Vassafzadə Əsad Əfəndi
Vassafzadə Əsad Əfəndi ({{DVTY}} şablonu boşdur ) — Osmanlı alimi, xəttatı və şeyxülislamı. Atası Abdullah Əfəndi Sultan Osman səltənətində şeyxülislam olmuşdur.[1] Dürüst və boyun əyməz biri olan Əsad Əfəndi əsəbi xarakteri səbəbilə xalq arasında Hindi Molla olaraq anılmışdır. Sufizmə meyilli olduğu və xəttat olaraq Katibzadə Rəfi Əfəndidən icazət aldığı bilinir.
| Vassafzadə Əsad Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Salehzadə Mehmed Əmin Əfəndi |
| Sonrakı | Mehmed Şərif Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İstanbul |
| Vəfat tarixi | |
| Atası | Abdullah Vassaf Əfəndi |
Həyatı
redaktə1707-ci ildə İstanbulda dünyaya gəlmişdir. Atası Abdullah Əfəndi Sultan Osman səltənətində şeyxülislam olmuşdur. Təhsilini tamamladıqdan sonra 1730-cu ildə müdərris oldu və bir çox mədrəsələrdə dərslər verdi. Ardından 1750-ci ildə Qalata qazılığına təyin olundu və bir neçə il sonra xidmət müddətinin tamamlanması səbəbilə vəzifədən alındı. Atası Abdullah Əfəndinin 1755-ci ildə şeyxülislamlığa gətirilməsinin ardından öncə Ədirnə, qısa müddət sonra isə Məkkə qazılığına təyin edildi. Ancaq atası 6 ay sonra yaşlılığı səbəb göstərilərək vəzifədən alındı və Bursaya sürgün olundu. Atasıyla birlikdə Bursaya sürgünə gedən Əsad Əfəndi daha sonra bağışlandı və atasıyla birlikdə 1758-ci ildə Sarıyerdəki köşkdə yaşamağa başladılar.
İstanbula gəlməsinə baxmayaraq atasının siyasi rəqibləri səbəbilə uzun müddət dövlət vəzifələrindən uzaq tutuldu. Nəhayət 1768-ci ildə Anadolu qazəsgərliyinə, 1773-cü ildə isə Rumeli qazəsgərliyinə gətirildi. Hər iki vəzifədə də xidməti müddət olan 1 il qala bildi. Sultan Əbdülhəmidin ilk illərində — 1 dekabr 1776-cı ildə şeyxülislam təyin edildi. 19 aydan çox bu vəzifədə qalan Əsad Əfəndi 20 iyul 1778-ci ildə atası kimi yaşlılığı və səhhəti bəhanə göstərilərək vəzifədən alındı. Vəzifədən alındıqdan sonra öncə Nəşədabad sarayı yaxınlığındakı sahil sarayında qalan Əsad Əfəndi, daha sonra vaxtilə atasıyla birlikdə yaşadığı Sarıyer köşkündə yaşamağa başladı. Ancaq cəmi 1 həftə sonra 28 iyulda vəfat etdi və cənazəsi atasının da dəfn edildiyi Əyyubsultandakı Siyavuş Paşa türbəsinin yaxınlığına dəfn olundu.
Mənbə
redaktə- Müstakimzâde, Tuhfe, s. 711.
- Vâsıf, Târih, I, 199.
- Devhatü’l-meşâyih, s. 98 vd., 106.
- Cevdet, Târih, II, 48, 100 vd.
- Sicill-i Osmânî, I, 334.
- İlmiyye Salnâmesi, s. 546 vd.
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, IV/2, s. 497–498.
- a.mlf., "Esʿad Efendi, Meḥmed", EI2 (İng.), II, 713–714
İstinadlar
redaktə- ↑ M. Münir Aktepe, "Es’ad Efendi", İA, IV, 362–363