Yan çayı (serb. Јањ) — Balkanlardan axan çay. Çay Bosniya və Herseqovinanın bir hissəsi olan Serb Respublikası ərazisində yerləşir. Pliva çayının sağ qolunu təşkil edir. Yan həmcinin coğrafi, tarixi və bir mədəni bir vilayət adıdır. Burada Şipovo icması yerləşir[1]

Yan çayı
serb. Јањ
Ölkə  Bosniya və Herseqovina
Uzunluğu 14,35 km
Su sərfi 14,12 m³/san
Su hövzəsi Dunay
Hövzəsinin sahəsi 27,292 km²
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çay redaktə

Yan çayı Şipovo icmasına daxil olan Babiça və Stroisa kəndləri arasındakı ərazidən başlayır. Mənbə 612 m yüksəklikdə yerləşir. Yuxarı axarlarda dərinliyi 200 metr olan kanyondan axır. Şipov şəhərinin şimalından axır.

Şəhərdən 9 km aralıda çay Yan adalarını əmələ gətirir. Adaların uzunluğu 1 km çatır. Bu hissədə çay kiçik qollara bölünür. Sonradan isə birləşir. Yan adaları turistik ərazi hesab edilir. Yan çayının axdığı kanyon Serb Respublikasının təbiət abisəsidir. Yan çayı Şipop şəhərindən 1 km cənub-şərqdə Pliva çayına tökülür. Kanyon mezazoy dövrünə aiddir və əhəng daşından təşkil olunmuşdur. Burada Roma imperiyası dönəminə aid qaya üzərində abid vardır.

Çay qızılbalıqlarla zəngindir. Bu səbəbdən turistlər arasında məşhurdur. Çay həmçinin Çipova icması üçün işməli su mənvbəyi rolunu oynayır.

Tarixi vilayət redaktə

Yan həmcinin bir tarixi, coğrafi və mədəni bir vilayətdir. Şipovadan Kupresə qədər uzanır. Vilayətə 18 kənd daxildir. Bu kəndlər yan çayı bounca yerləşir. Yan vulayətinə Şipov vilayətinin 85 % daxildir. Ərazisi 450 km ərazini əhatə edir. Bura Yan platosu, Qrbaçiç çölü, Vıtoroq dağı, Vaqan mağarası, Qloqovas monastrı kimi görməli yerlər daxildir.

Qalereya redaktə

İstinadlar redaktə

  1. Јањски гласник, бр. 1, Завичајно удружење Јањана, Нови Сад (2010)

Ədəbiyyat redaktə

  • Мала енциклопедија Просвета (3). Београд: Просвета. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2.
  • Марковић, Јован Ђ. Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. 1990. ISBN 978-86-01-02651-3.