Veb-dizayn

Veb-dizayn (ing. Web Design) — veb-səhifələrin vizual tərtibatıdır.

Ümumdünya şəbəkədə nəşr olunan hər hansı bir resurs — gün ərzində on minlərlə istifadəçilər daxil olan qlobal informasiya portalından tutmuş, ayda iki dəfə istifadəçilərin daxil olduğu şəxsi saytların hamısı bədii əsərdir. Bu mühəndis-dizayner həllinin mürəkkəb kompleksidir. Belə əsərlərin yaradılması veb-dizayn adlanır.

Veb-dizayn mühitində siz bütün imkanlarınızı bütövlükdə göstərə bilərsininz və həm də burada əməyinizin nəticəsinin senzurası siz özünüz və sizin səhifəyə daxil olanlardır. Resursların ölçüsündə, onun məzmununda, kompanovkasında sizin üçün heç kim məhdudiyyət və hər hansı bir qəti çərçivə qoymur. Nəticədə İnternet istifadəçilərinin çoxmilliyonlu auditoriyası tərəfindən sizin yaratdığınız layihə qiymətləndirilir.

Lazım olan ləvazimatlar

Yeni layihə yaradarkən Veb-masterin işini asanlaşdırmaq məqsədi ilə onu lazım olan proqram təminatı ilə təmin etmək vacibdir. Təcrübəsi az olan Veb-masterlərin qarşısında hal-hazırda mövcud olan saysız-hesabsız proqramlar arasında özünə lazım olan proqramları seçmək və onlarla işləmək çox çətindir. Nəzərə almaq lazımdır ki, çox vaxt lazımi proqram və ya utilit haqqında məlumat olmur. Bunları nəzərə alaraq aşağıda Web-masterlər üçün lazım olan əsas proqram təminatlarının siyahısı göstərilmişdir. Bu proqramlar Microsoft Windows sistemi üçün nəzərdə tutulub.

• HTML sənədini işləmək üçün istifadə olunan redaktorlar, yəni WYSIWYG-redaktorlar: Microsoft FrontPage 98 və ya 2000, və ya FrontPage Express.
• Vektor qrafik redaktorları: CorelDRAW8, CorelDRAW9, CorelDRAW10.
• Piksel qrafik redaktorları: Adobe PhotoShop 4.0 və yuxarı versiyalar, GIMP (Linuks üçün)
• Microsoft Internet Explorer4.0 brauzeri (veb səyyahı) və yuxarı versiyalar.
• Netscape Navigator4.01 brauzeri (veb səyyahı) və yuxarı versiyalar.
• Gif-animator redaktoru: Ulead Gif Animator, Jasc Image Animator
• Macromedia redaktorları: Macromedia Flash, Macromedia Freehand, Macromedia Fotographer, Macromedia DreamWeaver.

Bu proqram redaktorlarının çoxunu Internet şəbəkəsindən pulsuz yükləmək mümkündür.

Əsas şərtlər

Veb-səhifə elə yaradılmalıdır ki, onun görünüşü mümkün qədər çox brauzerlərdə (məs., Microsoft Internet Explorer, FireFox, Opera, Safari və s.) eyni olsun. Bildiyimiz kimi istifadəçilərin çoxu İnternet şəbəkəsinə daxil olmaq üçün dial-up birləşməsindən istifadə edir, yəni modem vasitəsilə provayderə qoşulmuş "ləng" xətlərdə işləyirlər. Bu isə o deməkdir ki, verilənlərin ötürülmə sürəti çox aşağıdır. Veb-sayt yaradarkən veb-master çalışmalıdır ki, onun səhifəsi istifadəçinin brauzerinə tez yüklənsin. Bünün üçün isə bəzi şərtlər ödənilməlidir — qrafik təsvirlərin optimal yerləşdirilməsi, mətnlərin formatında hansı atributlardan istifadə edilməsi.

Nəzərə almaq lazımdır ki, çoxlu sayda müxtəlif, böyük ölçülü qrafik şəkillərdən və parlaq rənglərdən istifadə etmək heç də veb-saytın yüksək səviyyədə hazırlığından xəbər vermir, əksinə zövqsüz məhsulun yaranmasına səbəb olur. Odur ki, veb-saytın bütün səhifələri və ona daxil olmuş qrafik və interaktiv elementlər mümkün qədər minimal ölçüyə malik olmalıdırlar. Bunun üçün sayt yaradarkən xüsusi qrafik kompressorlardan, HTML sənədlərindən artıq kodların silinməsini yerinə yetirən bir sıra üsullardan istifadə edilir. Sayt daxilində idarəni asanlaşdırmaq üçün, onun anlamlı naviqasiyaya malik olması vacibdir. Belə olduqda istifadəçi kopüterinin tipindən və bu kompüterdə qurulmuş proqram təminatından asılı olmayaraq sənəd daxilində bir bölmədən digər bölməyə keçərkən heç bir çətinliklə qarşılaşmayacaq. Veb saytların yaradılması zamanı HTML kodu ilə yanaşı CSS də vacibdir ki, yaradılmış mətnə istənilən funksiya verilə bilsin.

