Vikipediya

Troyka laundromatı

Rusiyanın çirkli pulların yuyulması sxemi

Troyka laundromatı və ya "ŪkioLeaks"[1] — Rusiyanın keçmiş ən böyük investisiya bankı olan "Troika Dialoq" tərəfindən təşkil edilən çirkli pulların yuyulması sxemi. Bu sxem 2003-cü ildən 2013-cü ilin əvvəlinə qədər Rusiya şirkətləri və rəqəmlərindən təxminən 4,8 milyard dollar vəsaitin Avropa və ABŞ-yə axınına imkan vermişdir. Troyka laundromatı 2019-cu ildə Avropa, Şimali Amerika və Cənubi Koreyadan olan 21 media partnyoru ilə Mütəşəkkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya Reportajı Layihəsi (OCCRP) tərəfindən aşkar edilmişdir.[2][3][4][5]

İstintaq

redaktə

Sxem OCCRP[6] və 20 media partnyoru,[7] o cümlədən 15min.lt.[2] tərəfindən toplanmış çoxlu əməliyyatlar və digər sənədlərdə aşkar edilmişdir. Tapıntılar bank qeydlərinin, e-poçt məktublarının və müqavilələrin kütləvi ən böyük sızmalarından biri hesab edilir. Araşdırmaçı jurnalistlər 2006–2012-ci illər arasında 233,000 şirkət və fiziki şəxs arasında ümumi dəyəri 470 milyard ABŞ dollarından çox olan 1.3 milyon bank əməliyyatını nəzərdən keçirmişdilər.[7]

Erix Rebasso

redaktə

2006-cı ilin dekabrından 2008-ci ilin fevralına qədər avstriyalı hüquqşünas Erix Rebasso Litvanın "Ukio Bankas" bankındakı laundromat hesablarına demək olar ki, 96 milyon ABŞ dolları göndərmək üçün 150 fərdi əməliyyatdan istifadə etmişdir[8]

2008-ci ildə Rebasso ölkənin ən yüksək hüquq-mühafizə orqanı olan Federal Cinayət Polisinin əsas Vyana qərargahına məktub göndərmişdir. O, beş səhifəlik məktubunda cinayət məqsədləri üçün istifadə edildiyini etiraf etmiş və məsələni lazımi cinayət araşdırmasına təqdim etməyə hazır olduğunu bildirmişdir.[8]

Rebassonun etiraf məktubu çox az təsir etmişdir. Polis məsələyə baxan zaman iki il sonra ona məlumat vermişdilər ki, onlar hər hansı potensial cinayətin onların yurisdiksiyalarından kənarda baş verdiyinə və əcnəbilər tərəfindən törədildiyinə inandıqları üçün prosesi dayandırmışdılar.[8]

Rebasso 2012-ci ildə 2 nəfər tərəfindən pusquya salınaraq öldürülmüşdür.[8][9]

Sergey Maqnitski

redaktə

Sergey Maqnitskinin üzə çıxardığı fırıldaqda iştirak edən şirkətlər tərəfindən Troyka laundromatı vasitəsilə 130 milyon dollardan çox pul köçürülmüşdür.[10][11]

Sergey Maqnitski 2009-cu ildə saxlanılmış və cinayət barədə səlahiyyətlilərə məlumat verdikdən sonra həbsdə vəfat etmişdir.[10][12]

Sxem

redaktə

"Troyka Dialoq" adlı Rusiya investisiya bankı 1990-cı illərdə yaradılmışdır. 2012-ci ildə dövlətə məxsus "Sberbank" tərəfindən alınmışdır. Ən azı 75 şirkət "Troyka Dialoq" tərəfindən Britaniya Vircin adalarında vergi cənnəti qeydiyyatına alınmışdır. Onlar əlavə olaraq müxtəlif vergi cənnətlərində şell korporasiyaları altında birləşmişdilər.[10][13]

