Yaxan Bəyim — Biyəpiş (və ya Gilan) vilayətini idarə edən Kərkiyə sülaləsindən olan şahzadə. O, sonuncu Kərkiyə hökmdarı Xan Əhməd xanla (1538–1592) Səfəvi şahzadəsi Məryəm Bəyimin evliliyindən dünyaya gəlmişdi. I Təhmasibin qızı olan Məryəm Bəyim Xan Əhməd xanla evlənmiş[1] və 1608-ci ildə vəfat etmişdir. Məryəm Bəyim vasitəsiylə Yaxan Bəyim Səfəvi ailəsinin üzvü də hesab edilirdi. O, 1591-ci ildə Səfəvi hökmdarı I Şah Abbasın ən böyük oğlan şahzadəsi olan Məhəmməd Bağır Mirzə ilə nişanlansa da, bu evlilik baş tutmamışdır. Bu evliliyə onun atası Xan Əhməd xan qızının yaşına görə qarşı çıxırdı. Bu və iqtisadi səbəblərə görə 1591-ci ildə Səfəvi ordusu onun üzərinə yürüşə çıxdı. Hakimiyyətini itirən Xan Əhməd xan isə Osmanlı imperiyasına qaçdı və elə orada da 1596-cı ildə vəfat etdi.[1] Lakin qızının Səfəvi şahzadəsi ilə olan evlilik planlaması da baş tutmadı və I Abbasla evləndirilməsinə qərar verildi. Elə bir müddət sonra Məhəmməd Bağır Mirzənin atası tərəfindən saraydakı bir neçə çərkəzlə şübhəli məsələləri qatıldığına görə edam edildi.[2] Lakin Yaxan Bəyim bir müddət sonra 1602-ci ildə vəfat etdi.

Yaxan Bəyim
farsca:یاکهان بیگم
Doğum tarixi XVI əsr
Doğum yeri Biyəpiş, Səfəvi imperiyası
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Səfəvi imperiyası
Vətəndaşlığı Səfəvi imperiyası
Həyat yoldaşı
Atası Xan Əhməd Xan[d]
Anası Məryəm Sultan
Dini Şiə islam

Həmçinin bax redaktə

İstinadlar redaktə

  1. 1,0 1,1 Kasheff, 2001. səh. 635–642
  2. Bomati, Nahavandi, 1998. səh. 236–237

Mənbə redaktə

  • Kasheff, Manouchehr. GĪLĀN v. History under the Safavids // Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 6. 2001. 635–642.
  • Newman, Andrew J. Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. 2008. 1–281. ISBN 9780857716613.
  • Bomati, Yves; Nahavandi, Houchang. Shah Abbas, empereur de Perse 1587–1629 [Shah Abbas, Emperor of Persia, 1587-1629] (fransız). Paris, France: Perrin. 1998. ISBN 2-2620-1131-1. LCCN 99161812.