Okeaniya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 4:
==Coğrafiyası==
Okeaniya [[Sakit okean]]ın mərkəzi və qərb hissəsində yerləşən adalar qrupuna verilən addır.
Ümumi sahəsi[[Sahə (ölçü parametri)|sahə]]<nowiki/>si 1.3 mln [[km]]-ə bərabər olan 7 minə qədər adanı özündə birləşdirir. Coğrafi cəhətdən Şimal yarımkürəsinin subtropik qurşağından Cənub yarımkürəsinin mülayim qurşağına qədər ərazidə yerləşmişdir. Sakit Okean səthinin 2%`-i Okeaniya adalarının payına düşür. Adaların sahəsinin çox hissəsi [[Yeni Qvineya]], [[Yeni Zelandiya]], [[Havay]], [[Fici]], [[Tuamotu]] və s. adalarını əhatə edir.
Okeaniya adaları belə qruplaşdırılır:
# [[Melaneziya]] (yunanca - "qara adalar")
Sətir 14:
 
==Təbiəti==
Burada materik, [[vulkan]] və mərcan mənşəli adalar var. Lakin vulkan və mərcan mənşəli adalar daha çoxdur. Qərb hissədə Okeaniya adaları [[litosfer tavaları]]nın sərhəddində yaranmış adalar qövsündə yerləşir.
Adaların əksər hissəsi ekvatorial, tropik və subtropik qurşaqlarda yerləşmişdir. Yalnız [[Yeni Zelandiya]] və ona yaxın adalar subtropik və mülayim qurşaqlar daxilində qalır. Okeaniyanın iqlimi[[iqlim]]<nowiki/>i isti və yumşaq olub insan həyatı və fəaliyyəti üçün əlverişlidir. Ekvatora yaxın yerləşdiklərinə görə , adalarda ilboyu havanın yüksək temperaturu olur. Lakin okeandan əsən küləklər havanı xeyli yumşaldır. Temperaturun sutkalıq və illik tərəddüdü azdır. Okeaniya adaları digər ərazilərdən təcrid olunduğuna görə üzvi aləmi kasıbdır. Mərcan mənşəli kiçik adalarda içməli su, torpaq örtüyünün zəif inkişafı bitki və heyvanlar aləminin kasad olmasına səbəb olub.
Materik və vulkan mənşəli adalarda isə [[üzvi aləm]] zəngindir. Məsələn, [[Yeni Qvineya]] adasında '''20 000`ə qədər [[Bitkilər|bitki]] növü''' var. Dağlarda hündürlük qurşaqları yaranır. Küləyə tərəf olan yamaclar bol yağıntı alır. Heyvanlar aləmində yırtıcılar və ilanlar yoxdur. Mezozoy erası dövründə cənub-şərqi Asiyadan ayrılmış materik üçün kisəlilər ailəsinə mənsub olan heyvanlar xarakterikdir. Avropalıların gəlişinə qədər burada [[kenquru]], [[ayı]], [[qarışqa yeyən]], [[dələ]], [[köstəbək]], [[yexidna]] və [[dinqo]] tipli vəhşi itlər yayılmışdı. Burada qanadlı quşlardan;Avstraliyanın gerbində öz əksini tapmış qara rəngli ququşu və digər ov quşlarına, habelə dəvəquşuna rast gəlinir.
==Əhalisi==
İnsanların Okeaniya adalarında məskunlaşmasının bir neçə min əvvəl baş verdiyi güman edilir. Onların bura necə gəldiyi haqda bir neçə fərziyə var. Bir fərziyəyə görə, insanlar Okeaniya adalarına [[Cənub-Şərqi Asiya]]dan gəliblər. Müasir [[Norveç]] [[səyyah]]ı [[Tur Heyerdal]]`a görə isə yerli əhali Cənubi Amerikadan köçüb gələnlərdir.