Yaqub (peyğəmbər)

Yaqub — Quranda adı çəkilən İslam peyğəmbərlərindən biri.

Yaqub
Doğum tarixi	e.ə. 1623
Doğum yeri	Kənan
Vəfat tarixi	e.ə. 1506
Vəfat yeri	Misir
Xatirə günü	24 dekabr

Həyatı

Yaqubun adı Qurani-Kərimdə İbrahim Xəlilin əhvalatından əlavə, daha çox Yusif surəsində və o həzrətin əhvalatı əsnasında qeyd olunmuşdur. Ayrılıqda peyğəmbərin adı az çəkilmişdir, xüsusilə də onun "Labanın" qızları ilə evlənməsi barədə ki, tarixdə icmalən, bəzi yerlərdə təfsilatı ilə verilmiş, geniş heç bir şey deyilməmişdir. Yalnız bəzi təfsirçilər "Nisa" surəsinin 23-cü ayəsində iki bacı ilə eyni zamanda evlənmənin haram olması barədədir və bu hökm İslamda nazil olub İslamdan əvvəl caiz olduğunu bildirir və bununla Yaqubun "Labanın" qızları ilə evlənməsinə işarə ediblər.

Peyğəmbərin və imamların rəvayətlərində də bu barədə bir söz deyilməyib və yaxud bizim əlimizə yetişməyib. Odur ki, bu xüsusiyyətdə qeyd olunanların bizim əlimizdə əsaslı sənədi və etibarı yoxdur.

Amma Qurani-Kərimdə Yaqubun barəsində deyilənlərin biri Yaqubun bir sıra yeyintiləri özünə haram etməsidir və bu əsnada Allah taala İsrail ləqəbini ona verdi. Digəri isə həzrətin ölüm yatağında olarkən öz oğlanlarına etdiyi vəsiyyətdir. Başqa bir yerdə isə onun adı ya İbrahim və İshaqın ardınca, ya öz oğlanları ilə birlikdə və yaxud Yusif və onun qardaşlarının əhvalatında deyilib.

Yaqubun övladları

Yaqubun dayısı olan Labanın qızları Liya (və ya Liyəh) və Rahil ilə evlənməsi nəql edilir. Yaqubun Liya və Rahildən başqa, onların kənizləri Zülfa və Bülhadan on iki oğlu olduğu güman edilir.

Liyadan olan uşaqlar:

1. Rubil - bəzilərinin dediyinə əsasən Rubin
2. Şəm’un
3. Lavi
4. Yəhuda
5. Yəşcər-Yəyşakir
6. Riyalun – (ya Zebolon).

Rahildən olanlar:

1. Yusif
2. Elyamin.

Bülhadan olanlar:

1. Dan
2. Nəftali.

Zülfadan olanlar:

1. Cad
2. Əşir.
   

   Yaqub peygəmbərin qəbri

Benyamindən başqa Yəqubun bütün övladları Fidan Aram şəhərində anadan olmuşdur. Təkcə Benyamin, Yəqub Fələstinə gəldikdən sonra dünyaya gəlmişdir. Bunların müqabilində Məs’udi "İsbatul-vəsiyyə"də Yəqubun on iki oğlunun Liya və Rahildən olduqlarını bildirib və onların kənizlərindən heç bir şey bəhs edilməyib..

Yəqub bir neçə il Fidan Aramda dayısının yanında qalıb qoyunçuluqla məşğul olub çoxlu qoyun, mal-dövlət sahibi olub Şama, Fələstinə qayıtmaq istədi. Amma qardaşı Eysdən qorxurdu ki, onu öldürüb, əzab-əziyyət edər. Odur ki, Məs’udinin dediyinə əsasən, əvvəlcədən Eys üçün hədiyyə göndərdi. "Murucuz-zəhəb" kitabında deyir: -"Yəqubun 5500 baş qoyunu var idi. Bu niyyətlə onların onda bir hissəsini qardaşı üçün göndərdi və qardaşına bir məktub da yazdı. O məktubun bir cümləsi bu idi: -"Əbdukə Yəqub" – "Sənin qulun Yəqubdan." Təbəri deyir: -"Öz çobanlarına tapşırdı ki, əgər biri gəlib sizdən soruşsa ki, siz kimsiniz? Deyin: -"Biz Eysin bəndəsi olan Yəqubun çobanlarıyıq."

