Ruben Vardanyan

erməni biznesmen

Ruben Karlenoviç Vardanyan (25 may 1968, İrəvan) — Erməni əsilli oliqarx[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15], Vladimir Putinin keçmiş məsləhətçisi[16][17][18], investor, vençur xeyriyyəçisi və sahibkar. Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının keçmiş dövlət naziri[19].

Ruben Vardanyan
erm. Ռուբեն Վարդանյան
Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının dövlət naziri[d]
4 noyabr 2022 – 23 fevral 2023
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 25 may 1968(1968-05-25) (56 yaş)
Doğum yeri
Təhsili
Fəaliyyəti iş adamı
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi siyasətçi, sahibkar, iqtisadçı

Təltifləri "Dostluq" ordeni "Müqəddəs Mesrop Maştots" ordeni
freevardanyan.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

1968-ci il mayın 25-də İrəvanda anadan olub. 1985-ci ildə İrəvan 20 saylı məktəbi qızıl medalla bitirib. 1985-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinə daxil olmuş, birinci kursdan sonra SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət etmiş, 1992-ci ildə isə İqtisadiyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir[20][21]. Ailəlidir, dörd övlad atasıdır. Böyük oğlu David Aprel döyüşləri zamanı Qarabağda orduda xidmət edib[22].

Ruben Vardanyan 2022-ci il sentyabrın 1-də Rusiya vətəndaşlığından imtina edərək Dağlıq Qarabağa köçüb[23][24]. O, bütün Rusiya aktivlərini ailə fonduna, idarəetməni isə tərəfdaşlarına keçirmək qərarına gəlib[25].

2022-ci il oktyabrın 20-də Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının tanınmamış dövlət qurumunun hökumət başçısı vəzifəsini tutmağa razılaşıb[26]. Ruben Vardanyan 2022-ci il noyabrın 4-də vəzifəsinin icrasına başlayıb[27].

Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidməti 2023-cü il sentyabrın 27-də Vardanyanın Dağlıq Qarabağdan Ermənistana doğru hərəkət edərkən Laçın sərhəd-keçid məntəqəsində saxlanılaraq Bakıya aparıldığını bildirib. Bu faktı Vardanyanın həyat yoldaşı da təsdiqləyib[28]. Sentyabrın 28-də Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti Vardanyanın təqsirləndirilən şəxs qismində saxlanılaraq məsuliyyətə cəlb olunması barədə məlumat yayıb. Onun Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 214-1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə), 279.3 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələrin və ya qrupların yaradılmasında və fəaliyyətində iştirak etmə) və 318.1-ci (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) maddələri ilə nəzərdə tutulan cinayət əməllərini törətməsinə əsaslı şübhələr müəyyən edilib. Ona qarşı irəli sürülən ittihama əsasən, müəyyən olunub ki, Ruben Vardanyan xarici ölkə vətəndaşı olduğu halda terror-təxribat əməlləri törətmək məqsədilə 2022-ci ilin sentyabr ayında Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini nəzarət-buraxılış məntəqələrindən kənar, qanunsuz keçərək, Azərbaycan Respublikasının Qarabağ iqtisadi rayonunda Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi əraziyə daxil olmuş, həmin ərazidə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələrin formalaşdırılması və fəaliyyətinin təşkilində, habelə idarələrə, təşkilatlara və ayrı-ayrı şəxslərə insanların həlak olmasına və digər ağır nəticələrə səbəb olan basqınlar etmiş sözügedən qanunsuz hərbi birliklərin silah, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr, hərbi texnika və əsgəri ləvazimatla təchiz edilməsində iştirak etmişdir. Bundan başqa o, pul vəsaitlərini həmin qanunsuz silahlı birləşmələrin terrorçuluq fəaliyyətinin təşkil olunmasına yönəltməklə terrorçuluğu maliyyələşdirmişdir.[29]

