Qaraçayevsk

Qaraçayevsk
Qaraçayevsk
	abq. Карачаевск, Къарча къала,; kab.-çərk. Карачаевск,; qaraç.-balk. Къарачай шахар,; noq. Карачаевск
	Gerb
	43°46′ şm. e. 41°54′ ş. u.
Ölkə	Rusiya;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1927
Sahəsi	11,84 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	900 m
Saat qurşağı	UTC+03:00;
Əhalisi
Əhalisi	20.828 nəf. (2020);
Rəsmi dili	Abazin dili,; Qaraçay-balkar dili,; Noqay dili,; Kabardin-çərkəz dili,; rus dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 87879
Poçt indeksi	369200, 369201, 369221, 369238, 369241
Digər
	karachaevsk.info
	Qaraçayevsk
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qaraçayevsk (abq. Карачаевск, Къарча къала, kab.-çərk. Карачаевск^[2]^[3]qaraç.-balk. Къарачай шахар, noq. Карачаевск) — Rusiya Federasiyası, Qaraçay-Çerkesiya Respublikasında respublika tabeli şəhər. Qaraçay rayonunun inzibati mərkəzi (rayon ərazisinə daxil deyildir).

Coğrafiyası redaktə

Qaraçayevsk şəhəri üç çayın birləşdiyi yerdə: Kuban, Teberda və Marı, dəniz səviyyəsindən təxminən 870 metr yüksəklikdə yerləşir. Qaraçaevskin sahəsi 1184 ha-dır. Şəhərin iqlimi mülayimdir. Günəşli günlərin çox olması ilə xarakterizə olunur. Orta illik rütubət 70 %-dir. Şaxtasız dövr 175 gün davam edir. Küləklər və dumanlar nadir görülür. Orta illik temperatur +8 °C təşkil edir. Qış isti, az qar keçir. Qışda orta temperatur −2,2 °C-dir. Yayda güclü istilər müşahidə edilmir, orta temperatur + 16.9 °C təşkil edir. Payız isə isti, quru, günəşli və sakit keçir. Payızda orta temperatur +9 °C təşkil edir.

Tarixi redaktə

Dağlıq Qaraçayda şəhər quruculuğunun təşəbbüskarı Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti Regional Şurasının İcraiyyə Komitəsinin sədri (1922-1926-cı illərdə rayon icra komitəsinə rəhbərlik etmişdir) Qurman Kurdciyev olmuşdur. Təşəbbüs bəzi məlumatlara görə Qaraçay kəndlərinin nümayəndələrindən olan ağsaqqallar şurası tərəfindən təsdiqlənmişdir. Sonra Qaraçay-Çərkəz MV-nin daxil olduğu Şimali Qafqaz diyarının icraiyyə komitəsinin birinci katibi Anastas Mikoyan^[7] tərəfindən dəstəklənmişdir (o, 1926-cı ilin avqustuna qədər diyara rəhbərlik etmişdir). Yeni şəhərin təməlində ilk atılan ilk daş guya 1926-cı ildə indiki şəhər xəstəxanasının yerləşdiyi ərazidə olmuşdur^[8].

1926-cı ilin aprelində qaraçay-Çərkəz MV-dən Qaraçayev Muxtar Vilayətinin ayrılması nəticəsində yeni şəhər regional mərkəzinə çevrilməli idi. 17 dekabr 1926-cı il siyahıyaalınmasına əsasən, mərkəzinin inşasında 117 ailədə 157 nəfər (116 kişi və 41 qadın) yaşayırdı, onlardan 120 nəfəri rus (76.4%), 8 nəfər alman (5.1%), 8 nəfər ukraynalı (5.1%), 21 nəfər isə digər millətlərin (13.4%) nümayəndələri olmuşdur. Tikinti sahəsi inzibati cəhətdən Kamennomost Kənd Sovetliyinə daxil ərazi olmuşdur.

Əhali redaktə

Urbanizasiya

2019-cu il 1 yanvar tarixinə əsasən Rusiyanın 1115 şəhəri arasında əhalisinin sayına görə 644-ci yerdədir. Əhalisinin sıxlığı — 1777,62 nəf./km².

Milli tərkib

2002-ci il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir^[9]:

xalq	say, nəf.	ümumi əhaliyə olan nisbət, %
qaraçaylılar	16 077	72,7 %
ruslar	3 610	16,3 %
osetinlər	658	3,0 %
çərkəzlər	299	1,4 %
noqaylar	239	1,1 %
tatarlar	209	0,9 %
ermənilər	152	0,7 %
abazinlər	144	0,7 %
ukraynalılar	130	0,6 %
digərləri	595	2,7 %
ümumi	22 113	100 %

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir^[10]:

xalq	say, nəf.	ümumi əhaliyə olan nisbət, %
qaraçaylılar	17 546	81,67 %
ruslar	2 434	11,33 %
osetinlər	386	1,80 %
çərkəzlər	179	0,83 %
tatarlar	163	0,76 %
ukraynalılar	102	0,47 %
ermənilər	95	0,44 %
digərləri	495	2,30 %
bildirməyənlər	83	0,39 %
ümumi	21 483	100 %