|
[[FileŞəkil:Human Feces.jpg|thumb|Insanİnsan nəcisnəcisi]]
[[FileŞəkil:Stool transport.JPG|thumb|Analiz üçün nəcis konteynerkonteyneri]]
'''Nəcis''' — heyvanların həzm artıqlarından yaranan və [[anal dəliyi]] yolu ilə bədəndən atılan tullantılarınmaddələr. Gün ərzində yeyilən [[qida]]lar uzun həzm prosesindən maddəkeçir. QığBu təbiətdəkiproses funksiyalarıəsnasında orqanizm özünə lazım olan maddələri alır. Lazımsız maddələr isə nəciz şəklində ifraz edilir. Həzm prosesi bir çox əhəmiyyətlidirheyvanda bənzər şəkildə gedir. Bununla belə növlərin bir-birindən fərqli bir çox xüsusiyyəti də vardır.
[[Həzm]] hadisələrində gün ərzində yenilən [[qida]]lar ağızdan başlayan çətin bir səfər {{OA}} edər. Həzm sistemindəki bu səfər əsnasında bədən lazım olan qidaları alır və geriyə artıqlar qalar. Artıqların çölə atılması səfər son tapar. Bu hadisələr bir çox heyvanda bənzər şəkildə reallaşar. Bununla birlikdə növlərin bir-birindən fərqli bir çox xüsusiyyəti vardır.
[[Məməlilər]] nəcislərini və [[Sidik|idrarlarınısidik]]lərini ayrı-ayrı dəliklərdən yerlərdənifraz atarlaredirlər. Bu canlıların həm dışkılayacakları bir [[anal dəliyi]] ləri, həm də idrarlarını edə biləcəkləri bir sidik yollarıkanalları vardır. Skeleti olan bütün o biridigər hayvanlarınsa, quşlarda olduğu kimi ([[kloak]] adı verilən) tək bir çıxışnəcis yerivə vardır.sidik [[Quşlar]],ifraz həredən zamandəlikləri dışkılayabilirlervardır.
BütünBəzi [[heyvanlar]], [[göbələklər]] və [[bakteriyalar]] əməkdaşlıq halında təbiəti nəcisdəhəm təmizləyərlərdə vənəcisdən qidaları torpağa yenidən qazandırarlartəmizləyirlər. Bu canlıların çoxunun məqsədi əslində, ortalığıyaşam ərazilərini təmizləmək deyil, özünəözlərini qida ilə təmin etməkdir; amma nəticə olaraqnəticədə təbiətin tarazlığı də qorunmuş olur.
[[İnsan]] lara gəlincə, onlar uzun zamandır nəcislərini böyük borularla [[çay]] lara, [[göl]] lərə, [[dəniz]] lərə tökürlər, amma bu tətbiq suların çirklənməsinə yol açır. Bu görə bundan yavaş yavaş imtina və suvarma suları, bakteriyalar köməyiylə enerji əldə edilə biləcək ya da yenidən istifadə edilə bilməz hala gətirilməyə çalışılır.
Nəcis yalnız dənizlərə dökülmeyip qiymətləndirilə bir təbii məhsuldur. Yenidən təbiətə buraxıldığında ağacların, taxıl məhsullarının, çiçəkli bitkilərin daha çox inkişafını təmin edir. Daha çox bitki də daha təmiz hava, daha bol oksigen deməkdir. Dünyada bir çox yerdə torpaqlar səhraya başlamışkən, enerji qaynaqları tükənərkən bu kimi artıqların dəyərləndirilməsinin zamanı gəlmişdir. Uzunburunlu siçan kangurularını nümunə alaraq "nəcis çevriminin" davam etdirilməsini təmin etmək mümkündür.
İnsanlar isə çox vaxt nəcislərini kanalizasiya boruları vasitəsilə çaylara, göllərə, dənizlərə axıdırlar. Bu isə suların çirklənməsinə yol açır. Buna görə də son vaxtlar bunun çox sayda alternativləri üzərində düşünülür.
Nəcisdən peyin kimi istifadə edildikdə və o təbiətə qazandırıldıqda ağacların, taxıl məhsullarının, çiçəkli bitkilərin inkişafını təmin edir.
[[Kateqoriya:Biologiya]]
| 