Toshiba–Kongsberg qalmaqalı

Toshiba — Kongsberg qalmaqalı — 1987-ci ildə Yaponiyanın Toshiba korporasiyası və Norveçin Kongsberg şirkəti tərəfindən CNC dəzgahlarının Sovet İttifaqına qeyri-qanuni satışı ilə bağlı baş vermiş ticarət qalmaqalı. Dəzgahlar Sovet İttifaqına Çoxtərəfli İxrac Nəzarətləri üzrə Koordinasiya Komitəsinin (CoCom) üzv ölkələri tərəfindən komitə üzvləri arasında belə avadanlığın Şərq Bloku ölkələrinə ixracını qadağan edən daxili razılaşmanı pozaraq, Sovet İttifaqına satılıb. Satılan avadanlıq Sovet İttifaqı tərəfindən nüvə və ağır sənaye sahələrində, eləcə də sualtı qayıqlar üçün nəzərdə tutulmuş çox yüksək dəqiqliklə gəmi pərvanələrinin istehsalı üçün istifadə edilmişdir.

Üçüncü nəsil sovet nüvə sualtı qayıqlarına "qara dəliklər" ləqəbi verildi.

Sovet İttifaqı tərəfindən avadanlıq alınması

Sovet İttifaqı tərəfindən avadanlıq alınması Soyuq Müharibə illərində Sovet İttifaqı Qərb ölkələrindən maliyyə resurslarına və lazım olan vaxta əhəmiyyətli dərəcədə qənaət edəcək ikili istifadə texnologiyaları əldə etmək üçün müxtəlif tədbirlər oxşar texnologiyaların və layihələrin müstəqil inkişafı üçün, həmçinin aparıcı Qərb ölkələri ilə texnoloji fərqi azaltmaq üçün gördü.

1970-ci illərin sonlarında ABŞ Hərbi Dəniz Rabitə Mərkəzinin əməkdaşı Con Uoker sovet kəşfiyyatçısı olmaqla sovet sualtı qayıqlarını aşkar etmək və izləmək üçün nəzərdə tutulmuş Amerikanın SOSUS sonar sistemi haqqında Sovet tərəfinə mühüm məlumat ötürdü. Pərvanələrinin yaratdığı səs-küy səviyyəsinə görə Amerikadan xeyli geri qalan sovet sualtı qayıqlarını effektiv şəkildə aşkar etməyə imkan verən ABŞ-ın SOSUS sisteminin mövcudluğu onların gizliliyi ilə bağlı ciddi problemlər yaradırdı. Alınan məlumatların nəticəsi olaraq, sovet tərəfi Qərb ölkələrindən konstruksiyasına başlanılan yeni nəsil sovet nüvə gəmiləri üçün daha səssiz, daha böyük pərvanə qanadları istehsal etməyə imkan verəcək avadanlıq almaq yollarını axtarmağa başladı.