O tərəfdən də Eys öz qoşunu ilə Yəqubu qətlə yetirmək niyyətilə Şamdan çıxmışdı. Amma elə ki, naməni oxudu və Yəqubun hədiyyəsi ona yetişdi, onu öldürməkdən yan keçərək qardaşını çox gözəl surətdə qarşıladı. Yəqub Kənanda olduğu müddətdə ona heç bir əzab-əziyyət vermədi.

Vəfatı

Yaqub bundan sonra gələn şərhlə həyatda çəkdiyi bir çox əzab-əziyyət, qəm-qüssədən sonra 140 yaşında və ya bəzilərinin dediyinə əsasən 147 yaşında Misirdə dünyasını dəyişdi. Ölüm zamanı Yusifə vəsiyyət etdi ki, cənazəsini Fələstinə aparıb atası və cəddi İshaqın və İbrahimin yanında dəfn etsin. Yusif də vəsiyyətinə əməl edib onun vəfatından sonra cənazəsini Şama aparıb İbrahimin, İshaqın məzarının kənarında dəfn etdi.

Təbərsi Məcməul-bəyan təfsirində İbni İshaqdan rəvayət edir ki, Yaqubun cənazəsini abnus-sac ağacından düzəldilmiş tabuta qoyub Beytul-Müqəddəsə apardılar və tabutu Beytul-Müqəddəsə daxil olan gün Eysin dünyadan gedən gününə təsadüf etmişdir. Odur ki, onların hər ikisini bir qəbrə qoydular. Elə buna görə də yəhudilər öz ölülərini Beytul-Müqəddəsə aparırlar.

Çünki Yaqubla Eys bir dünyaya gəlib və bir də dünyadan köçüblər, odur ki, onların dünyada ömrü eyni olub. Sonra deyir: -"Onlar dünyadan köçərkən 147 yaşları olub."

Məsudi "İsbatul-vəsiyyə" kitabında deyib: -"Yaqub vəfat etdikdən sonra Yusif qırx gün əzadarlıq etdi. Bu müddətdə Yaqubun oğlanları, Misirin böyükləri cənazəni Fələstinə aparmaq tədarükünü görürdülər. Qırx gündən sonra onu Fələstinə apardılar. Onu İbrahimin məzarının yanında dəfn etmək istədikdə Eys gəlib Yaqubun cənazəsini dəfn etməyə mane oldu. Bu vaxt onun güclü, qüvvəli oğlu Şəm’un irəli gəlib Eysə hücum edərək onu qətlə yetirdi. Bu səbəb oldu ki, Yaqubla Eys birlikdə, bir-birinin kənarında dəfn olunsunlar.

Tarixçilərin dediyi kimi və Təbərsi də bu əhvalatın ardınca yazır: "Yusif öz atasını dəfn etmək üçün Fələstinə gəldi və onu Beytul-Müqəddəsdə dəfn etdikdən sonra yenidən Misirə qayıtdı."

Yəqubi deyir: -"Yaqubun ölümü gəlib yetişdikdə oğlanlarını və nəvələrini bir yerə toplayıb onların barəsində dua edib hər tək-təkinə xüsusi sifariş etdi. Özünə xas olan qılıncını, kamanını Yusifə bağışlayıb ona sifariş etdi ki, onun cənazəsini Beytul-Müqəddəsə aparıb İbrahim və İshaqın məzarlarının kənarında dəfn etsin. Yaqub dünyasını dəyişdikdən sonra yetmiş gün onun üçün əzadarlıq etdilər. Sonra Yusif və onun Misirdəki nökərləri cənazəsini Fələstinə aparıb İbrahim və İshaqın məzarının kənarında dəfn edib yenidən Misirə qayıtdılar."