Naviqasiya elementləri istifadəçinin maxsimal rahatlığı nəzərə alınaraq yerləşdirilməlidir. Əgər naviqasiya elementləri səhifənin yuxarı hissəsində yerləşdirilibsə və səhifənin skrollinq vasitəsilə sonuna gəldikdə bu elementlər görünməz olursa, bu halda naviqasiya elementlərinin dublikatını səhifənin sonunda da qoymaq məsləhətdir. Əgər qrafik və aktiv elementlərə istinad qoyulubsa onları mətn üzərində də qoymaq məsləhətdir, çünki bəzi istifadəçilərin brauzerləri qrafik təsvirləri işıqlandırmırlar və Java proqram elementlərini dəstəkləmirlər.

Böyük ölçülü İnternet-layihə yaratmaq üçün artıq bir Veb-master kifayət deyil. Buraya böyük bir qrupun cəlb ediməsi vacibdir ki, müəyyən hissə dizayla məşğul olur, proqram və redaktə işləri isə qrupun digər üzvlərinə tapşirılır. Digər əsas məsələ isə veb-layihədə səhifələrin avtomatik yaradılmasıdır, yəni serverə FTP protokolları vasitəsilə 20 səhifədən ibarət saytı yükləmək olar. Sayt 200 və ya daha artıq səhifədən ibarət olarsa və səhifələrin gündəlik təzələnməsi vacibdirsə bu zaman şablonlaşdırma sistemindən istifadə edilir.

Şablonlaşdırma hər hansı səhifənin və orada yerləşən verilənlərin maketinin yaradılması və qurulması qaydalarını qəbul edən texnoloqiyadır. Başqa sözlə şablonlaşdırma veb-səhifənin əsas tərkib hissələrə bölünməsini (dizayn, verilənlər və proqram hissələri) və bölünmüş hissələrinin bir yerə yığılmasını təyin edir.[1]

Peşələr

Veb-saytın yaradılmasında iki əsas peşə iştirak edir: veb-dizayner və veb-inkişaf etdiricisi, bu iki peşə adamların tez-tez veb-saytın yaradılması prosesində yaxın əməkdaşlıq etdiyi olur. Veb-dizaynerlər vizual aspekt üçün məsuliyyət daşırlar ki, bu sayta aid layout, rənglər paleti və tipograqiya daxildir. Veb-dizaynerlər həmçinin HTML və CSS kimi markirovka dilləri haqqında praktiki biliklərə sahib olmalıdırlar, lakin bunun dərəcəsi müxtəlif veb-dizaynerlər arasında fərqlənə bilər. Xüsusilə kiçik təşkilatlar üçün bir şəxs bütün veb-səhifəni planlaşdırmaq və proqramlaşdırmaq üçün lazımi bacarıqlara malik olmalıdır, hələ kiçik təşkilatlar veb-dizayner yalnız vizual aspekt üzrə məsuliyyət daşıya bilir.

Veb-saytın inkişaf etdirilməsi ilə əlaqəli ola biləcək digər iş yerləri aşağıdakılardır:

• Saytın vizual elementlərini yaratmaq üçün qrafik dizaynerlər, məsələn, loqo, şablonlar və düymələr
• UX Dizayneri, istifadəçilərə yönəlmiş dizayn aspektlərini əhatə edir. UX dizaynerlərinin işi dəstvəkaları, prototiplər, istifadəçi flux-sxemaları, spesifikasiya və texniki məlumatlar, veb-saytlar və proqramlar, layoutlar, təqdimatlar, şəxsiyyətlər, istifadəçi profiləri, video və dərəcəsinə əsaslanaraq hesabatlar
• SEO-inkişaf etdiricilərini axtarış və məsləhət göstərmək üçün düzgün kəlmələri araşdırmaq və müəyyən bir veb-sayta əlavə etmək və bu veb-saytı çox migvari axtarış sistemlərində daha əlçatan və axtarılan edir
• Internet-kopirayterlər veb-saytın hədəf auditoriyasını cəlb etmək üçün səhifənin yazı kontentini yaratırlar
• İnternetin marketinq mütəxəssisləri saytın çoxlu auditoriyaları cəlb etmək üçün strateji tədbirlərlə internetin varlığını və internet marketinq metodlarını istifadə edərək saytı dəstəkləyirler

Həmçinin bax

• İnternet
• Veb səyyah