Tetraqrammaton

Tetraqrammaton və ya tetraqramma (yun. τετραγράμματον, от τετρα — «четыре» и γράμμα — «буква») yəhudi dini və kabbalistik ənənələrində digər tanrı titullarından fərqli olaraq,Tetraqrammaton (YHWH) - "Tanrının Dörd Hərfli Adı" Latın hərfləri ilə tetraqram "YHVH" kimi transkripsiya edilir. Bu adın "olmaq", "mövcud olmaq" və ya "olmağa səbəb olmaq" mənasını verən feldən yarandığına inanılır. Hər halda, adın quruluşu və etimologiyası ilə bağlı konsensus yoxdur. Buna baxmayaraq, indiki dövrdə "yahve" forması demək olar ki, hamı tərəfindən qəbul edilir, lakin "yehova" kimi edilən tələffüz hələ də geniş istifadə olunur.^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]

Tetraqrammatonun dəqiq tələffüzü

Tarix boyu Tetraqrammatonun dəqiq tələffüzü sirr olaraq qalmışdır, çünki qədim yəhudilər onun açıq şəkildə ifadə olunmasını qadağan etmişdilər. Bəzi əsas tələffüz variantları bunlardır:

Yahweh: Ən geniş qəbul edilən elmi yanaşma budur.
Jehovah: Xristian ənənəsində, xüsusən də protestant cərəyanlarında bu ad geniş yayılmışdır.
Yahu / Yah: Bəzi hallarda daha qısa formalar da istifadə olunmuşdur.

Kabala və Ezoterik Əhəmiyyəti:

YHWH adı yəhudi mistik sistemində (Kabalada) xüsusi yer tutur. Kabala təlimlərinə görə, dörd hərfli Tanrı adı kainatın yaradılışı və Tanrının dünyaya təsiri ilə bağlı dərin sirləri ehtiva edir.

Dörd Hərfin Simvolizmi:
- Yod (י): İlahi toxum, başlanğıc nöqtəsi.
- He (ה): Qadın enerjisi, yaradılış.
- Vav (ו): Kişi enerjisi, birləşmə.
- He (ה): Yaradılışın son forması.

İstinadlar

↑ Lemaire, André. ""House of David" Restored in Moabite Inscription" (PDF). Biblical Archaeology Review. Washington, D.C.: Biblical Archaeology Society. 20 (3). may–iyun 1994. ISSN 0098-9444. 31 mart 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
↑ Botterweck, G. Johannes; Ringgren, Helmer, redaktorlar Theological Dictionary of the Old Testament. 5. Green, David E. tərəfindən tərcümə olunub. William B. Eerdmans Publishing Company. 1986. səh. 500. ISBN 0-8028-2329-7. 23 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 May 2020.
↑ Geoffrey William Bromiley; Erwin Fahlbusch; Jan Milic Lochman; John Mbiti; Jaroslav Pelikan; Lukas Vischer, redaktorlar Yahweh // The Encyclopedia of Christianity. 5. Geoffrey William Bromiley tərəfindən tərcümə olunub. Wm. B. Eerdmans Publishing / Brill. 2008-02-15. 823–824. ISBN 978-90-04-14596-2. 6 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 February 2020.
↑ Valentin, Benjamin. Theological Cartographies: Mapping the Encounter with God, Humanity, and Christ (ingilis). Westminster John Knox Press. 14 March 2015. səh. 16. ISBN 978-1-61164-553-8.
↑ Kitz, Anne Marie. "The Verb *yahway". Journal of Biblical Literature. 138 (1). 2019: 39–62. doi:10.15699/jbl.1381.2019.508716.
↑ The word "tetragrammaton" originates from tetra "four" + γράμμα gramma (gen. grammatos) "letter" "Online Etymology Dictionary". 12 October 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 December 2007.