Ümumilikdə, "Troyka" şəbəkəsinə 4,8 milyard dollardan çox vəsait ödənilmişdir,[14] lakin "Troyka Dialoq" tərəfindən idarə olunan şirkətlər arasında əməliyyatların dəyəri təxmini 8,8 milyard ABŞ dolları təşkil etmişdir. Bu, vəsaitin çıxmazdan əvvəl bir neçə dövr ərzində fırlandığını göstərir.[15]

Bu sistemin təşkilatçıları özlərini qorumaq üçün Moskvada yaşayan erməni işçilər[6][10] kimi yoxsul insanların kimliyindən sistemi idarə edən gizli ofşor şirkətlərdə bilmədən imza atan şəxslər kimi istifadə edirdilər.[2] Həmin şell şirkətləri saxta sənədlərlə əməliyyatlar aparırdılar.[7]

Laundromat oliqarxlara və siyasətçilərə gizli şəkildə dövlət şirkətlərindən almağa, həm Rusiyada, həm də xaricdə daşınmaz əmlak almağa, yaxtalar almağa, özəl yığıncaqlar üçün musiqi ulduzlarını işə götürməyə və s. imkan yaratmışdır.[6]

Avropa bankları ilə əlaqəsi

redaktə

Ümumi korporasiyaların ən azı 35-nin Litvanın ləğv edilmiş "Ukio Bankas" bankında hesabı var idi.[10][16][17]

Avstriyanın "Raiffeisen" və Almaniyanın "Commerzbank"ı "Troyka"nın pullarını idarə edərkən AML öhdəliklərinə məhəl qoymamışdılar.[10][16][18]

Ruben Vardanyan

redaktə
 
Vardanyan və Putin 2006-cı ildə Moskva İdarəetmə Məktəbinin tikintisinə başlanılması mərasimində.

Ruben Vardanyan o zaman "Troyka Dialoq"un rəhbəri idi. O, Vladimir Putinin keçmiş müşaviridir və onunla sıx əlaqələri var.[19] Vardanyan ""Forbes" jurnalı tərəfindən Rusiyanın ən varlı adamlarından biri siyahısındadır.[20] Onun imzası olan bir sənədə görə, o, planın bir hissəsi olan biznesə kredit vermiş, lakin OCCRP onun saxtakarlıqdan xəbərdar olduğuna dair heç bir "qəti sübut" olmadığını iddia etmişdir.[21]

OCCRP tərəfindən adı çəkilən Vardanyanın sözlərinə görə, onun bankı heç bir qeyri-münasib iş görməmiş və o zaman digər investisiya bankları kimi işləyirdi. Bununla belə, o, bankının müştərilərin adından həyata keçirdiyi hər əməliyyatdan "bilməyəcəyini" söyləmişdir.[22] Bununla belə, Litvada dövlət prokurorları tərəfindən diqqətlə yoxlanılan məlumatlar bankın köçürmələrinin yalnız yüngül şəkildə yoxlanılması ilə bağlı narahatlıq doğurur. Məlumatlar göstərir ki, Quantus adlı şell şirkəti Vardanyanın kredit kartı borclarını ödəmək üçün təxminən 500 min dollar göndərmişdir. Bundan başqa, onun həyat yoldaşı və qayınanası müvafiq olaraq 935 min avro və 900 min avro almışdır.[23]

Vəsaitin mənşəyi

redaktə

OCCRP qeyd edir ki, qeyd edilən vəsait ən azı qeyri-qanuni mənşəli olmuşdur.

