Tatlar

Tatlar
	Qubanın Adur kəndindən olan bir qrup tat, 1880.
Ümumi sayı
	30.000
Yaşadığı ərazilər
Dili
	Tat dili
Dini
	İslam
Qohum xalqlar
	farslar, osetinlər, talışlar, kürdlər, taciklər və digər irandilli xalqlar

Tatlar — İrandilli etnoslardan biri. Azərbaycan və Rusiya ərazisində yaşayırlar.

Tarixi

Tarixi məlumata görə bu qədim xalq təqribən 2000 il bundan qabaq Sasanilər İmperiyası hakimiyyəti zamanı şimaldan gələn türklərin qarşısını almaq məqsədilə Cənubi Qafqaz ərazisinə köçürülmüşdür. Qədim ari tayfalarından olan tatlar ərəb işğalından sonra islam dinini qəbul etmişlər.

1810-cu ildə Bakı və Abşeronun ətraf kəndlərinin komendantı general İvan İvanoviç Repin Bakı haqqında yığdığı məlumatlarda qeyd olunurdu ki, şəhərin özündə və müvafiq olaraq Bakı xanlığına aid olmuş ərazilərdə 2235 nəfər yaşayırdı. Azsaylı rus, erməni, yəhudilər(81 nəfər) istisna olmaqla əhalinin böyük əksəriyyəti - 2155 nəfər şiə tatlar təşkil edirdi. ^[5]

Dil

İran dillərindən biri olan Tat dilində danışırlar.

Din

Tatların əksəriyyəti İslam dininə etiqad edir. Tatların bir qismi isə yəhudidir.

Məskunlaşma

Tatlar əsasən Bakıda, Quba, Şabran, Siyəzən, Xaçmaz, Şamaxı, İsmayıllı, Gəncə, Şəmkir, Xızı, Gədəbəy və Dərbənd rayonlarında tarixən sıx olaraq məskunlaşıblar. Hal-hazırda, Azərbaycan Respublikasından kənarda — Rusiya Federasiyasında, Qazaxıstanda, Qırğızıstanda, Gürcüstanda da müsəlman tatlar yaşayır.

Lahıcda yaşayan yaşlı qadın

statistika

**1999-cu və 2009 il s.a. əsasən Tatlar**
Yaşayış məntəqəsi	1999 sa.^[6]	2009 sa.^[2]
Bütün ölkə üzrə	10 922^[7]	25 218^[2]
Quba rayonu	1 088	13 880
Xaçmaz rayonu	8 853	9 108
Abşeron rayonu	6300	7660
Şabran rayonu	5	1 700
Sumqayıt	…	670
Hacıqabul rayonu	…	610
Şamaxı rayonu	…	598
Xızı rayonu	…	473
İsmayıllı rayonu	…
Siyəzən rayonu	42	…
digər	934	317

Mədəniyyət

Qədim tarixə sahib tatlar Quba-Qafqaz xalçaçılığının inkişafında böyük rol oynamışlar.

Tanınmış şəxsiyyətlər

Arif Yunus — tarix elmləri namizədi.
Bəybala Abbasov (1923–2012) — tibb sahəsində əməkdar elm xadimi.
Cahangir Cahangirov (1921–1992) — bəstəkar, Azərbaycan SSR xalq artisti.
Əkrəm Cəfər (1905–1991) — yazıçı.
Əli Bayramov (1889–1920) — inqilabçı.
Güllər Əfəndiyeva (1880–1970) — xalça ustası.
İlhüseyn Hüseynov (1925–2006) — SSR Azərbaycan DTK-nın sədri.
Qəmərşah Cavadov (1938–2005) — tarixçi etnoqraf, tarix elmləri doktoru.
Qiyasəddin Qeybullayev (1934–2002) — tarixçi etnoqraf, filologiya elmləri doktoru, Azərbaycan tarixi haqqında revizionist nəzəriyyələr müəllifi.
Manaf Süleymanov (1912–2001) — yazıçı.
Şövkət Səlimova (1920–1999) — gəmi kapitanı.
Vahid Əhmədov — ictimai-siyasi xadim.
Zərnigar Ağakişiyeva (1945–2018) — aktrisa, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti.

İstinadlar

↑ ¹ ² "Mussulman Tat :: Joshua Project" (ingilis). joshuaproject.net. 2016-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-24.
↑ ¹ ² ³ Population statistics of Eastern Europe:Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census Arxivləşdirilib 2012-02-07 at the Wayback Machine
↑ "Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-13.
↑ Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Ukraine 2001 Arxivləşdirilib 2012-05-26 at Archive.today
↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (Azərbaycan dili). Bakı: Friedrich Ebert Foundation. 2004. 364. ISBN 978-9952805215.
↑ "Population statistics of Eastern Europe". 2015-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-09.
↑ The United Nations Statistics Division : Arxivləşdirilib 2018-07-25 at the Wayback Machine 27.01.1999 census of Azerbaijan

Xarici keçidlər

Miller_tats.zip

Həmçinin bax

[jpmt-1] ¹ ² "Mussulman Tat :: Joshua Project" (ingilis). joshuaproject.net. 2016-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-24.

[Ethnic_composition_of_Azerbaijan_by_2009_census-2] ¹ ² ³ Population statistics of Eastern Europe:Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census Arxivləşdirilib 2012-02-07 at the Wayback Machine

[3] "Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-13.

[4] Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Ukraine 2001 Arxivləşdirilib 2012-05-26 at Archive.today

[5] Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (Azərbaycan dili). Bakı: Friedrich Ebert Foundation. 2004. 364. ISBN 978-9952805215.

[6] "Population statistics of Eastern Europe". 2015-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-09.

[7] The United Nations Statistics Division : Arxivləşdirilib 2018-07-25 at the Wayback Machine 27.01.1999 census of Azerbaijan

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]