Tolupanlar
Tolupanlar və ya Xikakelər — Hondurasda yaşayan azsaylı etnik qruplardan biridir. İlk növbədə, Hondurasın şimal-qərb sahillərində və Mərkəzi Hondurasda La Flor del Montaa adlı ictimai yaşayış məskənində yaşayırlar.[2]
| |||
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| 8600[1] | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
|
Tolupan dili | |||
| Dini | |||
|
Ənənəvi tayfa dini |
Mədəniyyət
redaktəTolupanlar aqrar insanlardır və onlar lobya, qarğıdalı, şirin və acı maniok əkib-becərirlər. Onlar həmçinin heyvandarlıqla məşğul olur və balıq tuturlar. Bir qismi isə ovçuluqla məşğuldur. Onlar çoxnigahlıdır. Xalqın mədəni-maarifi Miskito və Sumo xalqlarına oxşardır.[2]
Tarixi
redaktə19-cu əsrdə Roman Katolik təbliğatçısı Manuel de Subirian Sess qarğıdalı sahələrini artırmaq,kütləvi mədəniyyətə assimilyasiya etmək və kəndlərinin məskunlaşmağını təmin etmək üçün bir çox tolupanı köçürür. Tolupanların köçürüldüyü yerlər isə hal-hazırda məskunlaşdıqları La Flor del Montaa adlı yaşayış məskəni olmuşdur. Son nəticədə isə Honduras hökuməti 760 hektarlıq rezervasiya torpağını onlara verib.[1]
Sinonimi
redaktəTolupanları həmçinin Kikakelər, Hikakelər, İkakelər, Taquakalar, Taupanelər, Tollar, Tolpanlar, Torrupanlar və ya Xikakelər kimi adlandırırlar.[1]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 "Jicaque." Arxivləşdirilib 2021-12-02 at the Wayback Machine Countries and Their Cultures. (retrieved 2 Dec 2011)
- ↑ 1 2 "Jicaque." Arxivləşdirilib 2015-04-27 at the Wayback Machine Encyclopædia Britannica. (retrieved 2 Dec 2011)
Xarici keçidlər
redaktə- Chapman, Anne. (1984). Tolupan de la Montaña de la flor: otra cultura que desaparece. America Indigena 44(3): 467-484.
- Chapman, Anne. (1981). Organizacion dual entre los jicaques (tol) de la Montaña de la Flor, Honduras. Yaxkin 4(1): 57-67.
- Chapman, Anne. (1978). Les Enfants des la Mort: Uivers Mythique des Indiens Tolupan (Jicaque). Mission Archaeologique et Ethnologique Français Au Mexique.
- Chapman, Anne. (1970). Chamanisme et magie des ficelles chez les Tolupan (Jicaque) du Honduras. Journal de la Societe des Americanistes 59: 43-64.
- Chavez Borjas, Manuel (1984). Cultura jicaque y el proyecto de desarrollo indigena en Yoro. America Indigena 44(3): 589-612.
- Davidson, William. (1984). Padre Subirana y las tierras concedidas a los indios hondureños en el siglo XIX. America Indigena 44(3): 447-459.
- Davidson, William. (1985) Geography of the Tol (Jicaaque) Indians in eighteenth century Honduras. Mesoamerica: 58-90.
- Royce de Denis, Margaret. (1986). Programa de alfabetizacion bilingue entre los Tolupanes de la Montaña de la flor, Yaxkin 9: 17-28.
- von Hagen, Victor. (1943) The Jicaque (Torupan) Indians of Honduras. Indian Notes and Monographs 53. Heye Foundation, NY.