Əlavə ədəbiyyat

Barton, John. Louth, Andrew (redaktor). Tetragrammaton. The Oxford Dictionary of the Christian Church (4). Oxford University Press. 2022-05-17. ISBN 9780199642465.
Becchio, Bruno; Schadé, Schadé. Encyclopedia of World Religions. Foreign Media Group. 2006. ISBN 978-1-60136-000-7. 25 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 July 2020.
Cross, Frank Moore. Canaanite Myth and Hebrew Epic (reprint). Harvard University Press. 1997. 61–63. ISBN 0674091760. 19 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 May 2020.
De Troyer, Kristin. "The Names of God. Their Pronunciation and Their Translation. A Digital Tour of Some of the Main Witnesses". Lectio Difficilior: European Electronic Journal for Feminist Exegesis. Theol. Fakultät der Universität Bern (2). 2005. ISSN 1661-3317. OCLC 174649029. 11 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 December 2009.
Eerdmans, Bernardus D. [The Name Jahu ] ; (The Name Jahu). Brill. 1948. 11 May 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 May 2021.
Hiebert, Robert J.V.; Cox, Claude E.; Gentry, Peter J. The Old Greek Psalter: Studies in Honour of Albert Pietersma. Bloomsbury. 2001. ISBN 978-0-567-37628-2. 9 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
Pietersma, Albert, Albert Pietersma; Claude Cox (redaktorlar ), "Kyrios or Tetragram: A Renewed Quest for the Original LXX" (PDF), De Septuaginta: Studies in Honour of John William Wevers on his sixty-fifth birthday, Mississauga: Benben, 1984, 7 May 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF), İstifadə tarixi: 6 August 2020
Pietersma, Albert; Wright, Benjamin G. A New English Translation of the Septuagint. Oxford University Press. 2007. ISBN 978-0-19-972394-2. 9 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
Reeland, Adrian. Decas exercitationum philologicarum de vera pronuntiatione nominis Jehova, quarum quinque priores lectionem Jehova impugnant, posteriores tuentur. Cum praefatione Adriani Relandi. Johannis Coster. 1707. 26 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 November 2020.
Schneider, Thomas. "The First Documented [[:Şablon:As written]] of the God Yahweh? (Book of the Dead Princeton "Roll 5")". Journal of Ancient Near Eastern Religions. 7 (2). 2007: 113–120. doi:10.1163/156921207783876422.
Skehan, Patrick W. "The Qumran Manuscripts and Textual Criticism". Vetus Testamentum (supp. 4). 1957: 148–160., reprinted in Frank Moore Cross; Šěmaryahū Ṭalmōn. Qumran and the History of the Biblical Text. Harvard University Press. 1975. səh. 221. ISBN 978-0-674-74362-5. 11 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
Tov, Emanuel. Scribal Practices and Approaches Reflected in the Texts Found in the Judean Desert. BRILL. 2018. ISBN 978-90-474-1434-6. 16 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
Wilkinson, Robert J. Tetragrammaton: Western Christians and the Hebrew Name of God: From the Beginnings to the Seventeenth Century. BRILL. 2015. ISBN 978-90-04-28817-1. 9 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
Wurthwein, Ernst; Fischer, Alexander Achilles. The Text of the Old Testament: An Introduction to the Biblia Hebraica. Wm. B. Eerdmans. 2014. ISBN 978-0-8028-6680-6. 9 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 August 2020.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Tetraqrammaton ilə əlaqəli mediafayllar var.

[Lemaire-1] Lemaire, André. ""House of David" Restored in Moabite Inscription" (PDF). Biblical Archaeology Review. Washington, D.C.: Biblical Archaeology Society. 20 (3). may–iyun 1994. ISSN 0098-9444. 31 mart 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.

[2] Botterweck, G. Johannes; Ringgren, Helmer, redaktorlar Theological Dictionary of the Old Testament. 5. Green, David E. tərəfindən tərcümə olunub. William B. Eerdmans Publishing Company. 1986. səh. 500. ISBN 0-8028-2329-7. 23 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 May 2020.

[TEOC-3] Geoffrey William Bromiley; Erwin Fahlbusch; Jan Milic Lochman; John Mbiti; Jaroslav Pelikan; Lukas Vischer, redaktorlar Yahweh // The Encyclopedia of Christianity. 5. Geoffrey William Bromiley tərəfindən tərcümə olunub. Wm. B. Eerdmans Publishing / Brill. 2008-02-15. 823–824. ISBN 978-90-04-14596-2. 6 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 February 2020.

[Valentin2015-4] Valentin, Benjamin. Theological Cartographies: Mapping the Encounter with God, Humanity, and Christ (ingilis). Westminster John Knox Press. 14 March 2015. səh. 16. ISBN 978-1-61164-553-8.

[5] Kitz, Anne Marie. "The Verb *yahway". Journal of Biblical Literature. 138 (1). 2019: 39–62. doi:10.15699/jbl.1381.2019.508716.

[6] The word "tetragrammaton" originates from tetra "four" + γράμμα gramma (gen. grammatos) "letter" "Online Etymology Dictionary". 12 October 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 December 2007.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[1]