Vikipediya

Vasili Adodurov

Vasili Yevdokimoviç Adodurov (rus. Васи́лий Евдоки́мович Адоду́ров; 15 (26) mart 1709[2] və ya 26 mart 1709[3], Veliki Novqorod[2] – 5 (16) noyabr 1780[2] və ya 16 noyabr 1780[3], Moskva) — Rusiya riyaziyyatçı, filoloqu, rusşünası, Peterburq Elmlər Akademiyasının müəllimi, adyunktu (1733) və fəxri üzvü (1777), Moskva Universitetinin kuratoru.

Vasili Adodurov
Doğum tarixi 15 (26) mart 1709[2] və ya 26 mart 1709(1709-03-26)[3]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 5 (16) noyabr 1780[2] (71 yaşında) və ya 16 noyabr 1780(1780-11-16)[3] (71 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Lazarev qəbiristanlığı[d]
Elm sahələri həndəsə, riyaziyyat[1]
İş yerləri
Üzvlüyü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı redaktə

Vasili Adodurov 15 mart 1709-cu ildə Rusiya imperiyasında, Novqorod şəhərində əsilzadə ailəsində anadan olmuşdur. O, 1723–1726-cı illərdə Moskva Akademiyasında (1775-ci ildən Slavyan-Yunan-Latın Akademiyasında), sonra Akademik Universitetdə (1731-ci ildən tərcüməçi) təhsil almışdır. Adodurov Qotlib Bayerin elmi əsərlərini alman dilindən tərcümə etmişdir (Gerhard Millerin redaktorluğu ilə nəşr edilmişdir); Leonard Eylerin rəhbərliyi altında riyaziyyatı öyrənmişdir. O, 1-dən hər hansı bir seçilmişə ardıcıl olaraq alınan natural ədədlərin kublarının cəminin bu eyni ədədlərin cəminin kvadratına tam bərabər olduğu bir teorem tərtib etmişdir [13 + 23 + 33 + ... = (1 + 2 + 3 + ...)2]. Adodurov 1731-ci ildə Erenreyx Veys­ma­nın alman-latın-rus lüğəti haqqında qısa bir esse tərtib etmişdir (rus dilində yazılmışdır; 1750-ci ildə M. Qröninq tərəfindən isveç dilində nəşr edilmişdir). O, 1733-cü ildən ali riyaziyyat kafedrasının adyunkturasıdır. Adodurov Eylerin əsərlərini tərcümə etmişdir (Arifmetika üçün qısa bələdçi, 1740; İnteqral hesablama haqqında diskurs, nəşr olunmamışdır). O, 1735-ci ildən Rusiya Elmlər Akademiyasının "baş verən tərcümələrdə pis dilin düzəldilməsi" iclasının üzvü olmuşdur. Adodurov 1736-cı ildən Mixail Lomonosovun da olduğu Akademik Universitetin tələbələrinin təhsili və təlimi ilə məşğul olmuşdur. O, 1737-1741-ci illərdə fizika kafedrasında adyunkt olmuşdur. Adodurov Georq Kraftın "Sadə və mürəkkəb maşınların biliyinə qısa bələdçi" əsərini tərcümə etmişdir (1739). O, 1739-cu ildə kabinet katibinin tərcüməçisi Artemi Volınski, onun işi üzrə 1740-cı ildə istintaq altında idi və azad edilmişdir. Adodurov 1741-ci ildən heroldmeyster ofisinin eksperti, 1753-1755-ci illərdə heroldmeyster olmuşdur. O, gerblərin hazırlanmasında iştirak etmiş, layihələr yaratmış və zadəgan ailələrinin gerblərini şəxsən çəkmişdir. Adodurov heraldika, şəcərə və tarixə aid kitablar toplamışdır.[4]

İrsi redaktə

Adodurovun anadan olmasının 300 illiyində Heraldik Rəssamlar Gildiyası "Adodurov" mükafatını təsis etmişdir. Mükafat Rusiya heraldika tarixində heraldika və herbalizm sahəsində xidmətlərini tanıyan ilk peşəkar mükafat olmuşdur.

İstinadlar redaktə

  1. ↑ 1 2 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  3. ↑ 1 2 3 4 АДОДУРОВ Василий Евдокимович // Словарь русских писателей XVIII века. Выпуск 1: А—И (rus.). / под ред. А. М. Панченко 1988. С. 21–23. ISBN 5-02-027972-2
  4. ↑ А. Ю. Андреев. АДОДУ́РОВ Arxivləşdirilib 2022-06-19 at the Wayback Machine.

Əlavə ədəbiyyat redaktə

  • Ададуровы  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
  • Ададуров Василий Евдокимович // Математический энциклопедический словарь. — М.: Советская энциклопедия, 1988 (на сайте math.ru)
  • Ададуров В. Е. Письмо к графу Н. И. Панину от 9 февраля 1748 г. // Русский архив. — 1875. — Кн. 1. — Вып. 3. — С. 370-372.
  • Успенский, Борис Андреевич. Первая русская грамматика на родном языке: (Доломоносовский период отечественной русистики) (11000 nüs.). М.: Наука. Институт русского языка АН СССР. 1975. — издание грамматики Адодурова.
  • Федорченко В. И. Императорский дом. Выдающиеся сановники. 1. Красноярск: БОНУС. 2003. ISBN 5-7867-0046-1.
  • Андреев А. Ю.. АДОДУРОВ (Ададуров) Василий Евдокимович // Императорский Московский университет: 1755—1917 (энциклопедический словарь). А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков. М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН). 2010. 13—14. ISBN 978-5-8243-1429-8.

Xarici keçidlər redaktə

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vasili_Adodurov&oldid=7192100"