Şeremetyevo Beynəlxalq Hava Limanı – Moskvanın ən işlək hava limanı 2003–2008-ci illər arasında geniş vasitəçilər şəbəkəsindən yanacaq almışdır və bu da qiyməti xeyli artırmışdır. Məhkəmə qeydləri göstərir ki, yalnız 2006-cı və 2007-ci illərdə fantom korporasiyalar ifrat qiymətlərlə ən azı 200 milyon dollar qazanmışdılar. Bu fırıldaqçılıq Rusiya hökumətinə təqribən 1 milyard rubl (40 milyon ABŞ dolları) itkin vergi gəlirinə başa gəlmişdir. Yanacağın qiyməti artmış, bu da sadə insanlar üçün aviabiletlərin qiymətini artırmışdır.[24][25]

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Černiauskas, Šarūnas. "Ūkio bankas – milijardinės pinigų plovimo sistemos centre". 15min.lt/verslas (litva). 2019-03-04. 2021-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-19.
  2. ↑ 1 2 3 Project, Organized Crime and Corruption Reporting. "The Troika Laundromat". OCCRP (ingilis). 2019-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  3. ↑ Fitzgibbon, Will. "Troika Laundromat reveals Russian bank's $8.8b offshore scheme - ICIJ" (ingilis). 2019-03-04. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  4. ↑ Burroughs, Callum. "'Troika Laundromat' Russia money-laundering scandal clobbers more banks as allegations deepen". Business Insider (ingilis). 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  5. ↑ "'Troika Laundromat' Russia money laundering scandal clobbers more banks as allegations deepen". Business Insider. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  6. ↑ 1 2 3 Project, Organized Crime and Corruption Reporting. "The Troika Laundromat". OCCRP (ingilis). 2019-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  7. ↑ 1 2 3 "Troika Laundromat signals a different kind of financial crisis - News". Transparency.org (ingilis). 2019-03-07. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  8. ↑ 1 2 3 4 Zotter, Christoph; Nikbakhsh, Michael; Radu, Paul. "Death in Vienna". OCCRP (ingilis). 2019-03-05. 2023-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  9. ↑ "Neue Details um getöteten Wiener Anwalt Erich Rebasso bekannt". vienna.at. 2019-03-04. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  10. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Troika Laundromat signals a different kind of financial crisis - News". Transparency.org (ingilis). 2019-03-07. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  11. ↑ Radu, Paul. "Vast Offshore Network Moved Billions With Help From Major Russian Bank". OCCRP (ingilis). 2023-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  12. ↑ Radu, Paul. "Vast Offshore Network Moved Billions With Help From Major Russian Bank". OCCRP (ingilis). 2023-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  13. ↑ Baumgaertel, Christian. "What We Know About the Troika Laundromat. And What We Don't". Bloomberg.com (ingilis). 2019-03-07. 2019-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  14. ↑ Baumgaertel, Christian. "What we know about the Troika Laundromat. And what we don't". DailyRepublic.com (ingilis). 2019-03-07. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  15. ↑ Garside, Juliette. "Q&A: what is the 'Troika Laundromat' and how did it work?". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  16. ↑ 1 2 Baumgaertel, Christian. "What we know about the Troika Laundromat. And what we don't". DailyRepublic.com (ingilis). 2019-03-07. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-29.
  17. ↑ Sophie, Perryer. "Troika Laundromat: inside Europe's latest money laundering scandal". European CEO (ingilis). 2019-07-01. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  18. ↑ O'Connor, Coilin. "The Troika Laundromat: Five Quick Takeaways". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 2019-03-05. 2023-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  19. ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  20. ↑ Fitzgibbon, Will. "Troika Laundromat reveals Russian bank's $8.8b offshore scheme - ICIJ" (ingilis). 2019-03-04. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  21. ↑ Crosby, Alan. "'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 2019-03-05. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  22. ↑ Crosby, Alan. "'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 2019-03-05. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  23. ↑ Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  24. ↑ Zotter, Christoph; Nikbakhsh, Michael; Radu, Paul. "Death in Vienna". OCCRP (ingilis). 2019-03-05. 2023-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  25. ↑ "Report: Huge Money-Laundering Scheme By Russia's Largest Investment Bank". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 2019-03-04. 2023-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Troyka_laundromatı&oldid=7372849"