iyun 2010 (1-ci nəsil biometrik pasport) 1 aprel 2018 (2-ci nəsil biometrik pasport) 25 avqust 2022 (3-cü nəsil biometrik pasport)
Sənəd növü	Pasport
Uyğunluq tələbləri	Türkiyə vətəndaşlığı və ya Şimali Kipr Türk Respublikası vətəndaşlığı
Bitmə müddəti	10 il (18 yaşdan kiçik və ya Kipr türküdürsə 5 il)
Xərc	3796.50₺
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

2022-ci ilin mayında Türkiyənin Daxili İşlər Naziri Süleyman Soylu 2022-ci ilin avqustunda istifadə olunacaq pasportlardakı çiplərin yerli istehsal ediləcəyini, Turkey yerinə Türkiyə yazılacağını, yaşıl pasportun etibarlılıq müddətinin 5-dən 10 ilə artacağını bildirmişdi.

Biometrik pasportlar

Adi (tünd qırmızı) pasport

Xidməti, xüsusi və ya diplomatik pasport müraciəti üçün 5682 saylı pasport qanununda göstərilən şərtlərə cavab verməyən şəxslər adi pasport üçün müraciət edə bilərlər. Bu pasportu il və rayon əhali müdirliyindən əldə etmək olar. 25 yaşdan aşağı təhsil alan tələbələr, təhsil üçün xaricə gedəcəklər, uçuş heyətinin heyəti, mədəni, kommersiya və ya sosial məqsədlə təhsil almaq istəyənlər və ya magistratura və ya doktorantura təhsili almaq və xaricə getmək istəyənlər Milli Təhsil Nazirliyinin icazəsi, idman, səyahət, mədəniyyət, ticarət və sosial fayda üçün rektorluq, dekanlıq, peşə liseyi müdirliyinin icazəsi ilə sosial müavinətlə xaricə gedənlər təhsil haqqı ödəmədən ümumvətəndaş pasportu ala bilərlər.

Xüsusi (yaşıl) pasport

Xüsusi pasport

Xüsusi pasportlar; Türkiyə Böyük Millət Məclisinin keçmiş üzvləri, keçmiş nazirlər və birinci, ikinci və üçüncü dərəcəli kadrlar və ya bu kadrlar qarşılığında göstəriləcək və ya T. C. Pensiya Fonduna aidiyyəti olan və müqavilə əsasında işə götürülən dövlət qulluqçularına və digər dövlət vəzifəli şəxslərinə pensiya ayırmaları bu dərəcələrdən çıxılmaqla; xarici ölkələrə diplomatik pasportun verilməsini tələb edənlərdən başqa hər hansı rəsmi vəzifə üçün getdikdə və ya öz hesabına verilir. Bank tənzimləmə və nəzarət şurasının və əmanət əmanətlərinin sığortalanması fondu şurasının üzvləri üçün T. R. pensiya fonduna bağlı olmaq və bu dərəcələrdən pensiyaların kəsilməsi tələb olunmur. Bu tip pasport həm də pensiyaya çıxması və ya işdən çıxarılması ilə əlaqədar vəzifəsindən istefa verənlərə də verilir. Böyükşəhər, əyalət və rayon bələdiyyə başçılarına vəzifəsi zamanı xüsusi pasportlar verilir. Yaşıl pasport on beş il və ya daha çox stajı olan hüquqşünaslara verilir.

Xüsusi pasport ala bilənlərin həyat yoldaşlarına da eyni tipli pasport verilir. Eyni tipli pasportun xüsusi pasport almaq hüququ olduğu müddətdə dünyasını dəyişənlərin dul arvadlarına, əgər başqası ilə ailə qurmayıbsa, vermək olar. Xüsusi pasport müraciətləri yalnız il əhali və vətəndaşlıq müdirlikləri və ya Türkiyənin xarici ölkələrdəki nümayəndələri tərəfindən edilir.

Xüsusi pasportlar (Special Passport adı altında) Kanada, Braziliya, Küveyt, Qətər və Tunis, eləcə də Türkiyə Respublikası tərəfindən verilir. Türkiyədən başqa ICAO-ya üzv ölkələr rəsmi məmurların rəsmi səfərlərində istifadə etmələri üçün xidməti pasportlar verirlər. Bununla belə, Türkiyə Respublikası rəsmi məmurların və onların ailə üzvlərinin qeyri-rəsmi səfərlərində istifadə edilmək üçün adi pasportdan imtiyazlı kateqoriyaya aid xüsusi pasportun tətbiqini davam etdirir. Eynilə, xüsusi pasport rüsumdan azad olduğu üçün xüsusi pasportu alanlar yalnız pul kisəsi haqqını ödəyirlər. Mint məlumatlarına görə, 2010-cu ildə verilən bütün pasportların təxminən 15%-i xüsusi tiplidir.

İddia olunur ki, xüsusi pasportlar rüsumdan azad olduğu və bir çox ölkə, xüsusilə də Avropa ölkələri xüsusi pasport sahiblərindən viza tələb etmədiyi üçün xüsusi pasportlar dövlət qulluqçusu olmayan vətəndaşlara qarşı haqsızlıqdır. İddia olunur ki, vizadan azad olmaq üçün danışıqlar aparmaq vəzifəsi daşıyan bürokratiyanın onsuz da vizasız xüsusi pasportla səyahət edə bilməsi onların vəzifələrini yerinə yetirməməsinin səbəblərindən biridir.

2015-ci ilin noyabrında keçirilən Avropa İttifaqı–Türkiyə Zirvə toplantısında əldə olunan razılaşma nəticəsində biometrik pasportlara barmaq izlərinin əlavə edilməsi qərara alınıb. Bu çərçivədə pul kisəsi qiyməti ödənilərək bütün Türkiyə pasportları dəyişdirilə bilər. Yeni pasportlarla Türkiyə vətəndaşlarının Avropa İttifaqı ölkələrinə vizasız gedə biləcəkləri gözlənilir.