İnternet: Redaktələr arasındakı fərq

'''İnternetdə''' vahid idarəetmə sentri yaxud vahid zavucluq yoxdur. Buna baxaraq, şəbəkənin belə təşkili əslində dərindən düşünülmüş struktur deməkdir. Bu struktur [[169|1960]]-cu ildə ABŞ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən işlənmiş ARPAnet layihəsi çərçivəsində qurulmuş və on minlərlə dünya proqramçılarının kollektiv şüuru ilə getdikcə inkişaf etdirilmiş və mükəmməlləşdirilmişdir. Gələcək şəbəkənin strukturuna ilk addımlardan başlayaraq informasiyanın nəqlinin etibarlılığı və yuksək səviyyəli qəzaya qarşı müqavimət əsas rol oynayır. Bu gün İnternet demək olar ki, dünyanın bütün ölkələrini əhatə edir və onun istifadəçilərinin sayı getdikcə artır.

 

 

Bu tarix internetin dünyada ilk dəfə meydana gəldiyi tarix hesab olunur. Artıq 1971-ci ildə 15 müxtəlif obyektlərdə olan kompüterləri vahid şəbəkədə birləşdirmək mümkün olmuşdu. Bu sistemin adı ilk illər [[ARPANET]] olmuşdu. 1972-ci ildə ARPANET vasitəsilə elektron məktub göndərilməsinə imkan verən program yaradıldı. İlk dəfə olaraq @ işarəsi elektron poçt ünvanlarında işlədilməyə başlandı və 1980-ci ildə bu işarə Beynalxalq standart kimi təsdiqləndi. 1973-1974-cü illərdə [[TCP/İP]] protokolu meydana çıxdı. TCP/İP protokolları ARPANET-in əsas qurucularından olan [[Robert Ken]] və [[Vindon Serf]] tərəfindən təklif olunub. TCP/İP protokolu 2 rabitə protokolundan ibarətdir. Transmission Control Protocol ötürməyə nəzarət protokolu – verilənlərin ötürülməsinə nəzarət edən protokol və İnternet Protocol yəni internet protokolu. 1980-ci ildə [[DNS]] yaradıldı. 1985-ci ildə ABŞ milli elm fonduna məxsus [[NSFNET]] – Milli elm fondu şəbəkəsi yaradıldı. Həmin ildə ilk dəfə olaraq 56 kb/saniyə sürətilə informasiya ötürülməsinin üsulu tapıldı. Növbəti ildə isə informasiya ötürülməsi üçün 1,5 Mb sürət əldə edildi. Lakin ilk illərdə bu sürəti qlobal olaraq hər yerdə deyil, yalnız laboratoriya daxilində tətbiq etmək olurdu.

 

 

==İnternet Azərbaycanda==

— Lokal şəbəkələri və fərdi istifadəçiləri birləşdirən şəbəkə [[Qlobal şəbəkə]] və ya WAN (Wide Area Network) adlanır.

 

 

 

 

 

Sizin İnternetə qoşulmanızı, məktublarınızın göndərilməsini, alınmasını və qorunub saxlanmasını təmin edən təşkilat internet-provayder adlanır. İnternet-provayder İnternetlə bağlı başqa xidmətlər də göstərir. İnternetdə sizin kompüterin identifikasiyası, yəni müəyyənləşdirilməsi üçün provayder tərəfindən ona [[IP|IP-ünvan]] təyin edilir. IP-ünvan, hər birisi səkkiz ikilik rəqəmdən ibarət olan dörd qrupdan ibarətdir, və çox zaman onluq şəkildə yazılır. Məsələn: 255.255.100.123 . Burada axırıncı (dördüncü) rəqəmlər qrupu şəbəkədə kompüterin nömrəsini, üçüncü qrup isə şəbəkənin nömrəsini göstərir.