Törətdiyi qeyri-qanuni əməllərə görə Ruben Vardanyan 27 sentyabr 2023-cü il tarixində saxlanılaraq, ittiham elan edilməklə təqsirləndirilən şəxs qismində cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmuş, barəsində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilmişdir.[29] 2024-cü ilin oktyabrında Səbail Rayon Məhkəməsi tərəfindən qəbul edilən qərara əsasən onun həbsdə saxlanma müddəti uzadılıb.[30]

Təltifləri

redaktə

2011-ci ildə Ermənistan Prezidenti tərəfindən "Müqəddəs Mesrop Maştots", 2013-cü ildə isə Erməni apostol kilsəsinin ali mükafatı olan "Müqəddəs Qriqori İşıqlandırıcı" ordeni ilə təltif edilib.[mənbə göstərin]

Qalmaqallar

redaktə

Ukrayna tərəfindən sanksiya

redaktə

Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra Vardanyan Rusiya hərbi hava nəqliyyatında böyük rol oynayan hava yükdaşıma şirkəti “Volqa Dnepr”in idarə heyətinin üzvü roluna görə Ukrayna hökumətinin sanksiya tətbiq etdiyi şəxslər siyahısına salınıb.[31][32][33] O, Ukrayna Xüsusi Xidmət orqanları tərəfindən axtarışdadır.[34]

Troyka laundromatı

redaktə

4 mart 2019-cu il tarixində Mütəşəkkil Cinayətkarlıq və Korrupsiya Reportajı Layihəsi (OCCRP) Troyka laundromatı ilə bağlı araşdırma dərc edərək, onun 76 ofşor şirkətdən ibarət şəbəkəsi və təxminən 4.6 milyard ABŞ dollarının yuyulması haqqında məlumat verib.[35][36] Həmin vaxt Ruben Vardanyan "Troyka dialoqun" başında idi.[37][38] Onun imzası olan bir sənədə görə, o, planın bir hissəsi olan biznesə kredit vermiş, lakin OCCRP onun saxtakarlıqdan xəbərdar olduğuna dair heç bir "qəti sübut" olmadığını iddia etmişdir.[39]

OCCRP tərəfindən adı çəkilən Vardanyanın sözlərinə görə, onun bankı heç bir qeyri-münasib iş görməmiş və o zaman digər investisiya bankları kimi işləyirdi. Bununla belə, o, bankının müştərilərin adından həyata keçirdiyi hər əməliyyatdan "bilməyəcəyini" söyləmişdir.[40] Bununla belə, Litvada dövlət prokurorları tərəfindən diqqətlə yoxlanılan məlumatlar bankın köçürmələrinin yalnız yüngül şəkildə yoxlanılması ilə bağlı narahatlıq doğurur. Məlumatlar göstərir ki, Quantus adlı şell şirkəti Vardanyanın kredit kartı borclarını ödəmək üçün təxminən 500 min dollar göndərmişdir. Bundan başqa, onun həyat yoldaşı və qayınanası müvafiq olaraq 935 min avro və 900 min avro almışdır.[41]

ABŞ sanksiya layihəsi və Kremlin aləti ittihamları

redaktə

2022-ci ildə Ruben Vardanyana ABŞ Konqresi tərəfindən H.R.6422 - Putin Hesabatlılığı Aktı əsasında sanksiya tətbiq edilməsi təklif edilib.[42] Daha sonra o, Rusiya vətəndaşlığından imtina edərək Azərbaycanın separatçı Dağlıq Qarabağ bölgəsinə köçüb. Bəziləri bunun sanksiyalardan yayınma hərəkəti olduğunu desə də, Vardanyan müsahibələrində bunu təkzib edib.[43] Digər mənbələr onun Kreml tərəfindən sülh danışıqlarını pozmaq[44][45][46][47] və Rusiyanın regionda təsirini saxlamaq üçün göndərildiyini iddia edirdilər.[48][49][50][51][52][53] Onun Vladimir Putin ilə yaxın əlaqələri var və ona “Putinin pul kisəsi” ləqəbl verilib.[54][55][56][57][58][59][60][61][62]

