Şirvan xalçaçılıq məktəbi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k düzenleme using AWB
Sətir 2:
'''Şirvan xalçaçılıq məktəbi''' — [[Azərbaycan]] xalçaçılıq məktəblərindən biri.
 
Şirvan məktəbi gözəl xalçaları ilə məşhurdur. [[Şirvan]] Azərbaycanın qədim tarixi bölgələrindən biridir. Bütün mümkün xalçaların toxunması yerli əhalinin həm oturaq, həm də köçəri hissəsi tərəfindən geniş yayılmışdır. Şirvan məktəbinə Şirvan rayonunun [[Şamaxı]], Qobustan ([[Mərəzə]]), [[Ağsu]], [[Kürdəmir]] kimi şəhər və rayonlarında toxunan xalçalar aiddir. Bu məktəb özündə 25 kompozisiya cəmləşdirir. Bura həmçinn öz bədii və texniki xüsusiyyətləri ilə oxşar olan Səlyan xalçaları da daxildir. Şirvan xalçaları mürəkkəb təsvirləriylə və çoxlu miqdarda insan, quş, məişət təsvirləri ilə xarakterizə olunur.
 
Şirvan xalçaçılıq məktəbi [[Şamaxı]], [[Mərəzə]], [[Ağsu]], [[Kürdəmir]], [[Qazıməmməd]] ([[Hacıqabul]]), [[Göyçay]] və onların ətraf kəndlərini əhatə edir. Şirvan qrupuna "[[Mərəzə xalçası]]", "[[Qobustan xalçası]]", "[[Şirvan xalçası]]", "[[Kürdəmir xalçası]]", "[[Şilyan xalçası]]", "[[Şirəlibəy xalçası]]", "[[Çuxanlı xalçası]]","[[Bico xalçası]]", "[[Sor-Sor xalçası]]", "[[Hacıqabul xalçası]]" və s. kompozisiyalar daxildir. Şirvan xalçalarının zəngin və mürəkkəb naxışlı kompozisiyaları orta əsrlərdən məşhurdur. Şirvan xalçalarının bədii dəyəri haqqında VI-VIII əsr alman, ingilis tacirləri, səfirləri öz gündəliklərində qiymətli məlumatlar vermişdilər. Bu xalçalar hələ XIV-XV əsrlərdə Avropa rəssamlarının tablolarında tərənnüm edilmişdir. Niderland rəssamı Hans Memlinq (XV əsr) "Məryəm öz körpəsi ilə" əsərində "Şirvan" xalçasının təsvirini vermişdir.
 
==Şirvan==
Azərbaycanın şimal-şərqində yerləşən Şirvan əyaləti təbii ehtiyatlarla yanaşı, mahir sənətkar ustaları ilə məşhurdur. Erkən orta əsr dövrdən başlayaraq xalçaçılıq uzun inkişaf dövrü keçmiş və qonşu ölkələrin xalq sənətinə kifayət qədər təsir göstərmişdir. İntibah dövrünün dahi rəssamları öz əsərlərində həndəsi naxışlarla zəngin olan klassik [[Quba]] və [[Şirvan]] xalçalarının müxtəlif təsvirlərini bəzək elementi olaraq daxil etmişlər. Bu fakt XV əsrdə Azərbaycan ilə Avropa arasında iqtisadi və mədəni əlaqələrin mövcud olması ilə yanaşı, həmin dövrün hər iki qrupuna xas olan xalçaların Avropada geniş məşhur olmasından xəbər verir. "Şirvan" xalçası Şirvanın və ya onun hüdudlarından kənarda istehsal olunmasından asılı olmayaraq, "Şirvan" adı daşıyır. Orta sahənin dekoru daha qədim dövrə aid olan "qıvrım" və ya "örtük" elementlərindən ibarət olur. Orta sahənin mərkəzi üçbucağında ardıcıl qaydada yerləşən bu elementlər klassik olub, tək Şirvan xalçalarına deyil, bütün Azərbaycan xalçalarına səciyyəvidir.
 
===Qobustan xalçaları===
Sətir 21:
===Bico xalçaları===
[[Şəkil:«Биджо»1.jpg|thumb||right||300px|XIX əsrə aid '''Bico xalçası'''-''İkinci variant'';]]
[[Bico xalçaları]] Şamaxıdan 17  km cənubda yerləşən indiki [[Ağsu rayonu]]ndakı [[Bico]] kəndinin adını daşıyır. Bu xalçalar [[Bico]]dan başqa, Qəşəd, Göylər, Udullu, [[Pirhəsənli]] və Şirvanın digər xalçatoxuma məntəqələrində, eləcə də [[Quba]]da və [[İran]]da da istehsal olunub. '''"Bico" xalçaları ''texniki və incəsənət nöqteyi-nəzərindən'' təkcə Şirvanda deyil, bütün Qafqazda ən məşhur xalça hesab olunur.''' (''Bax'': Керимов Л.Г. 'Азербайджанский ковер. Том III', Баку: Гянджлик, 1983,144 c., c.45) XIX əsrin ikinci yarısında Azərbaycandan Nijni Novqorod şəhərinə ixrac olunan [[Bico xalçaları]] öz milli koloriti və mürəkkəb ornament kompozisiyası ilə diqqəti cəlb edirdi.
 
Təkcə Azərbaycanda yüksək qiymətləndirilməklə kifayətlənməyərək, eyni zamanda xarici sənətşünasıların və kolleksionerlərin də diqqətini özünə cəlb edən [[Bico xalçaları]] əsasən iki variantda istehsal edilmişdir: