Honduras
Honduras — Mərkəzi Amerikada yerləşən dövlət. Paytaxtı Tequsiqalpa şəhəridir. 1880-ci ilə qədər paytaxt Komayaqua şəhəri olmuşdur.
Honduras Respublikası República de Honduras Honduras | |
---|---|
![]() | |
Paytaxtı | Tequsiqalpa |
Ən böyük şəhəri | Tequsiqalpa-1 123 min nəfər,San-Pedro-Sula-852 min(2015-ci il) |
Rəsmi dilləri | İspan |
Etnik qrupları | honduraslılar-85%,hindular-7%,salvadorlular-5% |
Rəhbərlik | |
• Prezident | Xiomara Castro [27.I.2022 ~] |
• Vitse-president | Salvador Nasralla |
Tarixi | |
• Yaranması | 1821 |
Ərazisi | |
• Ümumi | 112090 (103-cü yer) |
• Su (%) | 0,2% |
Əhalisi | |
• 2015 təxmini | 8 320 min (94-cü yer) |
• 28.VII.2001 siyahıya alma | 6 076 885 |
• Sıxlıq | 74/km2 (191.7/kv. mil) |
ÜDM (AQP) | 2014 təxmini |
• Ümumi | 39,08 milyard (113-cü) |
• Adam başına | 4 700 (173-cü) |
İİİ (2013) | 0.632 orta · 120-ci |
Valyutası | lempira (HML) |
Saat qurşağı | UTC-6 |
Yolun hərəkət istiqaməti | sağ |
Telefon kodu | 504 |
ISO 3166 kodu | HN |
İnternet domeni | .hn |
Adın etimologiyasıRedaktə
Hondurasın adının mənası barədə bir neçə təsdiqlənməyən ehtimal mövcuddur. Bir versiyaya əsasən 1502-ci ildə bu ərazilərə səfər edən Xristofor Kolumb dəhşətli tufana düşmüş, oradan salamat çıxdıqda isə "Allaha şükür olsun ki, biz bu dərinlikdən xilas olduq" (ispancası "Qrasias a Dios que hemos salido de estas honduras") sözlərini demişdir. Həmin ərazinin yaxınlığında olan burun Qraisios a Dios, ölkə isə Honduras adını almışdır. Hondurasın Qrasios a Dios burnundan qərbdə yerləşən ərazi kimi adı ilk dəfə 1607-ci ildə çəkilmişdir.
TarixRedaktə
Fiziki-coğrafi xarakteristikaRedaktə
Hondurasın şimal sahili Karib dənizi ilə həmsərhəddir və Sakit Okeana Fonseca körfəzindən keçir. Şimalda Qvatemala, qərbdə Salvador, cənubda Nikaraqua dövlətləri ilə həmsərhəddir. Honduras əsasən dağlardan ibarətdir, sahillər boyunca dar düzənliklər var. Böyük bir inkişaf etməmiş ovalıq cəngəlliyi, La Mosquitia şimal -şərqdə və şimal -qərbdə sıx məskunlaşmış ovalıq Sula vadisində yerləşir. La Mosquitia-da, Hondurası Nikaraquadan ayıran Koko çayı ilə birlikdə UNESCO-nun dünya mirası olan Rio Plátano Biosfer Qoruğu yerləşir. Honduras Təbii sərvətlərinə qızıl, gümüş, mis, qurğuşun, sink, dəmir filizi, sürmə, kömür, balıq, karides və hidroenerji daxildir.
İnzibati ərazi bölgüsüRedaktə
1971-ci ildən etibarən Honduras dövlətinin ərazisi 18 departament və 1 mərkəzi dairəyə bölünür. Ölkədə 298 bələdiyyə vardır və onlar departament başçılarına tabedir. Hondurasda 3731 yaşayış məntəqəsi və 27969 kənd vardır. Mərkəzi dairə paytaxt Tequsiqalpa və onun peyki olan Komayaquela şəhərlərindən ibarətdir. Bu dairənin idarəetməsi xüsusi qanunlarla həyata keçirilir.
İqtisadiyyatRedaktə
ƏhaliRedaktə
Ölkənin əhalisi 7,8 milyon nəfərdir. İllik təbii artım 2 faiz təşkil edir. Əhalinin 48 faizi şəhərlərdə, 52 faizi isə kəndlərdə yaşayır. İrqi baxımdan əhalinin 90 faizini metislər, 7 faizini hindular, 2 faizini qaradərililər, 1 faizini isə ağdərililərdən ibarətdir. Dini olaraq əhalinin 97 faizi katolik, qalanları isə protestantdır.
DilRedaktə
Rəsmi dövlət dili İspan dilidir.
DinRedaktə
MədəniyyətRedaktə
İdmanRedaktə
ElmRedaktə
TəhsilRedaktə
SəhiyyəRedaktə
MətbəxRedaktə
KİVRedaktə
NəqliyyatRedaktə
SiyasətRedaktə
Honduras dövlətinin tarixində İspanyanın təsiri böyükdür. Uzun illər İspanların ticarət dominyonu olaraq qalan Honduras, müstəqilliyini qazandıqdan sonra da qarışıqlıq bitməmişdir. Müstəqillikdən sonra El Salvador ilə müharibə vəziyyətinə gələn Honduras, bu hadisədən ötəri iqtisadi baxımdan böyük itkilər yaşamışdır. Hətta bir dünya kuboku oyununda Əl Salvadorlu futbolçuların qaldığı otel, Honduraslı vətəndaşlar tərəfindən dağıdılmaq istənmişdir. Bu hadisənin əks-sədaları Hondurasda hələ davam etməkdədir. Bu gün Honduras dünyanın bir çox ölkəsinə köç edən ölkələrin başında gəlməkdədir.
San Pedro Sula şəhərində, son illərdə Meksika və Kolumbiya narkotik kartellerinin fəaliyyətlərini artırdığı və buna bağlı şiddət hadisələrinin artdığı bildirilir.
BMT Narkotik və Cinayət Ofisi məlumatlarına görə, Honduras'taki cinayət hadisələri 2005-2010 arasında iki qatına çıxaraq, hər 100 min adamdan 87'sinin cinayətə qurban getməsiylə dünyanın ən yüksək nisbətinə sahib var.