Vardanyanın Ermənistana Tatarıstan kimi Rusiya Federasiyasının tərkibində yaşamasını təklif etdiyi də iddia edilib. Buna görə onu Ermənistanda tənqid edirdilər.[63][64][65][66][67][68]

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. Seddon, Max; Stognei, Anastasia. "Oligarch defends role in disputed enclave as Russia struggles to retain influence". Financial Times. 2023-01-18. 2023-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  2. "VARDANYAN Ruben Karlenovich". OpenSanctions.org (ingilis). 1968-05-25. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  3. AsiaNews.it. "Karabakh: Russian-Armenian oligarch Vardanyan defends Moscow's 'peacemaking' role". www.asianews.it (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  4. "Russia Refuses Support for Detained Oligarch Ruben Vardanyan". caspiannews.com (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  5. "Azerbaijan Grows Wary of Russian Oligarch Vardanyan's True Intentions in Karabakh". Jamestown (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  6. "Former Nagorno-Karabakh Armenian leader arrested amid mass exodus". POLITICO (ingilis). 2023-09-27. 2023-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-18.
  7. "Oligarch Vardanyan, Putin's associate in the Caucasus, has been blacklisted by the Ukrainian "Myrotvorets" database". newshub.ge. 2023-06-18. 2023-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-18.
  8. Whatley, Mat. "Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan Will Reduce Russia's Influence". Foreign Policy (ingilis). 2023-05-12. 2023-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  9. "Prince Charles charity link to Russian offshore network". BBC News (ingilis). 2019-03-04. 2023-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-18.
  10. Ebel, Francesca. "Exodus from Nagorno-Karabakh: 'I never imagined we would ever leave'". The Washington Post. 2023-09-27. 2023-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-24.
  11. Górecki, Wojciech. "No special status, no Armenians? The prospects for Nagorno-Karabakh in a unitary Azerbaijan". 2023-08-30. 2023-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-24.
  12. "Ruben Vardanyan: Was will der Oligarch in Berg-Karabach? - Echo der Zeit - SRF". Schweizer Radio und Fernsehen (SRF) (alman). 2023-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-18.
  13. Cutler, Robert M. "How Armenia Could Help Russia Break Sanctions". Geopolitical Monitor (ingilis). 2022-03-31. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  14. Martin, Wes. "Is Putin Preparing to Replace Armenia's Pro-Democracy Prime Minister With His Own, Un-Elected Oligarch?". townhall.com (ingilis). 2023-01-08. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  15. Свиридович, Роман. "Друг Путіна Варданян закликав вірменів взятися за зброю в Карабаху". Цензор.НЕТ (ukrayna). 2023-06-03. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  16. "All Putin's Men: Secret Records Reveal Money Network Tied to Russian Leader - ICIJ" (ingilis). 2016-04-03. 2022-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-18.
  17. "Panama Papers: Secret records reveal money network tied to Vladimir Putin". The Irish Times (ingilis). 2023-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-18.
  18. Rapoza, Kenneth. "EU Worries Russia Will Try Thwarting Lucrative Gas Deal With Azerbaijan". Forbes (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  19. "Варданян возглавил кабмин Нагорного Карабаха". 2022-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-04.
  20. "Официально". Коммерсантъ—Огонёк. 2013-11-25. 2019-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-15.
  21. "«Мне в жизни невероятно повезло с менторами»". Коммерсантъ—Огонёк. 2013-11-25. 2019-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-15.
  22. "Сын российского миллионера служит в карабахской армии". Голос Армении. 2016-04-20. 2020-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-13.
  23. "Варданян сообщил о решении отказаться от российского гражданства | Forbes.ru". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-01.
