Mekonq çayı: Redaktələr arasındakı fərq

'''Mekonq''' (Laosca «Qanq sularının anası»<ref>[http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/7048/ Матерь вод: вверх к Тибету | Журнал | Вокруг Света]</ref> vyetnamca. «On əjdaha çayı»<ref name=autogenerated1>[http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/7010/ Вверх по реке девяти драконов | Журнал | Вокруг Света]</ref>) — çay [[Çin]], [[Laos]], [[Tayland]], [[Kamboca]] və [[Vyetnam]] ərazilərindən axır. Bir çox yerlərdə dövlət sərhədlərini təşkil edir. [[Hind-Çin]] yarımadasının ən böyük çayıdır. Uzunluğu 4500 &nbsp;km, hövzəsinin sahəsi isə 810,000 &nbsp;km² təşkil edir<ref>Dünyanın kiçik atlası. QUQK SSRİ, М., 1983</ref>.

Çay öz mənbəyini [[Çin]]ində yerləşən Tibet öndağlığından götürür. Yuxarı axarlada çinlilər çayı ''Dza-Çu'' ({{lang-zh||扎曲|Záqū}}), orta axarlarda (Çin ərazisində) ''Lansanszyan'' adlandırırlar. Çay öz suyunu [[Cənubi Çin dənizi]]nə tökür və mənsəbdə delta əmələ gətirir. Əsas qolları: Mun, Tonlesap (sağdan) və San (soldan).

Çay yuxarı və orta axarlarda dərin dərələrlə axır. Mekonq ardıq Kamboca düzənliyindən mənsəbə qədər düzənliklərlə hərəkət edir. Mekonq düzənliyinə çıxa hissədə əsrasəngiz [[Kxon şəlaləsi]] yerləşir (21 m). Sonuncu şəlalə [[Kamboca]]nın Kartex şəhəri yaxınlığındadır. [[Pnompen]] şərindən cənubda çay sahəsi 70000 &nbsp;km² olan delta əmələ gətirir. Deltada çay kiçik qollara ayrılır. Onlar xüsusi ilə iki böyükdür. Sağ hissədən axan iri qol Tonlet adlanır. Axının ¾ hissəsi bu qolla dənizə axır. Delda 600 &nbsp;km dənizin daxilinə irəliləyib. İl ərzində delta 80-100 metr dənizin daxilinə genişlənir. Deltada çayın kənarları [[Manqrov|manqrov]] meşələri ilə örtülüdür.

Çayın əsas qidalanma mənbəyi yağışlardır. Bununla belə yuxarı axarlarda qar və buzlaqlardan qidalanır. Suyun ən yüksək səviyəsi avqustda, orta səviyəsi oktyabrda, ən aşağı səviyə isə apreldə müşahidə edilir. Çay yatağının dərinliyi yuxarı axarlarda 10-1510–15 m, deltada isə 10 m təşkil edir. Çayın su sərfiyyatı Vyetnamda 4.6 min m³/s, ən yüksək sərfiyyat deltada müşahidə edilir. Çayın ancaq yuxarı axarlarda donur. Buzlanma 1-2 ay müddətində davam edir.

Çayın axınına və səviyəsinə [[Tonlesap]] gölü təsir göstərir. Göldən eyni adlı çay Mekonqa tökülür. Çayın gürsulu dövrü iyundan noyabra, az sulu dövrü isə noyabrdan iyuna qədər dacam edir.

Mekonqun aşağı axarları boyun ərazilər əkinə cəlb edilib. Xüsusi ilə burada düyü əkilir. Çayın hidro enerjisi 75 milyon kvt olmasına baxmayaraq demək olar ki, istifadə edilmir.

Mekonq çayı 700 &nbsp;km məsafədə gəmiçilik üçün yararlıdır (daşqınlar zamanı isə 1600 &nbsp;km).