Birinci Dünya müharibəsində Orta Şərq cəbhəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 57:
Ölkənin iqtisadi və siyasi müstəqilliyini məhdudlaşdıran əlavə bir amil təslim rejimi - xarici şirkətlərə verilən üstünlüklər idi.
[[İtaliya-Osmanlı müharibəsi]]<nowiki/>ndə son hərbi məğlubiyyətlər bir sıra böyük ərazi itkilərinə gətirib çıxardı. [[İtaliya]] [[Tripolitaniya|Tripolitaniyanı]], [[Kirenaika|Kirenaikanı]] və [[Dodekanes türkləri|Dodekanesi]] ələ keçirdi, Egey dənizinin adalarını, [[Saloniki vilayəti|Salonik vilayətini]] və Krit [[Yunanıstan Krallığı|Yunanıstana]] qayıtdı, [[Bolqarıstan]] müstəqillik qazandı, [[Kipr]] üzərində Britaniya nəzarəti bərqərar oldu, [[Misir]] xedifatı isə [[Osmanlı
=== Türkiyə ordusu ===
[[Alman]]-[[Türkiyə]] müqaviləsinin imzalanması ilə eyni vaxtda Türkiyədə ümumi bir səfərbərlik elan edildi. Lakin Türkiyə hələ müharibədə iştirak etməyə hazır deyildi, buna görə də avqustun 3-də Türkiyə öz bitərəfliyini elan etdi.
[[Şəkil:Ottoman Empire declaration of war during WWI.png|280px|thumb|left|Türkiyə hökuməti [[Antanta]] müharibəsi elan edir.]]
[[Birinci Balkan müharibəsi]] və [[İtaliya]]-Osmanlı müharibəsindəki məğlubiyyətdən sonra türk ordusu ağır vəziyyətdə idi. Orduda ən zəruri olan silah — sursat, geyim, ayaqqabı çatışmırdı. [[Türk Dəniz Qüvvələri]] [[Qara dəniz]]də [[Rusiya]] donanması ilə rəqabət apara bilmirdi.
Türk ordusu hərbi mükəlləfiyyət əsasında quruldu, kişilər 20 yaşına çatdıqdan sonra xidmətə çağrıldı. Ümumilikdə, sülh dövründə qoşunlarda 200 min əsgər və 8 min zabit müvcud idi.
Ehtiyat qüvəlləri 1 milyona çatmışdı, onlardan yalnız üçdə birinə təlim keçirildi. Türkiyə piyadası 7,65 mm-lik [[1890]] və [[1903]]-cü il tipli Mauser tüfəngi ilə silahlandırılmışdı.
Türkiyə ordusu, general [[Otto Liman fon Sanders]]in başçılıq etdiyi alman hərbi missiyasının nəzarəti altında idi. Türk ordusunun təlimi Alman nizamnamələrinə uyğun olaraq həyata keçirildi və Alman zabitləri Türkiyə Baş Qərargahında əsas vəzifələr tutdular.
Müharibənin başlamasından və Antantanın [[Marna döyüşü]] və [[Qalisiya döyüşü]]ndəki qələbələrindən sonra, Türkiyə hökumətinin bir çox üzvləri müharibədə iştirakdan imtina etdiyini söylədilər. Almaniya Türkiyənin müharibəyə qoşulmasını dəstəklədi.
=== Hərbi planlar və qoşunların yerləşdirilməsi ===
Alman komandiri [[Ənvər Paşa]]nın planına əsasən türk ordusu iki cəbhədə: Qafqazda Rusiyaya qarşı, [[Süveyş kanalı]]nda və [[Misir|Misirdə]] [[İngiltərə]]yə qarşı müharibə aparmalı idi.
== İstinadlar ==
| |||