* [[.de]] - [[Almaniya]]

 

İnformasiyanın texniki vasitələrin köməyi ilə nəqli, saxlanması və işlənməsi zamanı, o, ikilik kod da, yəni sıfırlar və birlərin ardıcıllığı kimi təsvir edilir. İnformasiyanın ən kiçik ölçü vahidi '''bitdir'''. 1 bit - bir ikilik movqeyin daşıdığı informasiyanın miqdarıdır. 8 bit bir bayta bərabərdir.

1 Kbayt = 1024 bayt;

 

 

1 Gbayt = 1024 Mbayt; 1000 000 000 bayt = 109 bayt

 

1 Tbayt = 1024 Gbayt. 1000 000 000 000 bayt = 1012 bayt

 

İnformasiyanın nəqli zamanı onun sürəti saniyədə bitlə və ya saniyədə impulsla (bod (boud)) ölçülür. yrryr

 

Klaviaturada Enter düyməsini basın. Göstərilmiş ünvana əsasən Web-səhifə axtarılan zaman pəncərənin aşağısında yerləşən məlumat sətrində yüklənən səhifənin IP-ünvanı, sənədin adı və sair göstərilir.

 

[[URL]] -ünvanlarala yanaşı əlaqə və ya hiperəlaqələrdən də istifadə olunur. Bu istinadlar adətən rəngli mətn, işarə, rəsm şəklində olur, çərçivəyə də alına bilər.

Səhifənin sol tərəfindəki mətnə diqqət yetirin. Şəkil və ya mətnin hiperistinad olub olmadığını yoxlamaq üçün mausun göstəricisini onun üzərinə gətirin. hiperistinadın üzərinə gətirildikdə göstərici görünüşünü dəyişərək, məsələn, əl şəklini ala bilər. Məlumat sətrində bu zaman istinadın URL-ünvanı göstərilir.

 

 

Web-səhifə demək olar ki bütün hallarda bir neçə əlaqəli HTML-sənəddən ibarət olur. Hiperəlaqələrlə və eləcə də vahid mövzu, müəllif və sairlə biri birinə bağlı olan bir qrup Web-səhifəyə Sayt (Site) deyilir.

 

== İnternetdə Dil ==

 

== Xidmətləri ==

 

* "Kommunikasiyalar üzrə dialoq, müzakirələr və konsensusun əldə olunmasını təşviq etdiyinə" görə İnternetin namizədliyi Nobel Sülh Mükafatı nominasiyası üzrə irəli sürülüb. "Nobel" sülh mükafatının alınması üçün Qlobal Şəbəkənin namizədliyini tanınmış "Wired" jurnalının İtaliyadakı nəşriyyatı irəli sürüb. Jurnal hesab edir ki, dünyada inqilab yaradan internet demokratiyanın yayılması istiqamətində mühüm rol oynaya bilib. Şəbəkənin namizədliyini 2003-cü ilin "Nobel" mükafatı laureatı Şirin Ebadi və onkologiya sahəsində tədqiqatları ilə tanınan italiyalı cərrah Umberto Veronezi dəstəkləyiblər. "Wired" Qlobal Şəbəkənin 2010-cu ilin sentyabr ayında keçiriləcək "Nobel" sülh mükafatına laureat kimi dəstəklənməsi üçün kampaniyaya da başlayıb<ref>[http://lent.az/news.php?id=22647 "Nobel" mükafatına virtual namizəd!]</ref>.

* [[Finlandiya]] hər bir insanın internetə çıxış hüququnu qanuniləşdirən ilk ölkədir. Belə ki, [[Finlandiya]]da istənilən insan üçün bu, qanunda nəzərdə tutulmuş hüquq sayılır. Qanun [[2010]]-cu il iyulun 1-dən etibarən internet-provayderlərin üzərinə bütün vətəndaşlara genişzolaqlı internetə çıxışı təmin etmək öhdəliyi qoyub<ref>[http://milli.az/news/world/15548.html Finlandiyada internetə çıxış qanuniləşdirildi]</ref>.

 

* [http://www.internet.com/ İnternet]

* [http://www.microsoft.com/ Microsoft saytı]

 

==Həmçinin bax ==