Xaya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k düzenleme using AWB
Sətir 27:
== Xaya artımı ==
'''Xaya artımı''' ({{lang-la|epididymis}}) — retortaya bənzər bir üzvdür. Genez cəhətcə tam ayrı olub fizioloji və anatomik cəhətcə xaya ilə sıx rabitədədir. Bunun qalınlaşmış yuxarı ucu — xaya artımı başı — {{lang-la|caput epididymidis}}, orta hissəsi — xaya artımı cismi — {{lang-la|corpus epididymidis}} və nazik aşağı ucu — xaya artımı quyruğu — {{lang-la|cauda epididymidis}} adlanır.
Xaya artımının yuxarı ucunda xaya artımı appendiksi — {{lang-la|appendix epididymis}} yerləşmişdir. Bu armudabənzər, 3,0  mm böyüklükdə, sulu maye ilə dolubir qovuqcuq kimidir və özü də orta böyrəyin rudiment halında qalmış qalığıdır. Divarları nazik birləşdirici toxumadan təşkil olunmuşdur və daxili səthi silindrəbənzər epitel ilə örtülüdür. Xaya artımı appendiksinə ancaq 30% hallarda təsadüf olunur.
 
== Quruluşu ==
Sətir 36:
# Düz toxum borucuqları — {{lang-la|tubuli seminiferi recti}},
# Xaya toru — {{lang-la|rete testis (rete testis Halleri — BNA)}}
Qıvrım toxum borucuqları silindrəbənzər olub, diametri 0,1-0,2  mm, uzunluğu 30-70 sm olub, miqdarı hər paycıqda 3 ya da 4-dür. Beləliklə ümumi sayı hər xayada 600-1200 arasında olur. Bunlar paycıqların əsasından başlayaraq artıq dərəcədə qıvrılır və qonşu borucuqlarla anastomozlaşır. Hər paycığın qıvrım borucuqları xayanın orta divarına yaxınlaşdıqca istiqamətini dəyişib bir düz borucuğa keçir; beləliklə düz borucuqların miqdarı xaya paycıqlarının miqdarına müvafiqdir. Düz borucuqlar qısa və diametrləri kiçik (təxminən 20-25 mikron) olur. Bunlar orta divara daxil olaraq bir-biri ilə birləşir və nəticədə xaya torunu — {{lang-la|rete testis (rete testis Halleri — BNA)}} əmələ gətirir. Xaya torunu təşkil edən borucuqlar çox geniş olub, toxum üçün bir ambar vəzifəsini ifa edir.
Qıvrım toxum borucuqlarının divarı iki təbəqədən təşkil olunmuşdur: bir neçə fibroblastlardan ibarət xarici və çoxqatlı epitel qismindən ibarət daxili epitel təbəqəsi və ya toxum epiteli — {{lang-la|epithelium seminale}}. Toxum epiteli iki qismə bölünür: bir qismi (spermatogen epitel) toxum mənşəyində — spermatogenezdə iştirak edərək toxuma çevrilir, digər qismi isə Sertoli hüceyrələri adını alaraq istinad və qidalandırıcı vəzifə ifa edir. Toxum epitelindən toxum əmələ gəlməsinə spermatogenez deyilir. Toxum — {{lang-la|spermatozoom}} 50-60 mikron uzunluğunda olub üç hissəyə: baş, boyun və quyruğa bölünür. Toxumun əmələ gəlməsi büluğ dövründə ({{lang-la|pubertas}}), yəni 15 yaşından başlayaraq 50-60 yaşına kimi davam edir.
== Yaş və fərdi xüsusiyyətləri ==
Sətir 56:
== İstinadlar ==
<references/>
 
[[Kateqoriya:Anatomiya]]
[[Kateqoriya:İnsan anatomiyası]]