Vanatur zımbırtikanı

Vanatur zımbırtikanı (lat. Eryngium wanaturi) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin zımbırtikan cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısna görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN B1b (i,ii,iii)+ 2ab (i,ii,iii). Azərbaycanın nadir növüdür.

Vanatur zımbırtikanı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Çətirçiçəklilər Fəsilə: Çətirkimilər Yarımfəsilə: Apioideae Triba: Saniculeae Cins: Zımbırtikan Növ: Vanatur zımbırtikanı
Beynəlxalq elmi adı
Eryngium wanaturi
Şəklin VikiAnbarda axtarışı EOL   5037982

Arealı

Türkiyənin şərqindən İranın şimal-qərbinə qədər ərazilərdə yayılmışdır.

Sinonimləri

• Eryngium woronowii Bordz.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir, boyu 40-50 sm-dir. Kökətrafı yarpaqları çox uzundur, dərivaridir, xətlidir, kənarları bütövdür. Çətirlərinin diametri 10-12 mm-dir, təpədə olan çətirləri 2-3 ədəddir. Sarğı yarpaqcıqları çiçəkdən iki dəfə uzundur və sərtdir. Meyvələri tikanlıdır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə iyun, meyvəvermə iyul aylarına təsadüf edir. Mezokserofit bitkidir. 1500-1700 m dəniz səviyyəsi hündürlüyündə yayılmışdır, tək-tək halda müşahidə edilir. Çay kənarlarında, otlu yamaclarda və subalp çəmənlərdə rast gəlinir.

Yayılması

Naxçıvanın dağlıq hissəsidir (Şahbuz rayonu — Küküdağ (Dərəboğaz), Culfa rayonu — Aracıq dağ (Xəzinədərə), Ordubad rayonu — Parağa kəndi ətrafı).

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın məhdud sahələrdə yayılması və mənfi təsirlərə məruz qalması azalma tendensiyasını sürətləndirir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen amillər və iqlim.

Mühafizə tədbirləri

Populyasiya təhlükə altında olduğundan qorunması vacibdir.