  24. "Заявление Рубена Варданяна о переезде в Арцах и о создании фронта безопасности и развития — YouTube". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-01.
  25. "Миллиардер Рубен Варданян переехал в Нагорный Карабах. Он отказался от гражданства России". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-01.
  26. "Миллиардер Рубен Варданян согласился возглавить правительство Нагорного Карабаха". www.kommersant.ru (rus). 2022-10-20. İstifadə tarixi: 2022-10-20.
  27. Российские миротворцы в Арцахе уже не внушают сторонам ни страха, ни уважения Arxivləşdirilib 2023-01-20 at the Wayback Machine // ИА Реалист, 29 декабря 2022
  28. "Экс-премьер непризнанной НКР Рубен Варданян задержан на выезде из Нагорного Карабаха". 2023-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-27.
  29. 1 2 "Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Mətbuat xidmətinin məlumatı". Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti. 28 Sentyabr 2023. 2024-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-18.
  30. "Ruben Vardanyan barədə qərar verilib". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2024-10-18. İstifadə tarixi: 2024-10-18.
  31. "VARDANYAN Ruben Karlenovich". War & Sanctions. 8 January 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 January 2023.
  32. "Under blockade, Armenians of Karabakh reopen issue of air travel". Eurasianet. 14 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 January 2023.
  33. Pop, Radu. "Oligarhul Vardanyan, aliatul lui Putin în Caucaz, care este inclus în lista neagră de baza ucraineană „ Myrotvorets"". Stiri pe surse (rumın). 2023-06-17. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  34. i24NEWS. "Russia's Vladimir Putin's wallet: Who is Ruben Vardanyan? - analysis". I24news (ingilis). 2023-09-30. 2023-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  35. OCCRP Investigation. "Кошелек российской элиты: Как устроена офшорная империя "Тройки Диалог"" [Russian Elite Finances: ‘Troika Dialog’ Offshore Empire] (Russian). Meduza. 2019-03-04. 2019-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-08.
  36. Organized Crime and Corruption Reporting Project. "The Troika Laundromat" (ingilis). OCCRP. 2019-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-08.
  37. Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  38. Fitzgibbon, Will. "Troika Laundromat reveals Russian bank's $8.8b offshore scheme - ICIJ" (ingilis). 2019-03-04. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  39. Crosby, Alan. "'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 2019-03-05. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  40. Crosby, Alan. "'Troika Laundromat' Accusations Cast Millionaire Vardanyan In New Light". Radio Free Europe/Radio Liberty (ingilis). 2019-03-05. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  41. Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  42. "H.R.6422 - Putin Accountability Act". Congress GOV. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  43. Review, Eurasia. "Russian Billionaire Renounces Citizenship, Will Move To Disputed Nagorno-Karabakh". Radio Free Europe Radio Liberty (ingilis). 2022-09-01. 2023-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-01.
  44. Rapoza, Kenneth. "EU Worries Russia Will Try Thwarting Lucrative Gas Deal With Azerbaijan". Forbes (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  45. Whatley, Mat. "Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan Will Reduce Russia's Influence". Foreign Policy (ingilis). 2023-05-12. 2023-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  46. Bugajski, Janusz. "Russia threatens the peace in the Caucasus". The Washington Times (ingilis). 2023-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  47. Pop, Radu. "Oligarhul Vardanyan, aliatul lui Putin în Caucaz, care este inclus în lista neagră de baza ucraineană „ Myrotvorets"". Stiri pe surse (rumın). 2023-06-17. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  48. Dyulgerova, Nina. "Ruben Vardanyan – Moscow's new tool for disruption the peace talks between Armenia and Azerbaijan | ССBS - Самые важные новости Кавказа и каспийско-черноморского региона". ccbs.news (ingilis). 