Yunus Bikbov
Yunus Yulbarisoviç Bikbov (başq. Юныс Юлбарыҫ улы Бикбов, 1883—1942) — Başqırd milli hərəkatının liderlərindən biri, partiya və dövlət xadimi, Başqırd hökumətinin sədri. Başqırd millətçisi kimi dəfələrlə repressiya məruz qalmışdır.
| Yunus Bikbov | |
|---|---|
| başq. Юныс Юлбарыҫ улы Бикбов | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1883 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1942 |
| Vəfat yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
Bioqrafiyası redaktə
1883-cü ildə Orenburq quberniyasının Orsky rayonunun 2-ci volostunun Abulyais kəndində (indiki Başqırdıstanın Ziançurinski rayonu) anadan olmuşdur.
Yunus ibtidai təhsilini kəndindəki mədrəsədə almış, daha sonra rus məktəbində oxumuşdur. Məktəbdən sonra Orenburq gimnaziyasına daxil olmuşdur. Burada yerli Sosial Demokrat dairəsinin, daha sonra Sosialist İnqilab Partiyasının üzvü olmuşdur.
1909-cu ildə Kazan Universitetinin Hüquq fakültəsinin tələbəsi oldu. Partiya fəaliyyəti səbəbindən 1909-cu ildən nəzarət altında idi. 1917-ci ildən 2-ci Usergan volostunda işə başladı və həmin ilin yayında Başqırdıstan muxtariyyəti uğrunda Başqırd milli hərəkatına qoşuldu. 1917-ci ilin dekabrında III Başqırd Qurultayında Parlamentinə - Kese-Kurultay və Başqırd hökumətinin üzvü seçilmişdir.[1] 1917-ci ilin sonunda Orenburq seçki dairəsindəki Başqırdıstan federalistlərindən Qurultay Məclisinə nümayəndə seçildi (siyahı 9).[2]. 1918 Başqırdıstan hökumətinin sədri olur. 1919-cu ildə Başrevkom yarandıqdan sonra Birinci Başqırd Hərbi Qurultayının üzvü oldu.
Mərkəzi Sovet hakimiyyəti orqanları ilə saziş imzalandıqdan sonra Muxtar Başqırd Sovet Respublikasının Xalq Ədalət Komissarı seçildi. Muxtar Başqırd Sovet respublikasının hüquqlarının məhdudlaşdırılması və Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi və RSFSR Xalq Komissarları Sovetinin 1920-ci il may sazişdəki maddələrinin pozulmasına dair fərmanından sonra Başqırd hökumətinin üzvləri kollektiv şəkildə istefa etdilər.
18 may 1930-cu ildə OGPU-nun qərarı ilə 5 il həbs cəzasına məhkum edildi və Ağ dəniz-Baltik kanalının tikintisinə göndərildi. Geri qayıtdıqdan sonra əvvəlcə məktəbdə, sonra universitetdə müəllim işlədiyi Daşkənddə yaşamağa yollanır. 1938-ci ildə yenidən saxta ittihamlarla mühakimə olundu və 8 il həbs cəzası ilə Qazaxıstana göndərildi. 1942-ci ildə vəfat etdi.
Mənbə redaktə
- Бикбаев Р. А., Исхаков С. М. Бикбов, Юнус Юлбарисович // Башкирская энциклопедия / гл. ред. М. А. Ильгамов. — Уфа : ГАУН «Башкирская энциклопедия», 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-306-8.
- Юнус Юлбарсович Бикбов
İstinadlar redaktə
- ↑ "Энциклопедия Челябинска". 2021-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-15.
- ↑ "Протасов Л. Г.. Люди Учредительного собрания: портрет в интерьере эпохи. М., РОСПЭН, 2008". 2022-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-15.