Vladimir Markovnikov

Markovnikov Vladimir Vasilyeviç (rus. Владимир Васильевич Марковников; (13 dekabr (25 dekabr) 183729 yanvar (11 fevral) 1904) — elmi məktəbin əsasımı qoyan, rus kimyaçısı. Butlerovun kimyəvi strukturu nəzəriyyəsi üzrə işləyərək o, atomların orqanik birləşmələrdə bir birinə nüfuzunu araşdırdı və orada bəzi müntəzəmlərir tapdı (o cümlədən, oksigensiz turşların iki və üç qat əlaqəli doymamış karbohidrogenlərə qaydasını keşvetdi. 1869-cu ildə bu qayda onun şərəfinə adlandırıldı). O, 1865-ci ildə yağ turşuların izomeriyasını kəşf etdi. 80-ci illərin əvvəlindən qafqaz neftini tədqiq edirdi, sikloalkanları kəşf etdi. Rusiya İmperiyasının kimyəvi sənayənin inkişafına təsir etdi. Rus kimyə cəmiyyətinin (1868) əsas qoyuculardan biri idi. Memar Nikolay Markovnikovun atası.

Vladimir Markovnikov Vasilyeviç
Владимир Васильевич Марковников
Doğum tarixi
Doğum yeri Rusiya İmperiyası Rusiya imperiyası, Knyaginino
Vəfat tarixi (66 yaşında)
Vəfat yeri Rusiya İmperiyası Rusiya imperiyası, Moskva
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı Rusiya İmperiyası Rusiya imperiyası
Elm sahəsi Kimya
İş yerləri
Alma-mater Kazan Dövlət Universiteti
Təhsili Kazan Dövlət Universiteti
M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti
Elmi rəhbəri Aleksandr Butlerov
Tanınmış yetirmələri İvan Kablukov
Nikolay Demyanov
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

Markovniklər sülaləsin sənədlərinə görə, Vladimir Vasilyeviç Markovnikov 1837-ci ildə dekabrın 13 (25)-də, Knyaginin şəhərində (günümüzdə Nijeqorod vilayətin Knyaginino şəhəri) Belyov yeger polkunun poruçikin, V.V.Markovnikovun ailəsində anadan olub. Lakin, onun həyat dövründə yazılan bioqrafiyada yazılmışdı ki, onun doğum yeri 18371838 illər arasında Belyov yeger polkunun qaldığı yerdə, Çernoreçye qəsəbəsində (günümüzdə Nijeqorod vilayətin Dzerjinsk şəhəri) idi. Bundan sonra onu İvanovskoye qəsəbəsindəki atasının evinə apardılar. Həmin yerdə o öz uşağlıqını keçirdi.

  • 1849 — Nijeqorod dvoryan institutunda təhsilini almağa başladı.
  • 1856 — Gimnaziya siniflərini bitirib, Kazan Universitetin qanunşünaslıq fakultəsinə qəbul olundu.[1].
  • 1860 — Kazan Universitetini qutardı (təhsil prosesində təbii elmlər bölməsinə keçdi və orada Aleksandr Butlerovun leksiyalarnı dinləyirdi). Universetdə professorluğa hazırlaşmağa qalıb, laborant kimi universitetin kimya laboratoriyasında işləyirdi.
  • 1864 — «Üzvi maddələrin izomerləri haqqında» dissertasiyanı müdafiə etdi. Orada yağ turşularında izomerlərin varlığın problemi müzakirə edilirdi. Markovnikov sübut etdi ki, bu cür izomerlər mövcuddurlar. O, iki ilə xaricə göndərildi, əsasən AlmaniyaAvstriya labaratoriyalarında işləyirdi.
  • 1867 — Kimya kafedrasında privat dosent kimi seçilmişdi və müəllimlik fəaliyyətinə başladı.
  • 1869 — «Kimyəvi birləşmələrdə atomların bir birnə nüfuzu barədə məlumat» doktor dissertasiyasını müdafiə edib və kimya kafedrasının zaprofessoru olub.
  • 1870 — Kazan Universitetin professoru.
  • 1872 — Novorossiysk Universitetin professoru kimi seçilib və orada ümumi kimya praktiki dərslikləri aparırdı. Tezliklə Moskvaya köçmüş, orada isə Moskva Universitetin kimya labaratoriyasının müdiki olub.
  • 1873 — Moskva Universitetinin professoru olub.
  • 1877 — Hərbə göndərilib, ordaki hospitallarda dezinfeksiya işlərinə nəzarət edirdi.
  • 1878 — Kursk hospitalda inspeksiya zamanı tifnən xəstələndi.
  • 1892 — Əməkdar professoru elan edilib..
  • 1893 — Labaratoriya başlığını Nikolay Zelinskiyə ötürdü, amma hələ də Moskva Universitetin Fiziki Riyaziyyət fakultəsində leksiyaları verməyə davam edirdi.

Kəşflər və nailiyyətləri

redaktə
  • 1869 — Ədatən əlaqələrin, əvəzetmə və genişləndirilməsi və izomerasiyaların maddənin kimyavi strukturdan aslı axma istiqamətlərin haqqında quralı formullaşdı. İndi bu qural Markovnikov quralı kimi bilinir
  • 1879 — Q. Krestovnikov ilə tsiklobutanedicarbon turşusun sintezi birinci dəfə elədi.
  • 1883Üzvi maddələrin yeni sinifi – naftenləri kəşf etdi.
  • 1889 — Birinci dəfə suberonu aldı.

İstinadlar

redaktə
  1. Из биографии Марковникова Arxivləşdirilib 2021-03-02 at the Wayback Machine на сайте исторического факультета МГУ.