2023-10-01. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  49. Seddon, Max; Stognei, Anastasia. "Oligarch defends role in disputed enclave as Russia struggles to retain influence". Financial Times. 2023-01-18. 2023-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  50. Kuzio, Taras. "The Kremlin's Unorthodox Sway over South Caucasus Politics". Geopolitical Monitor (ingilis). 2022-12-21. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  51. Martin, Wes. "Is Putin Preparing to Replace Armenia's Pro-Democracy Prime Minister With His Own, Un-Elected Oligarch?". townhall.com (ingilis). 2023-01-08. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  52. Свиридович, Роман. "Друг Путіна Варданян закликав вірменів взятися за зброю в Карабаху". Цензор.НЕТ (ukrayna). 2023-06-03. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  53. "Ρώσος ολιγάρχης, στενός συνεργάτης του Πούτιν, στη λίστα των personae non gratae ουκρανικής ΜΚΟ". iefimerida.gr (yunan). 2023-06-19. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  54. Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  55. Whatley, Mat. "Lasting Peace Between Armenia and Azerbaijan Will Reduce Russia's Influence". Foreign Policy (ingilis). 2023-05-12. 2023-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  56. i24NEWS. "Russia's Vladimir Putin's wallet: Who is Ruben Vardanyan? - analysis". I24news (ingilis). 2023-09-30. 2023-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  57. Garside, Juliette; Barr, Caelainn. "Banking leak exposes Russian network with link to Prince Charles". The Guardian (ingilis). 2019-03-04. ISSN 0261-3077. 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  58. Martin, Wes. "Is Putin Preparing to Replace Armenia's Pro-Democracy Prime Minister With His Own, Un-Elected Oligarch?". townhall.com (ingilis). 2023-01-08. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  59. Rapoza, Kenneth. "EU Worries Russia Will Try Thwarting Lucrative Gas Deal With Azerbaijan". Forbes (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-02.
  60. Свиридович, Роман. "Друг Путіна Варданян закликав вірменів взятися за зброю в Карабаху". Цензор.НЕТ (ukrayna). 2023-06-03. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  61. Pop, Radu. "Oligarhul Vardanyan, aliatul lui Putin în Caucaz, care este inclus în lista neagră de baza ucraineană „ Myrotvorets"". Stiri pe surse (rumın). 2023-06-17. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  62. "Ρώσος ολιγάρχης, στενός συνεργάτης του Πούτιν, στη λίστα των personae non gratae ουκρανικής ΜΚΟ". iefimerida.gr (yunan). 2023-06-19. 2023-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-04.
  63. "Արցախում չհաջողած ու հրաժարական տված Վարդանյանն ու Թանդիլյանը այժմ էլ ուզում են «փոխել Երևանի ապագան»․ գուցե Թաթարստանի մայրաքաղաք Կազանի օրինակո՞վ". www.araratnews.am (ingilis). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  64. Nelly, Babayan. ""Turning Armenia into Tatarstan was not my plan. I said that Pashinyan is doing so that RA can become a part of Russia. If it's going to happen, we must do everything to make it the lowest price:" Ruben Vardanyan". Aravot. 2023-09-14. 2023-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-24.
  65. "Մոգոյի Մեսրոպի և Թաթար Ռուբոյի «Ապրելու երկիրը» ադրբեջանական սադրանքին զուգահեռ հայտարարությամբ է հանդես եկել". Civic (amhar). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  66. "Արցախում չհաջողած ու հրաժարական տված Վարդանյանն ու Թանդիլյանը այժմ էլ ուզում են «փոխել Երևանի ապագան»․ գուցե Թաթարստանի մայրաքաղաք Կազանի օրինակո՞վ". Civic (amhar). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  67. "«Նա նույնքան բարերար է, որքան Գագիկ Ծառուկյանն էր բարերար». Հովսեփ Խուրշուդյան". ARTSAKH.news (amhar). 2022-09-09. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.
  68. "Լայն շրջանակներին «Թաթար Ռուբո» մականունով հայտնի Ռուբեն Վարդանյանը վարչապետի տիկնոջը մեղադրում է Ստեփանակերտի բունկերից դուրս չգալու մեջ, թեև պատերազմի 44 օրերին հենց ինքը՝ «Թաթար Ռուբոն» նույնիսկ Ստեփանակերտի բունկեր չի մտել". Civic (amhar). 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-01.

Xarici keçidlər

redaktə